VOV4.Jarai-Yua bơbeč djơ̆ mơ̆ng klin Covid 19, mơnuih čem rông un, bui hlăk bưp lu tơlơi tơnap tap. Lơ̆m anun nua añăm mơnong un, bui pơ sang sĭ mơdrô ăt pơmă, bơ nua sĭ un ngă mơnong lĕ rơgêh biă mă. Anom bruă kơnuk kơna lăi lui hlâo mơ̆ng ră anai truh hrơi ngă yang thun phrâo Tết nguyên đán, rơnoh sĭ mơdrô un, bui hơdip ƀu đĭ ôh yua dah arăng blơi amăng anom sĭ mơdrô dŏ ƀiă đơi. Yua kơ anun, kiăng hơdư̆ ƀiă blơi mơnong un, bui mơ̆ng dêh čar tač rơngiao, pioh pơtrut blơi un, bui hơdip amăng dêh čar ta pô rông pioh ngă añăm mơnong.

Rơnoh sĭ mơdrô un, bui hơdip trun biă mă ngă kơ lu mơnuih čem rông un ƀơi Dak Lak lup leč kơtang biă mă. Yă Thân Thiều Lệ Quyên dŏ pơ thôn 5, să Hòa Thuận, plơi prong Ƀuôn Ma Thuôt, tơring čar Dak Lak hơmâo đang war un, bui rơbêh 1000 drơi, ñu brơi thâo, tơdah rơnoh sĭ kah hăng ră anai kơnong djop prăk apah mơnuih mă bruă hăng tla prăk apui lơtrik đôč. Tơdah dŏ sui hrơi tui anun, rĭm hrơi lup hơdôm hơpluh klăk prăk.

“Tal klin Covid 19  hơđuh  rai phrâo anai, ngă sui blan bơtơnap kơ mơnuih rông un, bui prong biă mă. Yua kơ anih blơi, rơdêh ƀu thâo pơgiăng nao, tơđar rông amăng 5 blan lĕ ba nao sĭ mơdrô yơh samơ̆ tal phrâo anai, giăm 7 blan laih, yua kơ anun bơbeč yua prong biă mă anŏ pơhrui glăi. Amăng 3 blan anun khom tla prăk apah mơnuih mă bruă, prăk apui lơtrik anun yơh prăk kơmlai ƀu hơmâo ôh. Rơnoh sĭ un, bui hơdip lĕ trun nua, pơkă hăng sĭ un, bui, laih anun prăk blơi hlŏk gơnam čem rông rơnoh prăk pơhrua nao ƀu djop ôh”.

Mơnuih čem rông bưp tơlơi tơnap tap yua rơnoh un hơdip trun na nao

Pơkă hăng hơdôm thun hlâo, mơnuih čem rông un, bui juăt sĭ giong rông glăi amăng hrơi blan anai yơh kiăng hmao ba sĭ un ngă mơnong, añăm mơnong kơ bơyan ngă yang thun phrâo djuai ania ta juăt lăi Tết. Samơ̆, thun anai lu sang anŏ čem rông kơđiăng biă mă pok pơhai bruă rông un. Ơi Lê Văn Hoàn dŏ pơ ƀôn Dak Tro, să Krông Knô, tơring glông Lak, tơring čar Dak Lak brơi thâo:

Tơdơi kơ pŭ un, bui ania ñu 34 drơi ba čuh pơrai lui soh sel đôč yua djơ̆ klin ruă kian pơtah čroh ƀơi un kual Ơi jŭ, ngă răm ƀăm soh sel kơ sang anŏ 1 klai prăk, ñu pruih ia jrao pơrơgoh drông un, war bui pioh rông glăi. Samơ̆, ră anai rơnoh sĭ un hơdip trun nua, gơnam čem rông lĕ pơmă anun yơh khom pơdơi hĭ jăng jai, tơdah rông dơ̆ng lĕ amra lup yơh.

“Sa kơsăk hlok arăng sĭ pơkă hăng hlâo đĭ truh 7 hơpluh čơpă hơpluh rơbâo prăk truh 100 rơbâo prăk ƀơ̆i. Hlâo adih čem un, bui ƀong abih mơ̆ng 2 klăk mơkrah truh 3 klăk prăk kah dưi ba sĭ, ră anai čem un mơ̆ng 3 klăk 7 truh kơ 3 klăk 8 kah djop, ƀơi anŏ đĭ truh 4 klăk prăk mơtam. Kah hăng sa drơi un sang anŏ gơmơi rông prăk blơi pơjeh, blơi hlok čem amra lup mơ̆ng 1 klăk mơkrah truh 2 klăk prăk ƀơ̆i sa drơi. Rông glăi amăng mông anai tơnap tap biă mă hăng rơwet mơtam yơh, rơnoh sĭ mơdrô rơgêh ƀu hơmâo tơlơi čang rơmang đơi ôh pơ anăp adih”.

