Tơdah sa, dua gơnam sĭ mơdrô pơ tač rơngiao mơng Việt Nam dong tal sa, tal amăng kual kah hăng rŏng lŏn tơnah, kual Dap kơdư ăt hơmâo lu gơnam anun lĕ kơphê, tiu, boh kruăi hrĕ, boh ñông, mak ka, kơsu…. Đang hmua pla phun kyâo jrao yôm anun lĕ sâm Ngọc Linh, sâm dây, bơmao Linh chi mriah, đinh lăng, hà thủ ô, đương quy, bơnga hòe…ƀơi kual Dap kơdư ăt glăk pơđĭ kyar tañ jing kual pla phun kyâo jrao pơƀut ha anih. Samơ̆, amăng 2 thun mơng thun 2022-2023, rơnoh sĭ mơdrô pơ tač rơngiao mơng kual giăm 3,8 klai đôlar Mi thun 2022 hăng rơbêh 3,7 klai đôlar Mi thun 2023, giăm rơbêh 1% rơnoh sĭ mơdrô đơ đam dêh čar. Sĭ mơdrô gơnam đang hmua mơng kual Dap kơdư ăt dŏ sa, dua tơlơi gun. Anun lĕ, kual ngă hmua, anih pơkra pơjing gơnam đang hmua dŏ raih daih, hơdôm anih pơkra pơjing phun aka ƀu pơhlôm klă ba truh kơ bruă gơnam ba sĭ mơdrô pơ tač rơngiao aka ƀu hiam klă yua anun ba glăi pơhrui brơi mơnuih ngă hmua, anom bơwih ƀong sĭ mơdrô dŏ aset. Hơdôm gơnam đang hmua phun aka ƀu pơhlôm hiam hơdjă, yua anun hơmâo lu tơlơi gun găn amăng sĭ mơdrô bơdjơ̆ nao boh thâo phrâo. Sit biă ñu, pơlir hơbit djop kual glăk pơdah lu anŏ aka ƀu kjăp, aka ƀu tuh pơ alin ha amăng plĕ, ngă tơnap bơwih ƀong sĭ mơdrô amăng kual. Ơi Nguyễn Việt San-Kơ-iăng khua anom bruă sĭ mơdrô kual Mi kô̆-Châu Mi-Ding jum sĭ mơdrô hăng tuh tia pơkra ming rơkâo hơdôm anom bơwih ƀong sĭ mơdrô pơ tač rơngiao mơng kual Dap kơdư tui anai:

“Bruă hơdôm boh dêh čar pơdrong asah jai hrơi đing nao lu mơta bruă kiăng pơđĭ kyar hơđong kjăp, bong glăi ayuh hyiăng pơplih, pơhlôm brơi mơnuih blơi yua gơnam glăk tŏ tui bruă mă kiăng hơmâo hơdôm hơnong pơkă phrâo bơdjơ̆ nao sĭ mơdrô gơnam tam, mơnuih mă bruă, anih anom sĭ mơdrô gơnam jai hrơi rơkâo prong tui hăng gơnam sĭ gơnam pơ tač rơngiao. Hơdră bruă, hơnong pơkă phrâo bơdjơ̆ nao tơlơi dưi amăng kual Dap kơdư, anun lĕ hơdră bruă mơng đang hmua pla gơnam truh pơ kơƀang ƀong huă, pơkă hơdôm mơnong ƀong huă bơkơnar, hiam hơdjă hăng pơgang jum dar, yua anun pơ anăp anai EU gir run amra hrŏ trun 50% ia jrao pơgang hlăt mŏt pơčram, 20% kmơk, 50% ia jrao pơgang mă yua mơng hơdôm phun hla kyâo”.

Sĭ mơdrô kơphê pơ tač rơngiao mơng Việt Nam lu hloh pơ kual Mi kô̆, dưm dưm giăm 60% kơphê mơng dêh čar ba sĭ mơdrô pơ hơdôm boh dêh čar tač rơngiao. Samơ̆, tơdah anom bơwih ƀong sĭ mơdrô ngă soh tơlơi pơkă pơgang pơgăn phă pơrai glai rưng hăng asăp ngă hơƀak jrak amra phak 4% mrô prăk pơhrui mơng kông ti amăng 1 thun. Tui tơlơi pơkă, truh thun 2035 hăng 2050 huăi ƀuh asăp ngă hơƀak jrak, yua anun gơnam đang hmua mơng Việt Nam amra pơhlôm djơ̆ hơnong pơkă sĭ mơdrô pơ tač rơngiao. Anai lĕ mă yua gơnam đang hmua, mơnuih mă bruă djơ̆ hăng tơlơi pơkă, anai lĕ sa tơlơi ngă gun prong lơm sĭ mơdrô gơnam pơ kual Mi kô̆. Kông ti bơwih ƀong sĭ mơdrô TNHH sa ding kơna sĭ hăng blơi gơnam tač rơngiao 2/9 mơng Dak Lak- sa thun ba sĭ 120.000 tơ̆ kơphê, 10.000 tơ̆n tiu, pơhrui glăi 275 klăk đôlar Mi amăng abih tih rơnoh pơhrui giăm 7.000 klai prăk. Kiăng tŏ tui hăng hơmâo lu dong anih sĭ mơdrô pơ kual Mi kô̆, kông ti kiăng pơjing hăng hơmâo hră pơsit kơphê pơgang pơgăn phă glai rưng hăng - sa tơlơi pơkă ngă tơnap brơi hơdôm anom bơwih ƀong sĭ mơdrô, gơnong bruă sĭ mơdrô kơphê pơ kual Mi kô̆. Ơi Lê Thanh Sơn-Khua kông ti bơwih ƀong sĭ mơdrô TNHH sa ding kơna sĭ hăng blơi mut 2/9 mơng Dak Lak brơi thâo:

