VOV4.Êđê - Y Soa\t Êban, kha\ng iêu jing Aê Vui, kkiêng thu\n 1950, djuê ana Êđê, mduôn [uôn [uôn Puôr, sa\ Hoà Đông, kdriêk Krông Pa], ]ar Daklak jing sa gru mnga] êdah kdlưn hla\m brua\ mtru\t mjhar mnuih [uôn sang mko\ mkra klei bi hgu\m mguôp, mđ^ kyar brua\ duh mkra. Ana\n mơ\ng mduôn [uôn Aê Vui hing ang leh hla\m dja\p [uôn sang ti kdriêk, kluôm ]ar Daklak.
Thu\n 1991, êjai mrâo êgao 40 thu\n, Aê Vui mâo mnuih [uôn sang jưh knang ruah ngă mduôn [uôn, {uôn Puôr. Hlăk ana\n, `u dôk ngă kahan ksiêm sa\ Hoà Đông, lehana\n hlo\ng ngă khua [uôn, [uôn Puôr. Ho\ng brua\ đua klam, klei hur har jih ai tiê pô ho\ng [uôn sang, lehana\n jing mnuih thâo săng mơh kơ klei bhiăn djuê ana pô. Aê Vui mâo klei đăo knang brei ngă k’ia\ng khua brua\ mặt trận sa\ Hoà Đông, lehana\n mu\t hlăm Êpul đru k]e\ mơ\ng Sang phat kđi yang [uôn kdriêk Krông Pa].
Êbeh 25 thu\n dja\ ana\n jing mduôn kơ [uôn Puôr, Aê Vui amâo mâo djo\ kno\ng jing gru bi hmô jăk hlăm brua\ duah [ơ\ng hlăm kdriêk krông Pa], lehana\n `u lo\ đru leh lu êdi hlăm brua\ mko\ mjing klei bi hgu\m mguôp jih jang mnuih [uôn sang. Aê Vui la]:
“ Thu\n 1991, kâo dơ\ng păn ngă jing mduôn kơ [uôn lehana\n mâo nanao klei mta\ mtăn kơ mnuih [uôn sang. Kâo [uh jih jang mnuih jưh knang, khăp ]ia\ng lehana\n hmư\ nanao klei kâo k]e\. Di`u bi la] kâo blu\ ho\ng klri mtăp mđơr, djo\ ho\ng klei khăp”.
Hlăm wưng thu\n 2000, êjai mnuih [uôn sang hlăm đa đa [uôn riêng gah le\ hlăm klei phung bi roh mplư, ngă bi ru\ng klei êđăp ênang yang [uôn, snăn hjăn [uôn Puôr mâo mduôn [uôn Aê Vui ăt mơak m`ai duh [ơ\ng, amâo mâo mnuih le\ hlăm klei ara\ng mplư ôh. Amâo mâo ]ia\ng ôh kơ mnuih [uôn sang pô le\ hlăm klei mplư, mduôn [uôn Aê Vui hrăm mb^t ho\ng mnuih mâo k’hưm hlăm [uôn, nao truh ho\ng grăp boh sang, mtô mblang k]e\ đru kơ du\m mnê] jhat mơ\ng phung bi roh, lehana\n boh mơ\ng klei găn knông lăn soh ho\ng klei bhiăn. Ho\ng `u, klei je\ giăm ho\ng mnuih [uôn sang, đru mnuih [uôn sang mâo klei hd^p trei mđao, đru kơ [uôn sang hơ^t ênang amâo mâo djo\ kno\ng jing brua\ klam mơ\ng mduôn [uôn đu] ôh, [ia\dah lo\ jing klei mơak ho\ng thu\n leh khua. Mguôp klei bhiăn djuê ana ho\ng hdră bhiăn knu\k kna, ]ia\ng kơ [uôn sang mâo klei h’uh mđao, jăk yâo, ana\n yơh jing klei mduôn [uôn Aê Vui hmăng hmưi:“ Kâo k]e\ mtô nanao kơ phung hlăk ai, kơ du\m ung mo# hlăm [uôn kơ knhuah dôk dơ\ng [ơ\ng hua\ grăp hruê, amâo mâo kpiê rua\ ]ua\ êba, amâo mâo bi mneh msao, bi ]a\m biêng… Kâo bo\ ho\ng klei khăp kơ jih jang mnuih hlăm [uôn, lehana\n hur har jih ai tiê pô ngă brua\. Kâo dôk hyưt thu\n leh khua, mgi dih amâo mâo mnuih lo\ ]uê kâo đru mnuih [uôn sang, kyuadah amâo mâo lo\ mâo lu ôh mnuih adôk thâo kjăp klei bhiăn djuê ana pô. Kâo ]ang hmăng kơ jih jang mnuih hlăm [uôn hd^p djo\ ho\ng hdră bhiăn knu\k kna, lehana\n mâo nanao klei bi hgu\m mguôp, ]ia\ng kơ jih jang jăk sơăi”.
