VOV4.Jarai - Mah bơbeč nao kơtang mơng klin Covid-19, hăng tơlơi git gai khut khăt mơng Kơnuk kơna, hơdôm tơlơi pơplih hmao tlôn, lăp djŏ kiăng pơhlôm rơnuk rơnua, hơdeč hmar, wai pơgang klin tŭ yua hloh, tơlơi bơwih ƀong huă amăng dêh čar hơmâo hrưn đĭ kơtang. Amăng anun, bruă ngă hmua lĕ sa amăng hơdôm gơnong bruă yôm phiăn, ngă akŏ kiăng kơ thun 2022 dưi hơkrŭ glăi, pơđĭ kyar kơtang.

Tui hăng Ding jum ngă hmua hăng pơđĭ kyar ƀon lan, rơnoh pơkrui mơng pơdai dưm dưm 44 klă tơ̆n, lu ƀiă pơhmu hăng thun 2020. Djop mơta gơnam đang hmua pơkŏn anun lĕ mơnong un dưm dưm 5 klăk 670 rơbâo tơ̆n, đĭ 5,3%; rơnoh pơhrui mơng akan hơdang giăm 8 klăk 600 rơbâo tơ̆n, đĭ 2,4%. Sit biă ñu, djop mơta gơnam đang hmua, kyâo pơtâo, akan hơdang đĭ amăng pơhrui laih dong rơnoh ba sĭ mơdrô. Anai lĕ hơdôm boh tơhnal hơmâo grup ngă hmua hăng gơnam ƀong huă Sang gum hơbit djop dêh čar lăng lĕ yôm phăn biă mă, yua kơ dưi tŏ tui pơđĭ kyar hơđong amăng pơkra pơjing gơnam ƀong huă, pơhlôm djop gơnam mă yua tơdah hơmâo tơlơi hơget thơ. Ƀu djơ̆ kơnong dưi pơhlôm brơi djop gơnam ƀong huă, bruă tŏ tui ĕp jơlan phrâo, pơsir hĭ hơdôm tơlơi dŏ ngă tơnap tap, sit biă ñu, pơđĭ kyar rơnoh pơkra pơjing gơnam đang hmua. Anom bruă tơjŭ pla, Ding jum ngă hmua hăng pơđĭ kyar ƀon lan Nguyễn Như Cường brơi thâo:

“Ƀing ta ăt hơmâo lu hơdră bruă lăp djơ̆ hăng hơmâo hơdră pơđĭ kyar klă hloh; hơmâo pơkra pơjing hơdôm gơnam đang hmua, kyâo pơtâo djơ̆ hăng hơnong pơkă kơ gơnam klă hiam hăng hơnong pơkă pơhlôm gơnam hơdjă lơ̆m ba sĭ mơdrô. Laih dong kơtưn ĕp anih anom ba sĭ mơdrô phrâo kah hăng tŏ tui hăng pơđĭ kyar ƀơi hơdôm anih ba sĭ mơdrô hơđăp”.

Gơnong bruă ngă hmua tŏ tui ĕp yak nao phrâo dong

Yak nao thun 2022, bruă akŏ phun mơng gơnong bruă ngă hmua lĕ tŏ tui ngă tŭ yua “ha amăng plĕ” hăng pran gir run kơtang ƀiă dong, pơhlôm pơgang klin lơ̆m pơwŏt glăi bơwih ƀong, pơdŭ pơgiăng hyu gơnam. Klin Covid-19 him lăng amra tŏ tui hơmâo lu tơlơi pơplih ngă tơnap tap, aka ƀu dưi pơgang hĭ amăng tar ƀar rŏng lŏn tơnah. Yua anun, kiăng kơ ngă tui hơdôm tơlơi pơkă kiăng kơ gơnam tam amuñ ba hyu sĭ mơdrô nao pơ hơdôm dêh čar pơkŏn. Kiăng ƀơƀrư̆ pơsir hĭ bruă gơnam tam ƀu dưi ba hyu sĭ ƀơi kual giăm guai lŏn ia, ơi Nguyễn Quốc Toản - Khua anom bruă pơkra pơjing hăng pơđĭ kyar anih anom sĭ mơdrô gơnam đang hmua (Ding jum ngă hmua hăng pơđĭ kyar ƀon lan) brơi thâo: Kiăng kơ hơmâo akŏ bruă hơđong kjăp, ƀu djơ̆ kơnong pơsir hĭ rĭm bơyan đôč ôh.

