VOV4.Êđê - Amâo tuôm mjua\t bi hria\m mơ\ng sang hra\ m’ar ôh, [ia\dah ho\ng klei g^r tui hria\m, duah ksiêm mđing lehana\n g^r ktưn kpưn đ^, êkei êdam Y- Pha\ng Mlô, mnuih djuê ana Êđê, ti kdriêk }ư\ Mgar, ]ar Daklak, ]o\ng pô mtam mphu\n mko\ leh brua\ knua\ ho\ng brua\ nga\ mkra abu\ pla mnga lehana\n nga\ jhưng mdho# ho\ng si ma\ng, phu\n tal êlâo mâo leh hnư hrui w^t h’^t kơ pô.

Mâo klei amâo mâo jăk asei mlei mơ\ng tian am^, jơ\ng amâo mâo jăk ngă kơ klei êbat hiu dleh dlan, go\ sang knap m`ai, hriăm jih adu\ 9, Y-Phăng Mlô, 26 thu\n, dôk ti [uôn Jo\k, sa\ Êa Hđ^ng, kdriêk }ư\ Mgar, ]ar Daklak mdei sang hra\ yơh, dôk kơ sang đru amai ]h^ êa kbâo. Mmông wa\n, `u nao kơ anôk mkra abu\ mnga giăm sang, dôk dlăng ara\ng mkra abu\ mnga.

Leh sa wưng `u mâo mtam klei m^n, ]ia\ng mkra mjing abu\ pla ana bi msiam Bonsai pioh ]h^ mnia. Kyua ka amâo ôh abu\ mnga, ăt kăn mâo prăk ]ia\ng bi liê kơ brua\, `u ]o\ng duah mjing ma\ abu\ hjăn kơ `u, lehana\n mâo mkiêt mkriêm prăk kăk êjai, mơ\ng ana\n ]o\ng m^n ma\ yơh si srăng mjing djo\ ho\ng ai pô khăp.

Y-Phăng dôk mkra abu\ mnga ho\ng simăng

Jih giăm 1 thu\n ]o\ng ksiêm duah, lehana\n kreh krui` mkra jar, mjing đ^ng kdriêk, Y-Phăng mâo mkra mjing leh lu abu\ mnga mdê ho\ng ara\ng, đa dlông kkuê, đa rup hdruôm jơ\ng, đa rup êsu\ng… Jih jang mnơ\ng `u ngă ana\n hing truh kơ lu mnuih thâo, lehana\n hriê duah ]ia\ng blei. Y-Phăng la]:

“ Phu\n tal êlâo ngă brua\ bo\ ho\ng klei dleh dlan, boh nik k[ah prăk kăk, lehana\n k[ah klei thâo săng mơh. Tơl leh sa wưng mâo brua\ êdam êra kdriêk brei ]an prăk, mơ\ng ana\n brua\ knua\ dơ\ng hơ^t. Ma\ prăk ana\n blei mnơ\ng mnua\ mkra mjing, blei kdrăp han pioh ngă jar lehana\n lo\ mkra anôk ma\ brua\ bi jăk”.

Thu\n 2016, mâo êpul brua\ êdam êra sa\ Êa Hđ^ng ktrâo ata\t, Y – Phăng ngă hra\ mơar akâo bi êdah ai tiê klei m^n ru\ mjing brua\ knua\ pô, lehana\n mâo brua\ êdam êra kdriêk }ư\ Mgar đru brei ]an 20 êklăk prăk mơ\ng keh ru\ mjing brua\ knua\. Ho\ng ênoh prăk anei, Y-Phăng blei mnơ\ng mnua\ pioh mkra abu\, mkra jhưng mdho# ho\ng simăng. Lu lo\ tui duah lu jar abu\ mnga mrâo, ba w^t mkra djo\ ho\ng ai tiê mnuih blei yua ]ia\ng.

