VOV4.Jarai - Hrơi blan rơgao, tơdơi kơ pơplih hơbô̆ bruă, lu anom ngă ƀong hrŏm ngă hmua ƀơi Gia Lai hơmâo tŭ mă lu tơlơi pơplih amăng bruă pơkra gơnam sĭ mơdrô. Yua hơmâo ngă klă, hơdôm anom ngă ƀong hrŏm pơtrut tui hơdôm tơlơi hơmâo, tơlơi gêh gal, pơđĭ kyar bruă pơkra gơnam, pơjing rai gơnam tam hơmâo anăn hmư̆ hing, djru brơi hơdôm boh sang ngă ding kơna pơđĭ tui tơlơi hơdip mơda.

Anom ngă ƀong hrŏm bruă hmua Čư̆ A Thai (să Ia Ke, tơring glông Phú Thiện) jing sa amăng hơdôm anom bruă khin pơplih hơdră ngă bruă jing anom ngă ƀong arăng iâu hợp tác xã gru phrâo amăng thun 2016. Rơbêh 6 thun pơplih, Anom ngă ƀong hrŏm Čư̆ A Thai hơmâo lu tơlơi pơplih phrâo lŏm hơmâo pơtruh hrŏm rơbêh 125 ha ngă pơdai ia 2 bơyan, amăng anun hơmâo 140 ha pơdai hiam, tui hơnong pơkă VietGAP. Yap rim thun, Anom ngă ƀong hrŏm hơmâo ba sĭ mơng 300 truh 400 tơn braih hiam. Phrâo anai, “Braih Phú Thiện” mơng anom ngă ƀong hrŏm hơmâo ruah mă gơnam pơkra mơng măi mok amăng plơi pla hmư̆ hing mơng tơring čar thun 2022, laih anun hơmâo hră pơsit OCOP 4 asar pơtŭ. Ơi Phạm Ngọc Nghĩa, Khua khul wai lăng, Khua anom ngă ƀong hrŏm Ngă hmua Čư̆ A Thai brơi thâo, amăng hrơi blan rơgao, Anom ngă ƀong hrŏm hơmâo Ding jum bruă hmua hăng Pơđĭ kyar ƀon lan ruah akŏ pơdong Anom ngă ƀong hrŏm bruă hmua ngă gru rơwang thun 2022-2025. Yua hnun, anom bruă amra pơtrut tui hloh bruă ngă hrŏm pơkra gơnam tui nua braih klă đah mơng dưi ba hyu sĭ pơ lu anih dong.

“Hơmâo djŏp gưl ping gah, anom brưa mơng tơring čar truh pơ tơring glông lăng ba, djru brơi anom ngă ƀong hrŏm ngă giong hră pơ-ar djru mơng anun anom ngă ƀong hrŏm hơmâo pơplih hơdră ngă bruă, pơplih măi mok, ngă hiư̆m pă kiăng braih Phú Thiện jai hrơi jơman hloh, kơđuh, hruh tĕp ƀơi kơsăk hiam tui mơn”.

Gum ngă hrŏm prong mă yua boh thâo măi mok phrâo kiăng pơhrui gơnam lu, pơkra gơnam klă hloh ăt jing tơlơi gơñăm nao mơng anom ngă ƀong hrŏm pơkra, sĭ mơdrô, bơwih brơi hăng tuai hyu ngui Ia Mơ Nông, tơring glông Čư̆ Pah. Anom ngă ƀong hrŏm glăk hơmâo 9 čô ding kơna, hăng 27 grup ngă hrŏm ngă hmua prong năng ai 800 ha hơmâo kơphê, boh kruăi hrĕ hăng sầu riêng. Yap rim blan, anom ngă ƀong hrŏm sĭ kơ Kông ti TNHH Quicornac (Kual sang măi pơkra gơnam Trà Đa, plơi prong Pleiku) mơng 400 truh 500 tơn boh kruăi hrĕ. Ơi Lê Văn Thanh, Khua Khul wai lăng, Khua anom ngă ƀong hrŏm brơi thâo:

“Mơng thun 2019 truh thun 2022 hơmâo găn rơgao lu tơlơi tơnap tap, klin kheng, laih anun yua hơdră ngă bruă tui gru phrâo tơnap mơn. Pơphun hyu lăng tui hơdôm boh tơring čar pơkŏn, hơdôm anom ngă ƀong hrŏm pơđĭ kyar, giong anun kah mơng glăi ngă ƀơi anom ngă ƀong hrŏm anai. Truh mông anai, ăt hơmâo ngă lu boh than yơh, blung a anom ngă ƀong hrŏm ăt pok pơhai ngă hơdôm kơčăo bruă kah hăng VNsat djru măi pruih ia phrâo, pơkra jơlan mut nao pơ anih pơkra gơnam, blơi măi mok pơkra gơnam”.