Ho\ng ai tiê klei thâo khăp, lehana\n klei thâo săng, mduôn [uôn Aê Vui mâo nanao klei mnuih [uôn sang jưh knang hu^ mpu\. Ama Nhoa, sa ]ô mnuih hlăm [uôn brei thâo:“ Mduôn [uôn Aê Vui đru hlăm djăp mta brua\ điêt lehana\n pro\ng hlăm [uôn. ~u jing mnuih thâo bi grăng djăp mta boh klei amâo thâo bi djo\ hdơ\ng mnuih [uôn sang, ho\ng klei bhiăn djuê ana pô, lehana\n ho\ng hdră bhiăn knu\k kna. Kyuana\n, jih jang mnuih hlăm [uôn mpu\ sơăi kơ mduôn Aê Vui”.
Bi Ama Phố khua [uôn Puôr, sa\ Hoà Đông, kdriêk krông Pa], yăl dliê: “ Mduôn [uôn Aê Vui hd^p hlăm klei thâo bi hmô jăk snăk, lehana\n mâo nanao klei mta\ mtăn kơ jih jang mnuih hlăm [uôn brei thâo hd^p jăk. ~u thâo dăp mmông ma\ brua\ ]ia\ng mâo đru mnuih [uôn sang. Mta\ mtăn kơ jih jang mnuih hlăm [uôn hd^p djo\ ho\ng klei bhiăn knu\k kna. ~u yơh jing klei bi hmô kơ hmei tui hluê”.
{uôn Puôr, sa\ Hoà Đông, kdriêk krông Pa], ]ar Daklak mâo êbeh 180 go\ êsei, lehana\n êbeh 1 êbâo ]ô mnuih, jing djuê ana Êđê s’ăi. Anei jing [uôn mâo klei bi hmô jăk hlăm kdriêk, kơ brua\ mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo, kơ brua\ răng mgang klei êđăp ênang, kơ klei mđ^ kyar klei hd^p mda, dja\ pioh knhuah gru dhar kreh djuê ana pô. K’hưm ana\n mơ\ng mduôn [uôn Aê Vui hmư\ hing leh truh kơ [uôn yu\ pu\ ngo\ hlăm kdriêk, hlăm ]ar, đru kơ brua\ mko\ mjing klei bi hgu\m mguôp jih jang mnuih. ~u ngă leh lu brua\ mâo knơ\ng brua\ sang ]ư\ êa ]ar Daklak, Dhar brua\ djuê ana ]ar, lehana\n du\m gưl pah brei klei bi mni kyua du\m klei tu\ dưn jăk hlăm brua\ yang [uôn, jing leh mnuih mâo k’hưm hlăm mnuih [uôn sang. Phung mse\ ho\ng Aê Vui amâo mâo djo\ kno\ng jing kdrông mko\ plah wah Đảng, Knu\k kna ho\ng mnuih [uôn sang đu] ôh, [ia\dah `u lo\ jing ai êwa ktang dja\ pioh gru grua [uôn sang Lăn Dap Kngư.
Y Khem pô ]ih hlo\ng ra\k.
Viết bình luận