“Kơ tơlơi pơkă kơphê pơgang pơgăn phă glai rưng, asăp ngă hơƀak jrak, rơkâo hơdôm anom bruă bơdjơ̆ nao hơmâo hơdră djru, tơlơi črâo ba kiăng anom bơwih ƀong dưi mă bruă hăng ƀing khua mua hơdôm boh ƀon lan amăng kual, mơnuih ngă hmua kiăng lăng lăi, bruă mă, kiăng djơ̆ hăng hơnong pơkă anai. Bruă tal dua, yua ƀing ta gơnang nao sĭ mơdrô pơ kual Mi kô̆, yua anun rơkâo Ding jum sĭ mơdrô hăng tuh tia pơkra ming ngă bruă kơtang, lăp djơ̆ ƀiă, pơtrut sĭ mơdrô pơ hơdôm boh dêh čar anun lĕ Khač, India hăng Japan kiăng ngă hiưm pă anăm gơnang nao lu đơi ôh pơ kual Mi kô̆”

Tui ơi Vũ Bá Phú-Khua anom bruă pơsur sĭ mơdrô, Ding jum sĭ mơdrô hăng tuh tia pơkra ming, kual Dap kơdư bươ lu tơlơi gun amăng hơdră bruă, boh thâo phrâo, bruă pla gơnam, pơkra pơjing, mơnuih mă bruă rơgơi, gơnam măi mok hăng aka ƀu pơlir amăng kual kiăng ngă tui tơlơi dưi, tơlơi gal lơm ba gơnam sĭ mơdrô pơ tač rơngiao:

“Kiăng dưi pơplih phrâo, hrưn đĭ klă dong amăng bruă ngă tui tơlơi gơgrong yôm phăn hăng mă yua klă hloh hơdôm tơlơi gal amăng pơđĭ kyar mơng kual, kiăng hơmâo hơdră pơtrut yua boh thâo phrâo, pơlir hơbit amăng ngă hmua pla pơjing, hơmâo gơnam hiam hơdjă, pơlir amăng kual kơ bruă pơsur sĭ mơdrô hăng ba gơnam sĭ pơ tač rơngiao tui hơnong pơkă prong hloh. Sit biă ñu tuh pơ alin đing nao hơdôm kual bơwih ƀong phun, amăng jang kiăng pơhlôm pơdŭ pơgiăng hyu gơnam tam mơng kual Dap kơdư jai hrơi lu tui”.

Kiăng djru pơtrut kual Dap kơdư pơplih ƀiă dong amăng pơsur sĭ mơdrô, pơđĭ kyar sĭ hăng blơi mut pơ anăp anai, hơdôm boh tơring čar kual Dap kơdư kiăng pơlir hơbit nao rai kiăng mut hrŏm pơđĭ kyar gơnam phun mơng djop mơta gơnam amăng kual, mơng anun pơsit tong hơdôm hơbô̆ bruă sĭ mơdrô, gơnam nua yôm lăp djơ̆ kiăng tŭ mă hơdôm rơnoh yôm mơng gơnam tam. Hrŏm hăng anun hơdôm boh ƀon lan kiăng đing nao pơkra pơjing gơnam măi mok, glông jơlan nao rai kiăng amuñ amăng bruă pơdŭ pơgiăng gơnam amăng kual, kiăng hơmâo hơdră pơjing hơdôm boh kông ti, khul grup sĭ mơdrô pơhlôm brơi bruă blơi pơhrui gơnam amăng kual. Hơdôm anom bơwih ƀong sĭ mơdrô kiăng hmao tlôn lăi pơthâo anih anom sĭ mơdrô pơ tač rơngiao thâo tơlơi kiăng ƀơi anai, mơng anun pơplih pơkra lăp djơ̆ tui rĭm anih, hrưn đĭ bơkơtưn gơnam sĭ mơdrô amăng jar kmar.