VOV4.Jarai - Thun anai, klin Covid-19 ngă tơnap prong biă kơ bruă ngă hmua ƀơi tơring čar Dak Nông. Boh pơ-ô̆, ƀơr, sâu riêng...hơdôm djuai boh troh juăt pơhrui hơmâo mơng 200 klăk prăk/ha, ră anai pơhrui glăi aka ƀu truh ha mơkrah mrô anun ôh. Khă hnun hai, amăng mông tơnap yua klin ngă, anom bruă ngă hmua hơmâo pơtruh nao rai blơi gơnam, bơwih ƀong kiăo tui hrơi mông hơmâo klin kheng, laih anun glăk đĭ kyar glăi laih.

Anom ngă ƀong hrŏm Ngă hmua - pla kyâo - phun jrao Thịnh Phát, ƀon R’But, să Quảng Sơn, tơring glông Dak Glong, phrâo găn rơgao hrơi blan tơnap hloh dong mơng hrơi hơmâo akŏ pơdong. Tơlơi tơnap pơphun mơng blan 5 lơ̆m gơnam yua anom ngă ƀong hrŏm pơkra ƀu thâo ba hyu sĭ, nua trun kơtang biă. Truh blan 7 hăng blan 8 lơ̆m ƀơi ƀon prong Hồ Chí Minh hăng lu tơring čar kual Dơnung klin kơtang, ƀu thâo nao rai, jing gơnam mơng Thịnh Phát jing dun glăi, sĭ ƀu kloh dong tah. Yă Nguyễn Thị Toản, khua Anom ngă ƀong hrŏm să Thịnh Phát brơi thâo, amăng mông anun, khua Jơnum min mơnuih ƀon sang tơring čar Dak Nông, tơring glông Dak Glong hăng Gơnong bruă ngă hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla tơring čar pơtruh nao rai sĭ mơdrô, amăng ƀrư̆ ĕp ƀuh anih ba sĭ. Hơbơi añăm bơi hơmâo ba sĭ amuñ mơn, añăm bơi anung, sa lač ăt đĭ mơn pơhmu hăng hlâo kơ hrơi hơmâo klin Covid-19. Hloh kơ anun dong, khua tơring čar nao truh pơ kual pơkra gơnam sem lăng, pơhmư̆ tơlơi rơkâo hăng djru ba anom ngă ƀong hrŏm pơkra măi mok, pơkra gơnam klă hloh, pơplih kiăo tui klin Covid-19 amăng hrơi blan pơ anăp:

“Anom ngă ƀong hrŏm hơmâo rơkâo đĭ hăng Khua Jơnum min mơnuih ƀon sang tơring čar ăt tŭ ư djru prăk tuh pơ plai pơkra sang mơnil, lan sang pioh čơamu krô boh añăm bơi. Tui mông anai, boh añăm bơi đĭ glăi, dưm dưm hăng añăm bơi anung, tui anun ƀu thâo jŭ yap lơi. Sit hnun yơh, anom ngă ƀong hrŏm glăk dưm dăp glăi dong, rơgao 2 hrơi lĕ pla 5 sao, kiăng pơhlôm huăi kơƀah gơnam sĭ ăt huăi dun gơnam lơi. Tơring čar dưm dăp pơkra 1 kual 26 ektar kiăng anom ngă ƀong hrŏm ngă tui anun”.

Sa kual pla añăm prong ƀơi Dak Song, hơmâo Gơnong bruă ngă hmua pơđĭ kyar plơi pla tdjru ĕp anih ba sĭ gơnam.

Tơlơi gum djru mơng gong gai djŏp gưl hăng hơdôm gơnong bruă tơring čar Dak Nông ăt hơmâo ba nao tañ, laih dong hơdôm anom bruă nao pơ tơring čar kiăng pơtruh nao rai blơi gơnam. Yă Nguyễn Thị Xuân Hương, git gai kông ti TNHH pơkra hăng bơwih brơi bruă ngă hmua Hương Cao Nguyên, tơring čar Dak Lăk brơi thâo, tui hăng tơlơi lăi pơhmư̆ mơng tơring čar, Kông ti Hương Cao Nguyên nao ĕp tơl anih pơkra añăm prong krên dên ƀơi tơring glông Dak Song. Khă hnun, hrơi pĕ pơhrui gơnam pơphun amăng hrơi hơmâo klin Covid-19 yua hnun jing tơnap biă, ƀu thâo mă bruă. Anun ăt jing hrơi hơmâo hơjan lu ƀơi tơring glông mơn, nao rai tơnap, ba hyu gơnam tơnap mơn, yua lŏn pơ anai lĕ lŏn mriah Bazan bơbor biă mă. Amăng mông hơmâo lu tơlơi tơnap tap, anom bơwih ƀong hơmâo pơhiăp tom Gơnong bruă ngă hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla Dak Nông, laih anun bruă pĕ, anung, ba hyu gơnam hơmâo prăp lui giong laih. Kual pla añăm Dak Song hơmâo ba sĭ gơnam tañ hloh:

“Kar hăng kông ti kâo anai, kâo apah anom bruă hơmâo djŏp hră pơ-ar djru pơkra, anung gơnam, samơ̆ ăt ƀu dưi lơi. Tơdơi kơ anun, kâo iâu nao Gơnong bruă ngă hmua tơring čar Dak Nông pơtruh brơi hăng hơdôm anom ngă ƀong hrŏm hăng hơdôm kual pla gơnam hmư̆ hing ƀơi hơdôm boh tơring glông juăt pơkra gơnam kâo kiăng. Tui anun kơnong 1 blan đôč, gơnam amăng 1 hrơi hơmâo 100 tơn, jing hơmâo anih ba hyu sĭ gơnam.

Anom bơwih ƀong anung gơnam ba hyu sĭ hrơi mlăm mơtăm đah mơng sưi sĭ kloh añăm ƀơi Dak Song.

Hăng tơlơi djru ba mơng gong gai djŏp gưl, mơnuih ngă hmua hăng anom bơwih ƀong ƀơi Dak Nông ngă plai ƀiă rơngiă gơnam, rơngiă prăk kăk. Truh mông anai, hơdôm boh tơring čar, ƀon prong amăng dêh čar dưi nao rai tui hơđăp laih, hơdôm bruă sĭ mơdrô jing amuñ hloh mơn, djru mơnuih ngă hmua plai ƀiă tơnap tap, rơngiă prăk. Ơi Phạm Tuấn Anh, Khua gơnong bruă ngă hmua Dak Nông brơi thâo, kiăng bruă ngă hmua dưi pơđĭ kyar amăng mông hơmâo klin, ƀrô pơhlôm pơkra gơnam rah, ƀrô dưi pơgang klin Covid-19 rah, tơring čar amra pơtruh nao rai anih blơi gơnam, samơ̆ yôm hloh lĕ akŏ pơjing kual pơkra gơnam pơtruh nao rai, ngă bruă brăng brăng mơng bruă pơkra truh kơ bruă ba sĭ:

“Djru pơkra gơnam hăng ba siư gơnam mơng hmua lĕ Gơnong bruă ngă hmua hơmâo akŏ pơdong 3 grup dŏ ƀơi anih hăng 1 grup dŏ hmư̆ hing. Lơ̆m pô pơkra gơnam, sang sĭ mơdrô sĭ gơnam tơnap, nua trun, pơgiăng hyu gơnam tap, mơnuih mă bruă tơnap lĕ hơdôm grup amra pơsir brơi, djru iâu brơi anom blơi gơnam. Sui pơ anăp anai, gơnong bruă kiăng pơtruh nao rai ngă hrŏm hăng hơdôm kual pla gơnam, anom ngă ƀong hrŏm hăng hơdôm boh sang sĭ mơdrô, pơkra gơnam kiăng pơjing kual pơkra gơnam prong, ngă hrŏm hăng anih pơkra - ba sĭ, ngă hrŏm kơjăp phik”.

Klin covid-19 ăt dŏ kơtang đôč. Samơ̆ yua thâo pơplih mă pô, tơring čar dak Nông huăt sư̆ rơbư̆ dong tah. Hơdôm anih blơi gơnam ăt pok bah amăng mă bruă na nao, rơnuk rơnua, ƀơ ƀrư̆ mă glăi tơlơi đĭ kyar tui hơđăp kơ bruă ngă hmua lăi hơjăn hăng tơlơi bơwih ƀong mơng tơring čar lăi hrŏm./.

Dương Đình Tuấn: Čih - Siu H’Mai: Pơblang