Ƀơi tơring glông Čư̆ Mgar, tơring čar Dak Lak, amăng 6 blan rơgao, klin kheng ngă ruă kian pơtah čroh ƀơi un, bui kman hơmâo mơ̆ng kual Ơi jŭ, ƀă nao truh ƀơi 9 boh să, tơring kual, ngă kơ 452 drơi un ƀă, khom ba čuh pơrai lui soh sel. Ơi Nguyễn Quang Đức, Khua anom bruă wai lăng čem rông hăng pơjrao hlô mơnong tơring glông Čư̆ Mgar lăi lĕ, phun ñu ngă kơ bruă rŭ glăi rông un, bui kaih lĕ yua pơjeh djuai či rông ĕp tơnap đơi, kơƀah ia jrao vaccine pơgang klin ngă ruă kian pơtah čroh hăng yôm hloh dơ̆ng lĕ nua sĭ un, bui hơdip trun rơgêh đơi.

“Kơ bruă rông glăi pŭ un bui lu hă, khom ngă djơ̆ anŏ gêh găl rơgoh drông war. Tơdah blơi un djuai lĕ, khom ĕp pơ anih pơdjuai rơgoh huăi ƀă klin, hơmâo anih blơi rơđah rơđong, thâo phun tơdŭ plơi pla. Hlâo kơ ba pơmut rông lu, khom brơi dŏ phara čem phara anih rông ƀơ̆i, ƀu blơi ană un, bui arăng sĭ ča čot ƀu thâo phun tơdŭ anih rông, plơi pla.

Tơdah ƀuh ană un, bui dju khom lăi pơthâo hăng khua mua wai lăng pơjrao hlô mơnong mơtam ƀơi să, plơi pla nao bưp khua mua pơ sang bruă pơjrao hlô mơnong tơring glông. Sit blơi, sĭ ăt khom ngă djơ̆ hơdră pơrơgoh kman, pruih ia jrao pơgang, biă mă ñu ƀing hyu sĭ mơdrô blơi pơdŭ pơgiăng un, hlô mơnong rông djơ̆ hơdră pơgang klin”.

Tui hăng ĕp lăng anih anom sĭ mơdrô, nua sĭ un hơdip amăng kual Tong krah, kual Dap Kơdư đĭ trun dơ̆ 33 rơbâo prăk truh pơ 38 rơbâo prăk sa kg. Pơkă hăng akŏ thun 2021, rơnoh un hơdip sĭ mơdrô mơ̆ng 70 rơbâo truh 75 rơbâo prăk sa kg. Anai lĕ rơnoh sĭ rơgêh hloh amăng 4 thun giăm anai. Hrơi mông yôm, pơmă hloh truh kơ 100 rơbâo prăk sa kg un hơdip thun 2019 ră anai trun 65% mơtam. Mơnuih rông un, bui djop anih tơdơi kơ sĭ lup kơtang ƀu khin rông glăi dơ̆ng tah, lui drông war hong tui anun, jai kraih lup, rơngiă soh prăk kăk tuh pơ alin mơ̆ng hlâo.

Tui hăng nai prin tha, Phạm Công Thiếu, Khua anom bruă kơsem min bruă cêm rông gah Ding jum Bruă hmua hăng Pơđĭ kyar plơi pla, klin Covid 19 hlăk bơbeč djơ̆ prong biă mă amăng anih sĭ mơdrô, hnong blơi añăm mơnong un hrŏ trun yua kơ bruă mă mơnuih mơnam đuăi hyu ƀu lu kah hăng hlâo, anih sĭ mơdrô hăng blơi ƀiă hĭ. Nai prin tha Phạm Công Thiếu lăi, mơ̆ng ră anai, truh ngă yang thun phrâo, rơnoh sĭ un ƀu đĭ đơi ôh, mah pŭ un, bui ră anai arăng rông aka ƀu lu kah hăng hlâo kơ hơmâo klin Covid 19 hai, rơnoh añăm mơnong aka ƀu rơbêh mơ̆n.

Nua sĭ un hơdip trun yua arăng blơi ƀiă. Sang jưh tuai, anih ngui ngor ƀong mơñum, amăng sang hră, sang măi pơtum lu mơnuih krư̆ bah amăng, jing anih anun yơh juăt blơi añăm mơnong un lu, ră anai pơdơi hĭ lu blan rơgao, yua kơ anun anŏ kiăng ƀu hơmâo rơnoh sĭ trun hĭ mơtam, yua kơ anun khom pơdơi jăng jai blơi añăm mơnong un mơ̆ng dêh čar tač rơngiao, añăm mơnŭ mơ̆ng tač rơngiao ba sĭ mơdrô amăng dêh čar.

Tui hăng Ding Bruă hmua hăng Pơđĭ kyar plơi pla, blơi ƀong ƀiă, ngă kơ anom bruă čem rông kơđông hĭ 30% mơnong mơnuă gơnam sĭ mơdrô. Kiăng pơsir tơlơi anai, laih anun pơhlôm hơđong mơnong ƀong huă amăng rơnuč thun hăng ngă yang thun phrâo pơ anăp, Ding jum Bruă hmua hăng Pơđĭ kyar plơi pla ăt pơtrut pơsur djop sang bruă pơprong hyu blơi un, bui mơ̆ng mơnuih ƀôn sang, khom blơi lu, pơđôm lui amăng hơjai djă pioh laih anun pơgang lơ̆m nua trun kơtang. Bruă ngă anai, djru prăp lui anih krăp blơi, krăp sĭ laih anun pơsir hĭ anŏ kơđông amăng drông war čem rông un, bui.

Nay Jek: Pơblang