VOV4.Jarai - Pơhrŏ trun mrô kmơk ia jrao, mă yua kmơk pơkra mơng djah djâo, hla kyâo brŭ, anun lĕ hơdră mơ̆ mơnuih ngă hmua ƀơi Gai Lai glăk ngă tui, đah mơng dưi găn rơgao mông tơnap yua gơnam pioh ngă hmua pơmă. Anom apăn bruă ngă hmua ăt pơtrut wai lăng anih sĭ mơdrô, laih anun pơtô brơi neh met wa blơi kmơk hơmâo anăn rơđah rơđông đah mơng huăi blơi djơ̆ glăi gơnam ƀu klă.

Hrơi blan rơgao, nua djŏp djuai kmơk pruai, ia jrao pơgang phun pla pơmă soh, jing bơbeč djơ̆ bruă ngă hmua mơng neh met wa ƀơi Gia Lai. Mah ƀu kiăng ôh, samơ̆ lu sang anŏ ngă hmua khŏm pơhrŏ trun yơh mrô kmơk pioh pruai kơ phun pla. Ơi Trần Quốc Toản dŏ ƀơi să Ia Châm, tơring glông Ia Grai brơi thâo.

“Thun anai sang anŏ gơmơi hơmâo ngă 2ha đang kơphê, 5 sao phun boh kruăi hrĕ, thun anai yua nua kmơk pơmă đơi anun jing sang anŏ gơmơi pruai aset ƀiă mơn. Tui hăng rim thun, gơmơi pruai 1 tơn ha mơkrah kmơk amăng ha wơ̆t pruai kơ 2 ha đang kơphê, thun anai kơnong pruai mă 1 tơn đôč. Tui hăng rim thun pruai amăng bơyan hơjan lĕ 3 wơ̆t samơ̆ thun anai kơnong pruai mă 2 wơ̆t đôč”.

Hrŏm hăng pơhrŏ trun kmơk pruai, mơnuih ngă hmua Gia Lai hơmâo mă yua djah djâo, eh rơmô eh bui, hla kyâo pơđăm pơbrŭ hĭ jing kmơk vi sinh pioh pruai kơ phun pla. Ơi Lại Quang Huấn, dŏ ƀơi plơi Čư̆ Wâu, să Čư̆ A Thai, tơring glông Phú Phiện glăk ngă 6 ha boh troh lăi:“Thun anai kmơk pơkra mơng ia jrao arăng iâu vô cơ pơmă biă, mơng anun ta hrăm tui, pơkra lăng đah mơng hơmâo kmơk djah djâo arăng iâu vi sinh. Mă tŭ eh rơmô eh bui, blơi mơng sang anŏ ieo gah dong, gơñu sĭ rơgêh mơn, giong anun ta pơđăm bơbrŭ ngă kmơk pruai kơ phun pla, jing klă biă”.

Nua kmơk pơmă, neh met wa Gia Lai pơđăm pơbrŭ mă djah djâo pioh pruai kơ phun pla.

Kiăng wai lăng anŏ klă, nua kmơk pruai djŏp mơta, gơnam yua ngă hmua ƀơi tơring čar, hơdôm anom apăn bruă ƀơi Gia Lai hơmâo hyu sem lăng bruă pơkra, sĭ mơdrô gơnam anai. Mơng akŏ thun truh ră anai, Gia Lai hơmâo ƀuh, bơtơhmal 78 wơ̆t arăng ngă soh gah bruă sĭ mơdrô kmơk, ia jrao pơgang phun pla; đŭ prăk 230 klăk laih anun brơi pơdơi sĭ mơdrô hăng 3 anih sĭ kmơk. Ơi Lê Hồng Hà, Khua anom bruă wai lăng anih sĭ mơdrô tơring čar Gia Lai brơi thâo:“Ƀu ƀiă ôh anom bơwih ƀong pơhmao mă nua kmơk pơmă mơ̆ pơkra mă hăng ba sĭ kmơk pruai ƀu klă. Ƀơi anăp tơlơi anun, gơmơi hơmâo git gai laih kơ grup wai lăng anih sĭ mơdrô amăng anun hơmâo tơhan cơ động hyu tir, mă kmơk ba pơčrang lăng. Ră anai gơmơi hơmâo mơ-it nao laih 10 mơta kmơk pruai kiăng pơčrang lăng sit mă ƀŭ, ră anai hmư̆ hing hơmâo 4 djuai kmơk pơkra mă ča đôč”.