Ră anai, abih bang anom ngă ƀong hrŏm ƀơi tơring čar Gia Lai hơmâo pơplih laih, pơphun tui tơlơi phiăn anom ngă ƀong hrŏm thun 2012. Hơdôm anom ngă ƀong hrŏm hơmâo pơplih jing ba glăi hơdôm boh than prong amăng bruă sĭ mơdrô, dưi bơwih ƀong mă pô, pơđĭ tui tơlơi hơmâo, hơdră ngă bruă pơtruh nao rai, hơmâo anih ba sĭ gơnam hơđong, pơđĭ tui prăk pơhrui kơ ƀing ding kơna amăng anom bruă. Tơring čar Gia Lai glăk djru hơdôm anom ngă ƀong hrŏm hơmâo lu mơnuih mut hrŏm hloh, sĭ mơdrô prong hloh, hơmâo prăk pơđom lui, mă yua măi mok phrâo, mă yua boh thâo mrô. Tơlơi anai djru pơđĭ kyar tơlơi bơwih ƀong ngă hrŏm klă hloh, pơđĭ kyar hơđong amăng hrơi blan hơmâo lu tơlơi pơplih phrâo.

Amăng črăn hơdră hrơi anai hơmâo wŏt ơi Nguyễn Thế Hùng, Khua khul pơlir hơbit anom bơwih ƀong hrŏm tơring čar Gia Lai. Ơi Nguyễn Thế Hùng amra lăi pơthâo bruă mă mơng hơdôm anom bơwih ƀong hrŏm gah ngă hmua hăng akŏ bruă hrưn đĭ ba glăi tŭ yua mơng hơdôm anom bơwih ƀong hrŏm mơ̆ tơring čar Gia Lai amra pok pơhai pơ anăp anai.

- Ơ ơi! Ih dưi lăi pơthâo kơ tơlơi sit nik hăng hơdôm bruă aka ƀu klă amăng bơwih ƀong tui khul grup hăng bơwih ƀong hrŏm ƀơi Gia Lai truh ră anai ?

- Ơi Nguyễn Thế Hùng: Amăng tơring čar Gia Lai ră anai hơmâo 377 boh anom bơwih ƀong hrŏm, amăng anun bơwih ƀong hrŏm gah ngă hmua lu hloh giăm 80%. Sa, dua boh anom bơwih ƀong hrŏm hơmâo pơjing akŏ bruă bơwih ƀong sĭ mơdrô, dưi pơlir hơbit kah hăng pơhưč lu ding kơna pơlir amăng bruă sĭ mơdrô gơnam tam, sit biă ñu ƀing ding kơna lêng kơ gir mut hrŏm soh. Hơdôm anom bơwih ƀong hrŏm mă bruă ƀu tŭ yua ăt hơmâo tơlơi ba truh mơn, blung hlâo kiăng lăi nao bruă git gai wai lăng mơng anom bơwih ƀong hrŏm, anai lĕ yua aka ƀu gir run hur har amăng pran jua. Kơ bruă pơjing bruă bơwih ƀong sĭ mơdrô aka ƀu djơ̆ hăng tơlơi rơkâo, prăk pơhrui brơi ding kơna amăng anom bơwih ƀong hrŏm dŏ aset, yua anun kiăng pơđĭ kyar samơ̆ ding kơna dŏ bưp tơnap tap. Hơdôm anom bơwih ƀong hrŏm, kơƀah prăk tuh pơ alin. Hơdră djru, ĕp lŏn yua apah man pơdong anih anom mă bruă kah hăng sang pơkra pơjing, sĭ mơdrô dŏ bưp tơnap tap amăng tơlơi lŏn mơnai yua anun bruă tŭ mă lơ̆m mă yua lŏn mơnai brơi anom bơwih ƀong hrŏm hơmâo kual ngă đang hmua, anih bơwih ƀong sĭ mơdrô lăi hrŏm ăt dŏ bưp lu tơnap tap.

- Ơ ơi! Ƀơi anăp kơ tơlơi tơnap tap sit nik anun, pơ anăp anai, akŏ bruă kiăng hrưn đĭ klă dong bruă mă mơng hơdôm anom bơwih ƀong hrŏm hiưm pă ñu ?

