Mâo hŏng anei liăp 120 thŭn, thŭn 22/11/1904, khua kiă kriê Indochin mơ̆ng knŭk kna prăng mâo hdră mtrŭn mkŏ mjing čar Darlac (Đắk Lắk), dôk hlăm alŭ wăl krĭng Trung Kỳ. anei jing gru kruak knăl mphŭn mkŏ mjing čar Daklak, sa alŭ wăl dôk hlăm lăn čar Việt Nam.  Găn hlăm lu blư̆ bi mŭt mbĭt lehanăn lŏ bi ktlah kdriêl anôk boh prŏng čar, lehanăn găn hlăm dŭm gưl bi blah. Daklak djă pioh nanao jing anôk phŭn yuôm bhăn kơ klei duh mkra ala ƀuôn, kơ bruă răng mgang klei êđăp ênang krĭng Lăn dap kngư, lehanăn kơ kluôm ala. Mlan 3/1975, klei mblah dưi Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) jing kčưm pŏk kơ klei bi blah mă anăn Hồ Chí Minh hƀuê ênuk, mâo suah wĭt kluôm kwar dhŭng hrue 30/4/1975, mhluh lir lăn čar.

        Dôk ti krah krĭng lăn dap kngư, mâo klei knŭk kna duh bi liê, klei sa ai mơ̆ng jih jang mnuih ƀuôn sang djăp djuê ana, čar Daklak hlăk dôk mâo klei đĭ kyar, hơĭt hlăm bruă kđi čar, bruă duh mkra dôk tal êlâo hlăm krĭng lăn dap kngư. K’iăng nai prŏng, nai prĭng Nguyễn Ngọc Hà, mơ̆ng anôk bruă klei mrâo Tạp chí Cộng sản, lač kơ klei čar Daklak đĭ kyar:

      “Hŏng anôk lehanăn klei găl yuôm bhăn mơ̆ng čar Daklak, jih jang bruă mđĭ kyar dưi mâo djăp kơ krĭng lăn anei, lehanăn mơ̆ng anăn đĭ lar dŭm boh kdrŭt prŏng kơ kluôm krĭng. Kâo ƀuh jih jang ai ktang anăn jing dŏ čŏng mâo, bi kơ dhar kreh, dlăng kơ hƀuê ênuk mơ̆ng đưm, lehanăn boh tŭ dưn mơ̆ng anak mnuih ti Lăn dap kngư sĭt nik mâo nanao klei đĭ kyar hlăm ênuk gưl mrâo, kơ klei mđĭ kyar mrâo mơ̆ng lăn čar drei”.       

Hlăm klei dôk mđĭ kyar, čar Daklak mâo bi klin leh djăp mta dhar kreh mơ̆ng dŭm krĭng kwar hlăm lăn čar, hŏng 49 djuê ana ayŏng adei hdĭp mbĭt mbla. Ară anei ênoh mnuih hlăm čar jing êbeh 1,9 čô mnuih jing lu hĭn hlăm kluôm krĭng lăn dap kngư, hlăm anăn ênoh mnuih djuê ƀiă mâo hlăm brô 35,7%.  Võ Đình Hoan, mnuih ƀuôn sang ti să Čư̆ Suê, kdriêk Čư̆ Mgar, lač:

“Ară anei jih jang dŭm boh să hlăm krĭng taih kbưi, hlŏng truh kơ dŭm boh ƀuôn snăn mâo leh sơăi êlan klông jăk, sang hră mơar, sang êa drao gŭn mâo rŭ mkra kjăp siam. Dŭm mt amnơ̆ng pla phŭn jing kphê, tiu, ksu boh nik ară anei jing ana boh durian, hlăk ba wĭt klei đĭ kyar kơ mnuih ƀuôn sang”.

        Găn hlăm 120 thŭn mkŏ mjing, lehanăn đĭ kyar, giăm 50 thŭn leh mâo klei êngiê, čar Daklak mâo leh dŭm knhuang đĭ kyar hŏng klei prŏng êdi. Klei duh mkra krơ̆ng ti hnơ̆ng prŏng nanao (kah knar jing êbeh 8%/thŭn hlăm 20 thŭn giăm anei), GRDP kah knar grăp čô mnuih thŭn 2024 năng ai mâo hlăm brô 68,8 êklăk prăk /čô mnuih, ênoh tŭ dưn jih jang mnơ̆ng dhơ̆ng mâo ba wĭt jing dôk mrô sa ti lăn dap kngư.

        Hŏng lu lăn mnga êa mơak, yan adiê êđăp lăn hrah ba-zan čăt jing, mbĭt hŏng lu mta djhar kreh djăp djuê ana, čar Daklak mâo leh lu klei găl kpưn đĭ prŏng hĭn.  Nguyễn Đình Trung, khua bruă Đảng čar Daklak brei thâo, čar hlăk jih ai tiê bi leh bruă čuăn mđĭ kyar klei duh mkra ala ƀuôn, răng mgang kjăp klei êđăp ênang yang ƀuôn, djŏ hŏng hdră mtrŭn mrô 23 thŭn 2022 mơ̆ng phŭn bruă kđi čar lehanăn klei bi mklă mrô 1747 mơ̆ng khua knŭk kna kơ bruă čuăl mkă čar Daklak truh kơ thŭn 2030, tă hdră truh kơ thŭn 2050:

“Hlăm anăn bi mklă leh truh kơ thŭn 2030 čar Daklak, jing čar mâo klei đĭ kyar prŏng hlăm kluôm ala, lehanăn jing čar mâo klei mđĭ kyar mtah, bi mdoh wăl hdĭp mda, lehanăn jiă knhuah gru dhar kreh djuê ana, mđĭ kyar dhar kreh mđrĭng hŏng yang ƀuôn, lehanăn rơ̆ng kjăp bruă răng mgang klei êđăp ênang. Lehanăn mđĭng kơ bruă tă hdră êlan truh kơ thŭn 2050 snăn čar Daklak ktưn jing dôk kơ ênoh 25 boh čar mâo klei duh mkra ba akŏ hlăm kluôm ala”.

        Lŏ čuê lehanăn mđĭ kyar dŭm klei găl mơ̆ng krĭng lăn mâo lu knhuah gru hƀuê ênuk, dhar kreh yuôm bhăn, jing leh anôk jăk găl êdi, čar Daklak hlăk dôk kpưn đĭ nao kơ mdrŏng sah, jăk siam, dhar kreh, jiă knhuah gru dhar kreh djuê ana, bi năng hŏng anôk phŭn kơ krĭng lăn dap kngư./.