hmâo djơ̆ laih tơlơi čang rơmang mơng lu neh wa djuai ania kual djuai ania ƀiă hăng kual čư̆ siăng, kual tơnap tap. Hơdră bruă anai kiăng biă dưi hmâo Ping gah, Kơnuk kơna lăng ba mă yua dong hăng pok pơhai ngă tui pơ̆ anăp anai.

Ngă tui Tơlơi pơsit mrô 45 mơng Khua dêh čar rơwang 2019-2021, 19 bôh ƀirô pôr pơhing, hơdrôm hră pơhing gum hrom hmâo kiăo tui laih bôh than phun hăng jơlan pơsit lăi pơhing, na nao tŭ mă, pơplih phrâo bôh yôm hăng hơdră pôr pơhing; pơđĭ tui anô̆ kơjăp, tơlơi čih, tơlơi pơhing, rŭp, lăi glăi tơpă djop mơta tơlơi hơdip mơng neh wa djuai ania ƀiă hăng kual čư̆ siăng, kual tơnap tap; hơdră pơdah hiam, rơđah rơđông, phun ñu djơ̆ hăng phiăn juăt, tơlơi pơmin, gru bôh thâo mơng neh wa... Hrom hăng hơdôm bôh tơhnal rơđah amăng bruă lăi pơhing, ăt dô̆ mơn sa dua mơta tơlơi tơnap, tơlơi akă dưi ngă kah hăng: Neh wa dưi čơkă mă hơdră bruă biă ñu hơdip mơda ƀơi kual asuek, ataih, kual jơlan nao rai tơnap tap, anom mă yua kiăng hloh dô̆ kơƀah, anun bruă pơpha ba hyu hră pơhing, hơdrôm hră pơhing djơ̆ anô̆ ñu kaih, biă ñu lĕ lom hơjan ia ling dăo ƀu hơđong. Bôh yom sa dua mơta hră pơhing djơ̆ anô̆ ñu akă ƀu dưm kơnar tui kual hăng hơdôm bruă; sa dua mơta tơlơi pơhing, tơlơi čih... akă djơ̆ hăng bôh thâo mơnuih lăng pơđok, tơlơi pơmin hăng čang rơmang mơng neh wa. Bruă gum hrom amăng bruă ngă tui kơplah wah hơdôm bôh ƀirô kơnuk kơna hăng plơi pla akă sit nik akă kơjăp. Sa dua bôh plơi pla, biă ñu gưl să, plơi pla akă wai lăng klă hră pơhing; bruă pel ĕp lăng tui akă na nao...

 Khua Ding jum Jơnum min djuai ania Hầu A Lềnh lăi pơthâo, tơlơi kiăng tuh pơplai bôh nik ƀơi kual neh wa djuai ania ƀiă hăng kual čư̆ siăng prong biă, samơ̆ lom ngă tui lu tơlơi gun, bơdjơ̆ nao bruă pơsir prăk. Hăng hơdră bruă pơphô brơi radio kơ kual neh wa djuai ania ƀiă hăng kual čư̆ siăng, kual tơnap tap, guai lŏn ia. Ơi Hầu A Lềnh lăi pơhing:

 “Rơwang bruă anai dưi hmâo Khua dêh čar kĭ tơlơi pơsit amăng thun 2017, truh thun 2018 Khua dêh čar kĭ tơlơi pơsit jao ngăn rơnoh, samơ̆ tơdơi kơ jao ngăn rơnoh truh kơ 8/2019, Jơnum min djuai ania mơng ngă giong hră pơ-ar pơphun juă nua hlơi gơgrong mơ̆, tơdơi kơ pơđut juăt nua ƀơƀiă, ƀu hmâo hlơi djop tơlơi pioh ngă tui ôh. Hrom hăng anun, lom anun, Jơnum min djuai ania glăk lăi pơthâo hăng Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang mă yua jơlan hơdră pơđĭ kyar bơwih ƀong mơnuih mơnam abih bang kual neh wa djuai ania ƀiă hăng kual čư̆ siăng, amăng anun hmâo ruah mă măi mok lăng mhư̆ kơ kual neh wa djuai ania ƀiă mut amăng rơwang bruă 10, ăt kah hăng hơdră bruă pơkon akă ngă tui. Thun 2020-2021, Ding jum prăk kăk ƀu jao ôh ngăn rơnoh ngă tui rơwang bruă pơphô hlâo anai dong tah lĕ, ƀing gơmơi khom dô̆ tơguan Tơlơi pơsit jao ngăn rơnoh mơng Jơlan hơdră pơkă. Truh ră anai, hmâo jao laih ngăn rơnoh mơng Jơlan hơdră pơkă, amăng anun hmâo tôm rơwang bruă 10, Jơnum min djuai ania črâo ba hơdôm bôh ƀirô juăt bruă anai pel ĕp glăi hăng ngă tui dong rơwang bruă anai hăng ngăn rơnoh ngăn drăp mơng thun 2022”.

