Thŭn anei jing thŭn tal 2 ayŏng A Linh, sang ti ƀuôn Đăk Ka, să Tu Mơ Rông, kdriêk Tu Mơ Rông, mă bruă kriê dlăng răng mgang dliê Tu Mơ Rông drông knăm mơak thŭn mrâo lehanăn ƀơ̆ng Têt hlăm dliê. Yăl dliê kơ klei ñu jing hĕ pô răng kriê klei mtah mda mơ̆ng dliê grăp čô bi kngăr sơaĭ kơ ayŏng A Linh. Sui hŏng anei êbeh 4 thŭn kyua klei čiăng duh ƀơ̆ng mtrŭt leh A Linh nao bi rai dliê ngă pưk hma lehanăn arăng mă krư̆ kđăl 2 thŭn. Knhal jih thŭn 2021 lŏ wĭt kơ alŭ wăl, gĭr mă bruă duh mkra, ba akŏ hlăm hdră mtrŭt mjhar mnuih ƀuôn sang amâo bi rai dliê ngă pưk hma lehanăn lŏ pla mrâo dliê, A Linh mâo Anôk bruă kriê dlăng răng mgang dliê Tu Mơ Rông đăo knang brei ngă mnuih mă bruă. A Linh brei thâo, ñu msĕ si mâo nư hŏng dliê kyua anăn hĭn mơh ñu lŏ gĭr răng kriê dliê kjăp hĭn.

“Êlâo adih pô mâo klei mĭn sph čhuai jing bi rai dliê kơh mâo lăn pla mjing, dưi mâo mdiê kuê, hbei ƀlang ƀơ̆ng. Ƀrô mơh thâo săng hnưm, ară anei kâo mtô mblang kơ mnuih ƀuôn sang hlăm ƀuôn bi răng mgang dliê. Krơ̆ng kjăp dliê, pla thiăm dliê ba wĭt lu boh tŭ dưn, lăn ala amâo sah kba, răng mgang phŭn mkăp êa, dưi pla lu ana kyâo mkra êa drao ti êyui kyâo dliê lehanăn mă ktăk ana hngô. Dliê sui hĭn mơ yuôm hĭn, mâo ba wĭt lu boh tŭ dưn mơ̆ng dliê.

Ti kdriêk Tu Mơ Rông, čar Kon Tum, klei mnuih mŭt mnă kyua bi rai dliê lehkơnăn lŏ jing mnuih răng mgang dliê jing hin snăk. Ƀiădah bi mlih klei thâo săng mơ̆ng mnuih Sedang mơ̆ng bruă bi rai dliê ngă pưk hma jing răng mgang dliê, pla dliê lehanăn mđĭ kyar dliê dôk mâo lu. Hlăm pă thŭn êgao, kdriêk Tu Mơ Rông pla leh mrâo êbeh 2.000 ha dliê lehanăn êbeh 1 êklăk 200 êbâo ana kyâo mtâo hlăm dliê.

Boh nik, lu gŏ sang mnuih djuê ana Sedang lŏ čŏng pla duh blei ana kyâo ba wĭt pla ti dŭm ênhă lăn sah kba. Dương Đăng Khoa, Khua Anôk bruă sang čư̆ êa să Đăk Hà brei thâo, mta phŭn jing gŭ klei ktrâo lač mơ̆ng bruă sang čư̆ êa alŭ wăl, mnuih ƀuôn sang tơdah ba pla dliê ăt rơ̆ng hnư hrui wĭt kơ gŏ sang pô.

“Lu ênhă dliê pla jing lăn pla mjing mơ̆ng mnuih ƀuôn sang kyua anăn diñu pla pluă mbĭt. Boh sĭt, bruă pla pluă hŏng dŭm mta ana mkăn ăt măi truh kơ bruă đĭ kyar mơ̆ng ana kyâo dliê. Khă snăn, anei ăt jing sa hlăm dŭm hdră msir čiăng rơ̆ng klei hdĭp mơ̆ng mnuih ƀuôn sang. Si tô hmô, lu gŏ sang pla ana teinan anei lehanăn lu gŏ sang pla pluă mbĭt hŏng ana hbei ƀlang čiăng mă ana bhiâo hruê rông ana sui hruê kñăm rơ̆ng klei hdĭp kơ mnuih ƀuôn sang jing tal êlâo hĭn”.