Nguyễn Văn Lanh khua sa anôk pla mjing mnga, ana bi msiam ti [uôn pro\ng {uôn Ama Thuôt, ]ar Daklak mâo leh lu blư\ hriê blei abu\ Y-Phăng mơh, kno\ng bi êdah klei pô ]ia\ng snăn Y- Phăng thâo ngă mtam:

“ Kâo [uh `u jing mnuih ka tuôm hriăm kơ brua\ anei ôh, [ia\dah `u kreh krui` ]o\ng hriăm êmuh, amâo mâo uê` kơ hl^m hjan ăt gut gut ngă brua\. Lehana\n jih jang brua\ anei jing ngă ho\ng kngan amâo mâo djo\ ngă ho\ng masin ôh. Ăt kjăp mse\ ho\ng ara\ng mơh, lehana\n [uh hlăm ana\n jing ai tiê klei m^n `u hlăm grăp mta abu\”.

Ara\ anei kah knar hlăm grăp hruê, Y- Phăng mâo ]h^ mơ\ng 4 – 5 boh abu\ ho\ng ênoh mơ\ng 50 êbâo truh 600 êbâo prăk/abu\ , snăn `u mâo ba w^t hla\m sa thu\n hlăm brô 50 êklăk prăk. Wưng lu mnuih akâo ]ia\ng blei lu, amâodah mkra abu\ pro\ng, snăn `u lo\ mưn mnuih đru ngă brua\ mb^t.

Y – Long K[uôr, knua\ druh brua\ êdam êra kdriêk }ư\ Mgar la], hdră êlan mko\ mjing brua\ knua\ ma\ mse\ si Y- Phăng [uh bo\ ho\ng klei khăp m^n ngă, `u jing mnuih djuê [ia\ [ia\dah mâo ai tiê thâo g^r êdi:

“ Y-Phăng jing sa ]ô hđeh êdam amâo mâo jăk asei mlei ôh, [ia\dah mâo ai tiê thâo g^r hlăm klei ngă brua\ knua\, mâo mjing lu mta mnơ\ng. Brua\ `u ngă ka tuôm nao hriăm brua\ knua\ ôh, ]o\ng `u pô duah m^n ma\ yơh tui mkra, hriăm êmuh mơ\ng hra\ mơar, hla\m hla po\k web duah yơh ya do\ pô khăp lehana\n tui mkra. Ho\ng `u sa ]ô hđeh êdam amâo mâo jăk asei mlei [ia\dah mâo ai tiê thâo g^r hla\m klei hd^p, snăn lu hđeh êdam mkăn hlăm [uôn bi tui hriăm mơ\ng `u ]ia\ng mâo ai tiê mđ^ kyar klei hd^p”.

Truh kơ ara\ anei, Y-Phăng dưi tla leh jih nư ]an prăk mơ\ng keh ru\ mjing brua\ knua\ mơ\ng brua\ êdam êra kdriêk. ~u hlăk dôk mâo klei m^n ]ia\ng po\k phai pro\ng anôk pô ngă brua\, lo\ duah mnuih đru ngă brua\, ]ia\ng đru mjing brei brua\ knua\ kơ mnuih mkăn. ~u ăt g^r kt^r đru mjua\t bi hriăm hlei pô ]ia\ng tui hriăm, kha\ mâo ai tiê khăp mkra abu\ mnga anei. Y-Pha\ng la], klei ru\ mjing brua\ knua\ anei, brei mâo klei khăp kơ brua\, mâo klei ]ia\ng hriăm êmuh, ksiêm duah, snăn ho\ng mnuih suaih pral dleh leh mơh ngă, [aih h^n ho\ng mnuih amâo mâo jăk asei mlei mse\ ho\ng `u dleh dlan hla\m brua\. {ia\dah kyua klei khăp, klei g^r, snăn srăng dưi hgao jih djăp mta klei dleh dlan, ]ia\ng mâo klei tu\ jing.