 Ră anai, lu anih anom amăng kual neh wa djuai ania ƀiă hăng kual čư̆ siăng hmâo laih hră pơ-ar črâo ba pok pơhai ngă tui hơdră bruă pha brơi sa dua hră pơhing, hơdrôm hră pơhing phrâo gah Jơlan hơdră pơkă mơng lŏn ia pơđĭ kyar bơwih ƀong – mơnuih mơnam kual neh wa djuai ania ƀiă hăng kual čư̆ siăng, rơwang mơng thun 2021-2030, rơwang I: Mơng thun 2021-2025. Kiăo tui anun, Jơnum min mơnuih ƀôn sang hơdôm bôh tơring čar jao kơ Jơnum min djuai ania tơring čar git gai, gum hrom hăng hơdôm gơnong bruă, jơnum min, anom bruă bơdjơ̆ nao, Jơnum min mơnuih ƀôn sang hơdôm bôh tơring glông gơgrong hlâo pel ĕp, rim thun pơdŏng kơčăo bruă lăng tui, pel ĕp bruă pha brơi hră pơhing, hơdrôm hră pơhing ƀơi tơring čar, pơhlôm djơ̆ mơnuih, djop mrô hăng hmao hrơi pơkă. Ruah mă mơnuih hmâo anăn dưi čơkă mă, mrô rim hră pơhing, hơdrôm hră pơhing truh pơ̆ să, plơi pla, sang hră hăng hơdôm khul grŭp apăn bruă kơđi čar – mơnuih mơnam, Mơnuih hmâo arăng hmư̆ tui lu kual neh wa djuai ania ƀiă hăng kual čư̆ siăng amăng tơring čar tui hră čih anăn hră pơhing, hơdrôm hră pơhing dưi čơkă mă amăng Tơlơi pơsit 45 mơng Khua dêh čar. Gơnong bruă wai lăng tơlơi pơhing hăng pôr pơhing git gai, črâo ba pel ĕp, lăng tui bruă pơgiăng, pơpha hyu hơdôm hră pơhing, hơdrôm hră pơhing pơhlôm hmao hrơi, djơ̆ mơnuih, djơ̆ mrô, djơ̆ anih anom. Kơnong kơ Jơnum min mơnuih ƀôn sang hơdôm bôh tơring glông kơtưn gum hrom hăng hơdôm khul grŭp apăn bruă kơđi čar – mơnuih mơnam: Hmâo bruă gơgrong wai lăng, mă yua, ngă gal brơi kơ hơdôm khul mơnuih amăng khul leng kơ dưi pơđok, dưi lăng, dưi hmư̆, hrom hăng anun ngă hră pơ-ar lăi pơhing, pơtô brơi amăng hơdôm mông jơnum tum pơƀut lu mơnuih...

 Phrâo anai, Jơnum min djuai ania gum hrom hăng sa dua bôh ding jum, gơnong bruă gah dêh čar hrom hăng Jơnum min mơnuih ƀôn sang hơdôm bôh tơring čar, ƀôn prong pơphun bơkơtuai lăng nao rai mơng ataih đơ đam dêh čar gum pơhiăp kơ hră čih pơkra Akô̆ bruă  “Ngă tui dong hơdră bruă pơpha sa dua mơta hră pơhing, hơdrôm hră pơhing hăng kơsem min pơplih phrâo hơdră lăi pơhing djơ̆ hăng tơlơi pha ra mơng kual neh wa djuai ania ƀiă hăng kual čư̆ siăng, kual tơnap tap rơwang 2023-2025.

 Amăng mông jơnum, ƀing khua pơ ala pơtŏng sit: Tơlơi pơsit 45 mơng Khua dêh čar lĕ hơdră bruă pha ra, djru lăi pơthâo hơdră pơtrun, hơdră bruă mơng Ping gah hăng Kơnuk kơna, jing bruă bơkơtuai kiăng neh wa hrăm tui tơlơi găn rơgao tơdruă, tŭ mă tơlơi gum pơhiăp mơng neh wa kiăng pơplih pơkra, pơhrua nao dong, pơjing hơdră bruă kơ kual neh wa djuai ania ƀiă hăng kual čư̆ siăng. Pơ̆ anăp anai, čang rơmang ding jum, gơnong bruă, hơdôm tơring čar ƀôn prong khom pơđĭ tui anô̆ kơjăp, pơplih hơdră, ba truh hơdôm tơlơi mơ̆ mơnuih ƀôn sang kiăng samơ̆ lăp djơ̆ hăng hơdră pơtrun hơdră bruă mơng Ping gah hăng Kơnuk kơna. Kiăo tui djơ̆ hơdôm Tơlơi pơtrun pơsit mơng Ping gah, Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang, Gong gai dêh čar kiăng djru mơnuih ƀôn sang, pel ĕp tơlơi kiăng mơng neh wa kiăng hơget.

