VOV4.Jarai - Nua kơmok đĭ lu ngă mơnuih ngă đang hmua ƀơi Dăp Kơdư lăi hrom, tơring čar Daklak lăi ha jăn bơngot, yua kơ prăk bơwih brơi đang phun pla đĭ lu biă. Amăng hơdôm tơlơi anun, ƀing juăt bruă đang hmua pơtă, mơnuih ƀôn sang tâ̆o hloh kơtưn mă yua kơmok djah djâu pơ ala kơ kơmok jrao, hrom hăng anun mă yua kơmok pruai kơ hla ăt hrŏ trun mơn ƀơƀiă prăk mă yua.

Sang anô̆ ơi Y Riu Uông ƀơi ƀôn Dơng Ƀắk, să Yang Tao, tơring glông Lak, tơring čar Daklak hmâo rơbêh kơ 5000 m2 hmua pơdai. Ơi Y Riu brơi thâo: Hơdôm thun hlâo adih nua kơmok mơng 400 truh 500 rơbâo prăk sa kơsăk 50kg, samơ̆ ră anai đĭ truh kơ dua wot. Nua kơmok đĭ lu anun ră anai ngă hmua pơdai ƀu hmâo kơmlai ôh.

“Ră anai nua ñu đĭ lom sa kơsak năng ai ñu 800, 900 giăm truh 1 klăk prăk sa kơsak anun ră anai tơnap tap biă, hlâo adih rơgêh hloh. Pơdai lĕ 5000 prăk sa kg, tơdah pô sĭ 3 kơsak pơdai kah mơng kloh blơi sa kơsak kơmok, bơ̆ hlâo adih kâo sĭ 2 kơsak kah mơng djop”.

Nua kơmok đĭ lu ngă mơnuih ngă đang hmua bưp tơnap

Tui hăng anun, rim thun kiăng bơwih brơi kơ sa ektar đang phun bôh ñông hăng rơbêh kơ 2 ar đang kơphê, sang anô̆ ơi A Đôn, ƀơi să Ea Yiêng, tơring glông Krông Pač tuh pơplai năng ai ñu 15 klăk prăk, prăk kơmok djop mơta. Ơi A Đôn lăi pơthâo: Hơdôm mơnuih blơi kơmok tla prăk mơtăm lĕ plai ƀiă, hăng hơdôm sang anô̆ tơnap tap khom blơi đôm mơng anih sĭ kơmok, yap truh rơnuč bơyan tla prăk hăng gơnam mă mơng đang hmua lĕ dô̆ lup kơtang hloh dong.

“Nua gơnam đĭ neh wa ngă ƀu dưi ôh, biă ñu blơi kơmok. Kah hăng kâo hmâo lŏn ngă laih samơ̆ kơmok pruai nua ñu tui anun kâo glăi čan dong, sa thun ñu yap prăk kơmlai lu biă. Bơhmu tu kâo čan mơng anih sĭ mơdrô sa kơsak kơmok ră anai yap nua sa klăk prăk, samơ̆ kơmlai amăng sa thun 400 rơbâo prăk. Hơdôm anih anom sĭ kơmok brơi čan, gơñu tuh pơplai kơ pô. Rơnuč thun mă kơ phê sĭ tla glăi kơ gơñu, laih anun dô̆ hơdôm hơpă lĕ gơñu tla kơ pô. Ta khom tla abih hnưh, wot kơmok glêh glar biă”

Rơgao kơ lăng tui ƀơi hơdôm anih anom sĭ mơdrô kơmok ƀơi tơring čar Daklak, nua djop mơta djuai kơmok đĭ laih mơng 60 – 80%, đa lĕ hmâo djop djuai đĭ lu dua wot bơhmu hăng hơdôm thun hlâo adih. Rơđah biă ñu, hlâo adih kơmok kali blơi mut hmâo nua 7.000 prăk sa kg lĕ ră anai đĭ 500.000 prăk sa ƀao (djuai 50 kg). Đạm Urê đĭ mơng 10.000 truh kơ 18.000 prăk lom sa kg. Bôh than ba truh đĭ nua kơmok djop mơda đĭ dưi pơblang yua kơ gơnam pioh pơkra kơmok đĭ lu. Hrom hăng anun, bơbeč mơng klin Covid-19 ngă prăk mă yua dŭ pơgiăng đĭ ăt pơtrut đĭ mơn nua kơmok đĭ sa črăn phrâo dong.