“Ƀing gơmơi hơmâo pơphô bruă hăng mă bruă hăng tơring čar Lạng Sơn kiăng kơ prap lui ƀơi hơdôm kual kiăng pơdŭ pơgiăng hyu gơnam. Ƀing gơmơi ăt pơsit, hăng hơdră “zero Covid” ƀing gơmơi amra dưi pơhưč tuh pơ alin, djop anom bơwih ƀong sĭ mơdrô mơng 2 bơnah tuh pơ alin kiăng djop gơnam đang hmua hlâo kơ ba sĭ pơ tač rơngiao lêng kơ hơmâo anih djă pioh gơnam klă hloh”.

Kiăng kơ pơsur sĭ mơdrô, lăi pơthâo gơnam tam ƀơi lu dêh čar

Pơ anăp anai, sit biă ñu, sa, dua tơlơi pơkă kiăng pơhlôm gơnam ƀong huă hăng čih anăn gơnam ba sĭ mơdrô pơ tač rơngiao amra dưi mă yua. Anai lĕ tơlơi tơnap tap, tơlơi lông prong hăng hơdôm gơnam anai. Yua anun, kiăng kơ gơnam đang hmua tŏ tui pơđĭ kyar, kiăng tŏ tui pơphun pơkra pơjing djơ̆ hăng hơnong pơkă ƀơi hơdôm kual pla pơjing, ngă hiưm pă kiăng gơnam đang hmua dưi sĭ mơdrô hăng nua lu hloh. Hrŏm hăng anun, kiăng pơphun ngă tui hơdôm hơdră pơsur sĭ mơdrô, lăi pơthâo gơnam tam ƀơi lu anih anom amăng lŏn ia hăng pơ tač rơngiao, ba glăi tơlơi đăo gơnong mơng anăn păn sĭ mơdrô, ngă brơi mrô kual pla pơjing, hơmâo lu dong hơdră lăp djơ̆ brơi hơdôm kual pla pơjing, kiăng kơ bruă ngă hmua ƀơi Việt Nam tŏ tui lĕ gơnong bruă akŏ amăng pơđĭ kyar bơwih ƀong huă hơđong kjăp, jai hrơi jai prong kơtang, hmư̆ hing amăng rŏng lŏn tơnah. Khua ding jum ngă hmua hăng pơđĭ kyar ƀon lan Lê Minh Hoan lăi rơđah:

“Gơnong bruă ngă hmua hăng hơdôm pluh klăk boh sang anŏ, kiăng hơdeč hmar, hur har biă dong, kiăng pơhlôm pơgang klin samơ̆ ăt ba glăi rơnoh yôm amăng bơwih ƀong huă. Hăng mơng rơnoh ba glăi mơng bơwih ƀong anun, hrŏm hăng pran juă hur har mơng djop anom bơwih ƀong sĭ mơdrô amra ba glăi tơlơi dưi prong brơi kơ hơdôm pluh klăk boh sang anŏ laih dong hơdôm pluh rơbâo anom bơwih ƀong sĭ mơdrô. Anai lĕ tơlơi đăo gơnang, lĕ akŏ phun lơ̆m pơwŏt glăi hơdip tui hơđăp. Ƀing ta ăt lăng glăi hơdôm hơdră pơđĭ kyar bruă ngă hmua - mơnuih ngă hmua hăng ƀon lan brơi tong ten ƀiă dong”.

Sit biă ñu, hơdră găn rơgao tơnap tap, tŏ tui pơđĭ kyar, tơdah kơnong mơng anom bruă wai lăng lĕ aka ƀu djop lơi, ƀing ta dŏ hơdôm tơlơi gal pơkŏn dong, anun lĕ tơlơi gơgrong, gum hrŏm pơlir hơbit, hơdeč hmar mơng djop anom bơwih ƀong sĭ mơdrô hăng mơnuih ƀon sang: hluai tui tơlơi sit nik kiăng găn rơgao tơlơi tơnap tap mơng klin kheng, ngă tui hơdôm tơlơi kiăng phrâo mơng anih anom sĭ mơdrô, hăng bruă pơđĭ kyar mă yua boh thâo măi mok, hăng bruă wai pơgang ayuh hyiăng…pơlir kjăp hăng mơnuih ngă hmua kiăng kơ tŏ tui găn rơgao tơnap tap pơ anăp anai. Mơng anun ƀing ta ƀuh tơlơi pơsit “pơhlôm rơnuk rơnua hluai tui sit nik” mơ̆ Khua dêh čar lăi pơtong lu wŏt amăng hrơi blan laih rơgao ƀu djơ̆ kơnong amăng bruă pơgang klin đôč ôh mơ̆ ăt kiăng ngă tui sui, hơđong kjăp kiăng pơđĭ kyar pơ anăp dong.

Siu Đoan: Pơblang