 Grŭp djuai ania hơdôm bôh tơring čar, ƀôn prong ăt rơkâo mơn Jơnum min djuai ania pơphô brơi dong kơ Khua dêh čar tơlơi pơsit pha brơi ƀu mă prăk hră pơhing phrâo, hơdrôm hră pơhing phrâo kơ kual neh wa djuai ania ƀiă hăng kual čư̆ siăng rơwang 2022-2025; Kơtưn đĭ mrô akô̆ hră pơhing kơ hơdôm Khul grŭp kơđi čar – mơnuih mơnam plơi pla, ala ƀôn, hơdôm bôh Sang hră đom lom djuai ania ƀiă; Hrom hăng anun, pơhư hyu lu mơnuih čơkă mă kơ ƀirô mă bruă djuai ania hơdôm gưl, mơnuih apăn bruă djuai ania gưl să (biă ñu lĕ hơdôm hră pơhing, hơdrôm hră pơhing kơsem min, nao dơlăm, hreč bruă).

 Tui hăng yă Hoàng Thị Hạnh – Kơ-iăng Khua, Kơ-iăng Khua Jơnum min djuai ania, ră anai Jơnum min djuai ania hmâo ba tơbiă hơdôm pơplih phrâo kơ bôh yôm, hơdră lăi pơthâo tơlơi pơhing lăp djơ̆ hăng tơlơi pha ra mơng kual djuai ania ƀiă hăng kual čư̆ siăng, kual tơnap tap. Gah bôh yôm, hơdôm hră pơhing phrâo, hơdrôm hră pơhing hluai tui tơlơi ngă tui, bôh than mơng hră pơhing ta pơjing hơdôm akô̆ bruă hmâo tơhnal hreč bruă kơ mơnuih dưi čơkă mă hơdră bruă, kiăng hơkrŭ pơsir bruă ba tơlơi pơhing bơrơkua nao rai, lar hyu đơr hơr, tơnap wai lăng, raih daih, ngă hơdư̆ ƀiă lu hloh tơlơi ngă hơhrăp, ngă khưi khai ngăn drăp. Gah hơdră bruă lăi pơhing: Ba tơbiă pơdong App pioh along kơ điện tử djuai ania ƀiă hăng kual čư̆ siăng kiăng lăi pơhing klă dưi ruah mă mơng hơdôm hră pơhing phrâo, hơdôm akô̆ bruă truh hăng mơnuih lăng pơđok. Hrom hăng anun, tơlơi pơhing, tơlơi čih rim tal mơng hơdôm hră pơhing phrâo, hơdrôm hră pơhing phrâo dưi mă yua hơdră phrâo pơđok mă hăng tơlơi yuan hăng sa dua mơta tơlơi djuai ania ƀiă kiăng lăi pơhing hmao tlôn truh hăng anih nao rai tơnap tap, truh hăng djop mơnuih ƀôn sang, ƀirô wai lăng hluai tui telephone hơdeč hmar, măi kompiutơr hăng hơdôm măi mok hmư̆ lăng pơkon:

“Bruă lăi pơhing mơng ƀing ta khom pơtrut kơtang klă hloh dong, amuñ thâo hluh hloh dong, jê̆ giăm hloh, djơ̆ hăng phiăn juăt mơng neh wa, kiăng arăng amra lăi pơthâo. Hăng tơlơi lăi pơthâo mơng dua bơnah anai ƀu hmâo tơhnal đil ôh mơ̆, khom mơng hơtai bôh pô. Hră pơhing lăi, hră pơhing rŭp hăng hơdôm bôh ƀirô pơkon, mơng hơdôm mơta tơlơi pôr pơhing anai jing anih lar hyu tañ hloh, hăng truh hăng kual djuai ania ƀiă dô̆ hmâo dong sa dua bôh than, anun lĕ bôh pơhiăp, tơlơi Yuan sit yơh, samơ̆ kiăng dơlăm hloh, juăt hloh hăng kiăng arăng đing nao lu hloh lĕ, ră anai Gong  phun pơdah rŭp, Gong phun jua pơhiăp dêh čar Việt Nam hmâo hơdôm glông pôr mơng neh wa djuai ania ƀiă, dô̆ glăi hră pơhing in pơglit lĕ kiăng lu jơlan gah pha ra, biă ñu gru rŭp, bôh pơhiăp...”.

Mă yua đut tơhnal tơlơi pơđĭ kyar mơng jơlan gah hră pơhing phrâo mơng lu mơta pôr pơhing, pơ̆ anăp anai, hơdră bruă pơpha hră pơhing kơ neh wa djuai ania ƀiă kiăng mut nao sit nik, hơkrŭ pơsir tơlơi hră pơhing phrâo, hơdrôm hră pơhing phrâo kaih truh tơngan mơnuih lăng, pơđok, rơngiă tơhnal tơlơi pơhing phrâo kiăng pôr tañ ƀơi hơdôm anih anom kah hăng hmâo laih ƀơi sa dua anih anom. Ƀu kơnong kơ lăi pơhing truh hăng neh wa djuai ania ƀiă đôč ôh mơ̆, hơdră bruă dô̆ kiăng djru mơnuih ƀôn sang amăng lŏn ia hăng ƀơi rŏng lŏn tơnah hmâo dong tơhnal gal thâo tơlơi pơhing kơ kual neh wa djuai aniă ƀiă tañ hloh, phun hloh, dơlăm hloh, djơ̆ hloh, ba glăi bôh tơhnal tơlơi pôr pơhing dưi kơtưn đĭ./.