Mbĭt hŏng boh mtuh, boh ƀom, phung roh lŏ yua wăt êa drao ruă mdjiê mnuih leh anăn rơ̆k tơk tinei. 48 thŭn leh sua wĭt klei êngiê, dŭm hruê anei, krĭng lăn anei dưi ƀuh lăn djiê lŏ hdĭp.

Mơ̆ng ƀuôn prŏng Kon Tum ktuê êlan Hồ Chí Minh đuĕ nao phă yŭ dưr hlăm brô 60km truh yơh kơ kdriêk Ngọc Hồi - krĭng lăn ktlah mtlâo knông lăn. Ti wăl krah Plei Kần hlăm war mnga mâo duh bi liê rŭ mkra sa knưng hŏng boh tâo, čih pioh jih jang thŭn mlan boh phao ktuang bi rai: “Êlan Hồ Chí Minh ngŏ duôr čư̆ prŏng Ngọc Hồi - Lộc Ninh. Êlan 18A, 18B mkŏ Ngŏ hŏng yŭ duôr čư̆ prŏng: Ngọc Hồi- A Tô Pơ (1967- 1975). Anôk kiă kriê pôih kđông mrô 37. Anôk phŭn klei bi rai mơ̆ng kahan Mi lehanăn kahan knŭk kna hđăp. Kbưi hŏng knưng bi hdơr hlăm brô 3,5km ktuê êlan dơ̆ng prŏng mrô 40 đuĕ nao hlăm kang êlan ktlah mtlâo knông lăn Việt Nam- Lào- Campuchia jing knhuah gru hƀuê ênuk klei blah dưi Plei Kần, dôk hlăm să Đăk Xú. Tinei hlăk thŭn 1966, Mi- lehanăn knŭk kna hđăp mjing kđông kahan dôk hlăm alŭ wăl jing kang êlan ktlah mtlâo Indochin kăp gang êlan kahan mơ̆ng dưr hriê mơ̆ng êlan Lao lehanăn Campuchia sang. Lưu Thị Minh Giang, Khua bruă Đảng să Đăk Xú, kdriêk Ngọc Hồi brei thâo, Bruă Đảng să mâo nanao klei mđing čiăng mkŏ mjing êpul knuă druh kiă kriê alŭ wăl krĭng lăn hƀuê ênuk kang êlan ktlah mtlâo anei: 

 “Hlăm dŭm thŭn êgao bruă Đảng mâo mkŏ mjing leh lehanăn bi kjăp leh. Bi kjăp mnuih ngă bruă, rŭ mjing êpul êdam êra, mŭt hlăm Đảng ti dŭm boh ƀuôn. Mbĭt hŏng anăn mjuăt bi hriăm bruă kđi čar knhuah hdĭp hŏng phung êdam êra, lehanăn hŏng dŭm boh sang hră mâo hâo hưn nanao čiăng kơ mâo klei bi mlih jăk hlăm klei thâo săng kơ knhuah gru jăk siam hlăm alŭ wăl”.

48 thŭn leh lăn čar mâo klei êngiêk lăn ala êa djuh jing leh sa anăn, krĭng lăn ktlah mtlâo knông lăn Ngọc Hồi, čar Kon Tum hluă mda leh. Hlăm dăng čư̆ Sạc Ly Mi – knŭk kna hđăp krih êa drao mdjiê rơ̆k ngă djiê jih ana kyâo mtâo, ară anei mâo đang hngô lŏ hrô tinăn. Giăm 25.000ha ana kyâo lŏ mâo pla lu jing ana ksu, kphê, ba wĭt leh klei trei mđao kơ êbeh 60.000 čô mnuih mơ̆ng 17 djuê ana ayŏng adei hdĭp ti kdriêk. Truh kơ ară anei kdriêk Ngọc Hồi mâo leh 5/8 să, wăl krah djăp ênoh čuăn mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo, hŏng ênoh gŏ êsei ƀun kluôm kdriêk hlue ênoh mrâo knŏng adôk 4,5% ênoh gŏ êsei. Mbĭt hŏng bruă mkra truh 34km klông knông lăn hŏng ala čar Lao, lehanăn 13km hŏng ala čar Campuchia jing leh klông knông lăn bŏ hŏng klei êđăp ênang, hơĭt kjăp bi hgŭm mđĭ kyar, bruă Đảng bruă sang čư̆ êa, lĭng kahan lehanăn mnuih ƀuôn sang kdriêk Ngọc Hồi ăt hlăk rŭ mdơ̆ng kdriêk jing anôk mngač hlăm krĭng knông lăn. Đinh Cao Cường, Khua bruă Đảng kdriêk Ngọc Hồi, brei thâo klei bi kƀĭn prŏng bruă Đảng kdriêk tal 7, wưng păn bruă 2020-2025 mdưm leh ênoh čuăn truh knhal jih wưng bruă rŭ mdơ̆ng kdriêk Ngọc djăp ênoh čuăn ƀuôn prŏng mta IV:

 “Êpul khua kiă kriê bruă Đảng kdriêk kiă kriê leh jih bruă hlue ngă djăp ênoh čuăn rŭ mdơ̆ng ƀuôn prŏng mta IV tui si hdră mtrŭn mrô 26, hrue 21/9/2022 mơ̆ng dhar bruă gĭt gai bruă kƀĭn ala. Êpul khua kiă kriê bruă Đảng kdriêk mâo leh hdră lŏ bi mlih klei čuăl mkă rŭ mdơ̆ng wăl krah Plei Kần, msĕ si lŏ pŏk phai boh prŏng wăl krah. Iêo mthưr klei duh bi liê. Boh tŭ dưn mâo kruak djăp ênoh čuăn 76,6 puăng. Msĕ snăn jing djăp leh hŏng ênoh kčah kơ bruă čuăl mkă krĭng ƀuôn prŏng mta IV”.

 Čiăng mđĭ hĭn klei găl kơ anôk jing msĕ si kdrông mkŏ krĭng duh mkra ngŏ yŭ găn ƀăng jang knông lăn Bờ Y truh kơ Lao, Campuchia, Thai Land, Myanma, dŭm thŭn giăm anei čar Kon Tum lehanăn kdriêk Ngọc Hồi mâo leh lu boh kdrŭt mrâo rŭ mdơ̆ng wăl krah Plei Kần. Mbĭt hŏng bruă lŏ pŏk phai giăm 2.900ha, kdriêk Ngọc Hồi mđing hĭn êdi kơ bruă rŭ mdơ̆ng wăl krah. Dôk rŭ mkra êlan klông hlăm anôk phŭn ti wăl krah, êlan nah dhŭng lŏ pŏk phai ƀuôn prŏng, mkra wĭt war mnga... lehanăn mâo klei iêo mthưr duh bi liê dŭm bruă prŏng, msĕ si: Alŭ wăl sang mnia, alŭ wăl sang hlăm krah ƀuôn prŏng, alŭ wăl anôk dôk ti wăl krah   Plei Kần. Mâo 32 thŭn siă suôr hŏng krĭng lăn anei dơ̆ng mơ̆ng hlăk mkŏ mjing kdriêk Ngọc Hồi, Nguyễn Hữu Tiến, sang ti wăl krah Plei Kần, brei thâo:

 “Ară anei wăl krah mâo lŏ pŏk phai. Êlan klông jăk siam, mjing leh anôk hdĭp mda jăk. Ară anei mâo dŭm bruă tŭ dưn kơ yang ƀuôn mâo lŏ mkra mđĭ, rŭ mdơ̆ng mrâo. Sĭt nik amâo mâo sui ôh krĭng wăl anei srăng jing anôk jăk kơ klei hdĭp mda mtah doh, lehanăn siam hĭn”.

  Trần Sỹ Hải, khua knơ̆ng bruă sang čư̆ êa wăl krah Plei Kần, kdriêk Ngọc Hồi, brei thâo truh jih thŭn 2022 hnơ̆ng mâo ba wĭt kơ grăp čô mnuih tĭng kah knar giăm 20.000 čô mnuih ti wăl krah jing êbeh 52 êklăk prăk. Bruă sang čư̆ êa wăl krah djăp leh ênoh čuăn mđĭ kyar wăl krah hlăm klei hdĭp mda mnơ̆ng dhơ̆ng lehanăn ai tiê kơ mnuih ƀuôn sang:

“Hŏng anôk ti knông lăn, lehanăn jing anôk phŭn mkŏ hŏng alŭ wăl mkăn, knơ̆ng bră sang čư̆ êa wăl krah lŏ dơ̆ng dưn yua jăk hdră čuăl mkă mâo leh klei čar tŭ ư, lehanăn mâo klei bi mguôp kjăp hŏng dŭm knơ̆ng dhar bruă hlăm kdriêk kăp kčĕ kơ knơ̆ng bruă sang čư̆ êa kdriêk mkra mjing êlan klông pioh kơ klei mđĭ kyar bruă duh mkra, lehanăn pioh kơ bruă răng mgang klei êđăp ênang ti knông lăn mơh. Êngao anăn knơ̆ng bruă sang čư̆ êa wăl krah lŏ dơ̆ng hâo hưn, mtrŭt mjhar mnuih ƀuôn sang mđing kơ klei mđĭ kyar klei hdĭp mda, rŭ mdơ̆ng wăl krah kreh dhar mdrŏng sah hlăm ai tiê lehanăn mnơ̆ng dhơ̆ng”.

Tuôm jing leh anôk phŭn rai răk mơ̆ng klei bi blah, tơl phŭn kyâo kăn dưi hdĭp kyua êa drao ruă, krĭng lăn ktlah mtlâo knông lăn Ngọc Hồi ară anei hlăk dôk hluă mda. Bruă Đảng bruă sang čư̆ êa, lĭng kahan lehanăn mnuih ƀuôn sang kdriêk   Ngọc Hồi hlăk lŏ dơ̆ng rŭ mdơ̆ng klei ktang mnư̆ mnang klông knông lăn găn čar Kon Tum truh êbeh 292km bi knông hŏng dua boh lăn čar Lao lehanăn Campuchia./.