Mbĭt hŏng bruă luôm mtah mda dliê ti krĭng lăn huâng, mnuih Sedang ti Kon Tum lŏ mđing kơ bruă mđĭ lar klei găl mơ̆ng dliê čŏng mâo čiăng pla ana mkra mjing êa drao mđĭ kyar bruă duh mkra gŏ sang. Êbeh 4 thŭn êgao, mơ̆ng bruă pla ana sâm Ngọc Linh ti gŭ êyui kyâo dliê čŏng mâo giăm 2000 gŏ sang Sedang ti kdriêk Tu Mơ Rông dưi lăm lui leh klei ƀun knap, đru kơ dŭm êtuh gŏ sang đĭ kơ mdrơ̆ng lehanăn mâo gŏ sang mâo hnư hrui wĭt truh dŭm pluh êklai prăk sa thŭn. Ayŏng A Tụ, ti ƀuôn Pu Tá, să Măng Ri mâo đang sâm Ngọc Linh hŏng 800 phŭn mơ̆ng 1 – 5 thŭn brei thâo, răng mgang dliê čŏng mâo lehanăn pla sâm Ngọc Linh mâo huĭ ôh kơ klei ƀun knap:

“Ana sâm Ngọc Linh đru kơ gŏ sang kâo mâo hnư hrui wĭt đĭ hĭn. Gŏ sang kâo ară anei tlaih kơ ƀun hơĭt kjăp amâo lŏ jưh knang kơ Knŭk kna ôh. Kâo lŏ čan thiăm prăk duh ti Knơ̆ng prăk pla ana sâm ti gŭ êyui kyâo dliê. Mâo ana sâm lu thŭn, mâo ana sâm ƀiă thŭn, mâo hnư hrui wĭt hơĭt, čô anak dưi nao hriăm hră djăp ênŭm. Kâo dưi blei leh êdeh ph’phŭt, čiăng hmăng dưi blei êdeh ôtô êdei anăp.

Pă thŭn êgao, čar Kon Tum pla leh mrâo giăm 18.000 héc- ta dliê, êgao giăm 3.000 ha mâo Hdră mtrŭn Klei bi kƀĭn bruă Đảng čar tal XVI, wưng thŭn 2020 – 2025 kčah mtrŭn. Mbĭt hŏng anăn, dŭm alŭ wăl hlăm čar lŏ pla êbeh 3 êklăk 600 êbâo ana kyâo hlăm dliê. Bruă dliê kmrơ̆ng dôk mjing bruă mă kơ êbeh 24.000 čô mnuih mă bruă mơ̆ng čar, hlăm anăn lu jing mnuih djuê ƀiă. Hlăm ai êwa akŏ thuĭn mrâo, yan mnga mrâo, Nguyễn Quốc Tuấn, Kơiăng khua Knơ̆ng bruă răng mgang dliê kmrơ̆ng čar Kon Tum brei thâo, ƀăng bhă mtah mda mơ̆ng čư̆ dliê dôk pŏk sa êdei anăp jăk siam hĭn hŏng mnuih ƀuôn sang hlăk Hdră bhiăn Lăn ala thŭn 2024 pŏk mlar klei găl dưi pla ana mkra mjing êa drao ti gŭ êyui kyâo dliê.

 “Ti mta 248 Hdră bhiăn Lăn ala mkra mlih dưi brei pla ana kyâo ti gŭ êyui kyâo dliê yua, dliê mgang kŏ êa lehanăn pla mjing. Hlăm thŭn 2024 mâo leh Hdră mtrŭn mrô 91 mơ̆ng Knŭk kna ktrâo lač kơ bruă mkra mlih Hdră mtrŭn 156 ktrâo lač kơ bruă hluê ngă Hdră bhiăn dliê kmrơ̆ng hlăm anăn ktrâo lač kơ bruă pla ana mkra êa drao gŭ êyui kyâo dliê. Hluê ngă mta anei, mnuih ƀuôn sang dưi mđĭ kyar bruă duh mkra lehanăn răng mgang dliê êjai, dưi mâo hnư hrui wĭt hơĭt kjăp, sui thŭn”.

Kyua bi mlih klei thâo săng kơ dliê mơ̆ng mnuih ƀuôn sang, 4 thŭn êgao klei ngă soh hŏng hdră bhiăn dliê kmrơ̆ng ti čar Kon Tum hrŏ lu, 550.000 héc- ta dliê čŏng mâo mbĭt hŏng giăm 64.000 héc- ta dliê pla mơ̆ng čar dưi kriê dlăng kjăp. Mbĭt anăn, čar ăt dưi mđĭ ênhă ana mkra mjing êa drao pla gŭ êyui kyâo dliê êbeh 10.800 héc- ta, hlăm anăn knŏng sâm Ngọc Linh êbeh 2.900 héc- ta. Hŏng klei gĭr mđĭ kyar dliê kmrơ̆ng hluê hdră hơĭt kjăp, bruă rơ̆ng klei mtah mda mơ̆ng dliê dôk đru kơ mnuih Sedang lehanăn mnuih ƀuôn sang čar Kon Tum mâo klei găl mđĬ kyar bruă duh mkra dliê ba wĭt hnư hrui wĭt hơĭt kjăp lehanăn klei hdĭp trei mđao./.