- Ơi Nguyễn Thế Hùng: Akŏ bruă mơng anai truh thun 2025 tui akŏ bruă mơng Jơnum min mơnuih ƀon sang tơring čar gir run 60% mrô anom bơwih ƀong hrŏm mă bruă thâo rơgơi, kiăng kơ dưi ngă tui anai, akŏ bruă pơtrun lĕ ƀiă bă mă 35% lĕ mrô mơnuih wai lăng kiăng pơtô hrăm ƀiă biă mă ñu lĕ hrăm truh gưl cao đẳng, đại học, kiăng dưi pơlir hơbit kơplah wah anom bơwih ƀong hrŏm hăng hơdôm anom bruă sĭ mơdrô giăm 35%, mơng anun amra pơsir hĭ mơtăm bruă mă aka ƀu klă mơng anom bơwih ƀong hrŏm kah hăng hơdôm bruă mă aka ƀu ba glăi tŭ yua. Hăng bruă jao tui anun, pơ anăp amra pel ĕp glăi, lăng glăi hơdôm anom bơwih ƀong hrŏm, đing nao bruă akŏ phun mơng hơdôm anom bơwih ƀong hrŏm gah ngă hmua, ngă hiưm pă dưi pơlir hơbit kơplah wah anom bơwih ƀong hrŏm hăng hơdôm anom bơwih ƀong sĭ mơdrô dưi pơjing keh prăk djru pơđĭ kyar anom bơwih ƀong hrŏm tui tơlơi pơtrun mrô 45 mơng Khua dêh čar. Hrŏm hăng anun djru hăng bruă djru brơi čơđai nao hrăm gưl cao đẳng, đại học tơdơi anai glăi mă bruă ƀơi anom bơwih ƀong hrŏm, ngă hiưm pă hơdôm hơdră djru truh pơ hơdôm anom bơwih ƀong hrŏm.

- Kiăng kơ ngă klă hơdôm akŏ bruă anun, Khul pơlir hơbit anom bơwih ƀong hrŏm amra ngă hiưm pă, ơ ơi ?

- Ơi Nguyễn Thế Hùng: Khul pơlir hơbit anom bơwih ƀong hrŏm tơring čar Gia Lai hăng bruă jao wai pơgang, ba glăi tơlơi dưi brơi anom bơwih ƀong hrŏm kah hăng hơdôm anom bruă ngă gong jơlan mơng hơdôm anom bơwih ƀong hrŏm hăng hơdôm anom bruă Ping gah, Kơnuk kơna hăng hơdôm gơnong bruă. Tui anun kiăng pok pơhai klă hơdôm akŏ bruă mơng Jơnum min mơnuih ƀon sang tơring čar kah hăng sa, dua hơdră bruă kiăng anom bơwih ƀong hrŏm dưi tŭ mă, blung hlâo amra tŏ tui pel ĕp, lăng glăi mơng hơdôm anom bơwih ƀong hrŏm. Tui anun amra đing nao bruă akŏ phun hăng anom bơwih ƀong hrŏm gah ngă hmua ngă hiưm pă kiăng pơlir hơbit kơplah wah anom bơwih ƀong hrŏm hăng hơdôm anom bơwih ƀong sĭ mơdrô kiăng gơnam pơkra rai ba glăi tŭ yua kah hăng sĭ mơdrô hơđong mơng mơnuih pơkra pơjing. Dua dong amra hơmâo gơnam klă ƀiă dong, biă mă ñu lĕ hơdôm gơnam tui OCOP. Amăng tơring čar, hơdôm anom bơwih ƀong hrŏm mut hrŏm pơkra gơnam tui OCOP lu biă mă, anun lĕ hơdôm gơnam hiam hơdjă mơng ƀon lan, tui hluai kual pla pơjing ƀơi Dap kơdư. Truh ră anai hơdôm gơnam anai hơmâo ba sĭ mơdrô amăng tơring čar kah hăng hơdôm tơring čar pơkŏn amăng đơ đam dêh čar. Hrŏm hăng bruă kơtưn gum hrŏm hăng hơdôm gơnong bruă pơphun pơbưp nao rai, brơi hơdôm anom bơwih ƀong hrŏm mut hrŏm jơnum sang čơ kiăng lăi pơthâo hơdôm gơnam mơng anom bơwih ƀong hrŏm ăt bơdjơ̆ nao kơtang amăng pơđĭ kyar bơwih ƀong huă mơnuih mơnam ƀơi ƀon lan, biă mă ñu amăng pơđĭ kyar ngă hmua.

- Hai, bơni kơ ih hŏ!

Hoàng Qui: Čih

Siu H’Mai-Siu Đoan: Pơblang