Mơnuih apăn bruă pel ĕp anŏ klă mơng kmơk pruai.

Ƀơi anăp nua kmơk pruai, gơnam pioh ngă hmua pơmă đơi, anom bruă hmua tơring čar Gia Lai pơtă pơtăn kơ neh met wa kiăng wai lăng đang hmua lăp djơ̆, mă yua kmơk hơmâo anăn păn rơđah, đah mơng huăi blơi djơ̆ glăi gơnam ƀu klă. Ơi Bùi Trọng Thành, Khua anom bruă hmua hăng pơđĭ kyar ƀon lan tơring glông Phú Thiện lăi:“Anom bruă ngă hmua ăt pơtô brơi laih kơ neh met wa hăng hơdôm boh plơi pla lĕ blơi kmơk thâo anăn, kmơk klă, hơmâo čih rơđah anih pơkra. Laih dong mă yua pơkrem ƀiă. Rơngiao kơ anun, anom bruă ăt lăng yôm bruă pơtă kơ neh met wa kiăng mă yua kmơk pơkra mă mơng eh rơmô, eh bui, djaih djâo đah mơng plai ƀiă hrŏ prăk".

Ơi Lê Tấn Hùng - Kơ-iăng khua anom bruă hmua hăng pơđĭ kyar ƀon lan tơring glông Đăk Đoa brơi thâo, mơng akŏ thun 2021 truh ră anai, nua gơnam pioh ngă hmua kah hăng kmơk pruai, ia jrao pơgang phun pla hăng ia săng, ia jâo lêng pơmă tui soh. Amăng anun, jrao pơgang phun pla đĭ mơng 15 truh 30%. Kơnong kmơk pruai, hơmâo lu mơta kmơk nua đĭ 2 wơ̆t. Tơlơi anai ngă prăk blơi kmơk pruai amăng rim ha đang kơphê, tiu đĭ truh pluh klăk prăk. Tui hăng ơi Hùng, gah mơnuih ƀon sang, kiăng bĕ hĭ tơlơi ngă tơnap mơng gơnam ngă hmua pơmă, khŏm kiăng lăng glăi prăk pơkra gơnam, khŏm ngă hmua hơdjă, pruai kmơk mơng djah djâo dong, kiăng ngă hơđong hăng rim djuai phun pla. Amăng anun, mơnuih ƀon sang kiăng pruih ia thâo pơkrem mơn, pla rok tok amăng đang kiăng lŏn ñu hyôk, djrưh. Hăng kmơk pruai, ơi Hùng pơă kơ neh met wa kiăng mă yua kmơk hơdjă pơkra mơng djah djâo đah mơng plai ƀiă rơngiă prăk:“Thun blan rơgao, tơring čar hăng anom apăn bruă ngă hmua tơring glông hơmâo hră pơtô brơi na nao yơh, iâu pơthưr neh met wa mă yua aset ƀiă kmơk jrao, pơkra kmơk pơđăm mă mơng djah djâo dong; mă yua eh rơmô, eh bui, anăm tuh pơ plai prăk lu đơi ôh, đah mơng pơđĭ tui anŏ klă kơ neh met wa”.

Pơplih hơdră ngă hmua hơdjă mă yua djah djâo pơkra mă amra djru neh met wa plai ƀiă huač prăk ngă hmua amăng hrơi blan gơnam ngă hmua pơmă na nao tui ră anai.

Hoàng Qui: Čih - Siu H’Mai: Pơblang