Amăng tal hyu pel ĕp pơlir hơbit anih anom sĭ mơdrô ƀơi Dak Lak amăng blan 8 thun anai, ơi Niick Ruzzo, Khua kông ti VOS Advisory, mơng dêh čar Mi lăng yôm biă mă hơdôm gơnam pơkra rai hăng lu gơnam yua amăng sang anŏ pơkra mơng pông dơyan krô. Ơi Niick Ruzzo brơi thâo, hơdôm gơnam pơkra mơng hruh dơyan krô yôm phara hăng pơhlôm pơgang anih dŏ hơdip jum dar, hơmâo pok phư dong kiăng ñu dưi pơlir hơbit tuh pơ alin bơwih ƀong sĭ mơdrô.

“Kâo hơmâo nao čuă sa amăng hơdôm đang hmua mơng ayong Nguyễn Phú Tùng kiăng kơ ƀuh tơl anih bruă pla pơjing hăng lăng yôm biă mă hơdôm gơnam djôl hăng dưi pơkra djop mơta. Kâo glăk pơmĭn amra pok prong anih anom sĭ mơdrô hăng lăi pơthâo gơnam pơkra pơčeh phrâo mơng pô anai kiăng lu mơnuih thâo”.

Mơnuih mơ̆ ơi Niick Ruzzo lăi nao lĕ ayong Nguyễn Phú Tùng, mơnuih akŏ pơjing ngă rah Khua kông ti pơčruih ngăn Loofaa, dŏ amăng plơi prong Buôn Ma Thuột, tơring čar Dak Lak. Tui ayong Nguyễn Phú Tùng, Loofaa pơblang lĕ “Pông dơyan”. Mơng pel ĕp anih sĭ gơnam, ayong Tùng ƀuh pông dơyan lĕ gơnam dưi pơkra rai lu gơnam, amuñ mă yua hăng pơgôp pơgang anih dŏ hơdip jum dar. Ñu hăng ƀing gŏp hơmâo kơsem min pơkra rai lu gơnam tam, akŏ pơjing kông ti kiăng pơlir sĭ mơdrô. Mơng hơdôm gơnam pơkra rai blung yua amăng sang apui anun lĕ gơnam đăl gah yŭ gŏ, kơčok, gơnam yŏng gŏ, bơnal rao mong pla, rao kơčok…hăng gơnam juăt yua amăng sang mơnơi hơmâo gơnam sut rŏng, adung dưm ia kơƀô tlŏ, gơnam sut…lơm pơkra gơnam, ƀing gơñu ăt pơčeh rai lu gơnam phara anun lĕ adung, đôn, ƀap, jĕp….Kông ti ăt pơphun hơdôm tal pơplông pơčeh pơkra gơnam kiăng hơmâo dong gơnam pơkra rai phrâo, hiam ƀiă. Ayong Nguyễn Phú Tùng brơi thâo:

“Ră anai kâo hơmâo giăm 50 gơnam pơkra rai. Hơdôm anih blơi mut ră anai hơmâo mơng dêh čar Prang, Hồng Kông. Hơdôm boh anom bruă mơng dêh čar Mi, Canada, Japan, Hàn Quốc ăt rai čuă lăng anih pla, čuă jơmư kông ti kiăng dưi ngă hrŏm. Gơnam ƀing gơmơi pơkra rai đing nao hơdôm gơnam yua amăng sang mơnơi kah hăng amăng sang apui laih dong hơdôm gơnam yua pơkŏn hơmâo đôn, adung, gơnam đăl amăng lăm akhŏ…hơmâo lu mơnuih đing nao”.

Ăt tui ayong Tùng, ră anai, rĭm blan kông ti pơkra rai hơdôm rơtuh rơkâo gơnam yua amăng sang mơnơi, sang apui, hăng hơdôm gơnam yua pơkŏn pơkra rai ƀiă đôč, tui hluai arăng rơkâo kah hăng pông dơyan glăk hơmâo. Yua ră anai pông dơyan dŏ kơƀah, djơ̆ hăng tơlơi rơkâo mơng bruă pơkra gơnam.

Kiăng pơjing kual pla, giăm 2 thun rơgao, kông ti pơčruih ngăn Loofaa hơmâo pơlir hơbit hăng 8 boh sang anŏ amăng plơi prong Buôn Ma Thuột hăng tơring glông Krông Buk, pla rơbêh 20 ektar bơyan, kĭ pơkôl blơi pơhrui hăng nua 5.000 prăk sa boh bơyan. Amai H’Wên Êban, dŏ amăng phường Khánh Xuân, plơi prong Buôn Ma Thuột, tơring čar Dak Lak brơi thâo, pơhmu hăng sĭ bơyan mơtah mơda, bruă kĭ pơkôl sĭ bơyan brơi kông ti ba glăi pơhrui lu ƀiă.

“Hlâo anun sang anŏ ăt pla bơyan mơn, lơm kĭ pơkôl hăng kông ti Loofaa ha thun amra pla dua bơyan, sa bơyan pĕ glăi 30.000 boh, dưi pơhrui glăi giăm 300 klăk prăk amăng ha thun”.

Hăng kual pla pơjing pơplih phrâo, kông ti glăk pơgôp ĕp brơi bruă mă hơđong kơ 15 čô mơnuih, hăng prăk apah mơng 3-6 klăk prăk ha blan. Amai Nguyễn Thị Nguyệt Hồng, dŏ ƀơi phường Khánh Xuân, plơi prong Buôn Ma Thuột, mơnuih mă bruă ƀơi anai brơi thâo:

“Kâo mă bruă ƀơi anai giăm rơbêh ha thun laih. Bruă mă rĭm hrơi lĕ čoh, trơ̆i, pơkra adung, đôn. Bruă amă ƀơi anai ăt mơ-ak mơn, hlơi hlơi lêng kơ hmač jê̆ giăm, prăk apah mơng 5-6 klăk prăk, anai lĕ mrô prăk pơhrui ăt hơđong mơn”.

Hăng bruă pơčeh pơkra rai gơnam phrâo mơng pông dơyan krô, ayong Nguyễn Phú Tùng hăng ƀing gŏp čang rơmang pơtrut blơi yua gơnam hơdjă hăng wai pơgang anih dŏ hơdip jum dar, laih dong hơmâo dong bruă mă, đĭ tui prăk pơhrui brơi mơnuih ƀôn sang. Hrŏm hăng gơnam glăk hơmâo, kông ti glăk pel ĕp, pơčeh phrâo hơdôm gơnam phrâo dong kiăng đĭ tui rơnoh yôm mơng pông dơyan krô.