Ƀơi anăp nua kơmok đĭ lu, ơi Ngô Xuân Biên, Kơ-iăng Khua Anom bruă đang hmua hăng pơđĭ kyar ƀôn lan tơring glông Čư̆ Mgar, tơring čar Daklak pơtă mơnuih ngă đang hmua tâ̆o hloh mă yua kơmok djơ̆ hơdră, hrom hăng anun kơtưn mă yua kơmok djah djâu pơ ala nao djop djuai kơmok jrao kiăng plai ƀiă nua mă yua blơi kơmok hăng djru pơplih pơkra glăi lŏn djru phun pla čat bluh đĭ hiam.

“Rơkâo hơdôm ƀirô grŭp, gơnong bruă pel ĕp, wai lăng hơdôm anih anom pơkra kơmok, hơdôm anih anom sĭ kơmok pruai, jrao pơgang phun pla kơjăp kiăng bĕ tơlơi djă kŏng gơnam, đĭ nua. Pơtă mơnuih ngă đang hmua khom ĕp ƀuh hơdôm mơta gơnam, hơdôm gơnam mơ̆ kơmok pruai, jrao pơgang phun pla khom djơ̆ phun akha mơng ñu kiăng pơhlôm anô̆ klă ñu, bĕ tơlơi mă yua hơdôm kơmok ƀu pơhlôm klă bơbeč truh mrô gơnam mă mơng đang hmua lom pơhrui glăi”.

Bơ̆ tui hăng Nai prin tha Phan Việt Hà, Kơ-iăng Khua Anom kơsem min bôh thâo phrâo hăng hơdră phrâo bruă đang hmua Dăp Kơdư, bruă kơmok pruai đĭ nua amuñ ba truh bruă mơnuih ƀôn sang kơmok pruai ƀiă hĭ. Mơng anun, mrô gơnam hăng anô̆ klă gơnam mă mơng đang hmua tơdơi kơ pơhrui glăi. Hăng djop djuai phun bôh troh, tơdah mơnuih ƀôn sang ƀu pruai djop kơmok amra ƀu bluh đĭ mơng 2-3 tal hla phrâo ôh. Tơdah tui anun, thun dơi amra bơbeč truh mrô phun pla. Amra kơmok djah djâu ƀu hiam mơtăm ôh kơ phun pla samơ̆ tơdơi anai sui thun amra klă hloh. Rơngiao kơ anun, mơnuih ƀôn sang amra kơtưn pruai kơmok kơ hla mơng anun mơnuih ƀôn sang amra hrŏ trun mrô kơmok kơ phun pla mơ̆ ăt pơhlôm brơi mơn kơ phun pla bluh đĭ klă hiam. Kơ-iăng Khua Anom kơsem min bôh thâo phrâo hăng hơdră phrâo bruă đang hmua Dăp Kơdư pơblang: Mơnuih ƀôn sang lom pruai kơmok ƀơi phun ñu amra hrŏ trun mrô mơnuih mă bruă laih anun đĭ prăk yua blơi kơmok. Amăng tơlơi anai mơnuih ƀôn sang tâ̆o hloh kơtưn pruai kơmok ƀơi hla lu hloh kiăng plai ƀiă prăk mă yua blơi kơmok./.

            VOV Tây Nguyên: Čih – Siu H’ Prăk: Pơblang