Dua amăng lu tơlơi pơplih phrâo mơng tơlơi phiăn tal anai hơmâo čang rơmang djru mă yua lŏn tơnah tŭ yua, mơng anun djru pơđĭ kyar kơtang hloh amăng bruă ngă hmua dêh čar ta.
Tơlơi phiăn Lŏn tơnah (pơkra glăi) pơhrua tui hơdôm tơlơi pơkôl pơkă kơ bruă wai lăng, mă yua lŏn dŏ, lŏn ngă hmua pơlir hơbit hăng bruă sĭ mơdrô, bơwih brơi mơnuih ƀon sang; lŏn pioh bơwih brơi tuai hyu ngui bơdjơ̆ nao yang rơbang; lŏn pioh man pơkra hăng adai rơngit, ring bruă amăng atur lŏn, lŏn hơmâo mơng ia rơsĭ; tơlơi phiăn wai lăng lŏn pơgang lŏn ia, rơnuk rơnua ngă hrŏm hăng bơwih ƀong đah mơng pơtrut tui tơlơi hơmâo tơlơi gêh gal mơng lŏn tơnah.
Ơi Trần Qúy Bình - Khua Anom ngă ƀong hrŏm Hữu Nghị (tơring čar Hà Giang) rơkâo đĭ, bruă pơkă bruă mă yua lŏn ngă hmua hăng hơdôm kual čư̆ siăng, kual ataih yaih kiăng djru gêh gal brơi kiăng mơnuih ƀon sang dưi mă yua lŏn lăp djơ̆ hăng tơlơi phiăn yua lŏn mơng mơnuih ƀon sang djuai ƀiă, đah mơng mă yua abih hơdôm tơlơi klă hiam mơng lŏn ba glăi. Ơi Trần Qúy Bình pơblang:
“Hơmâo lu lŏn ngă hmua samơ̆ ƀu thâo pla hơget ôh, hơmâo pơkă hơnong lŏn ngă hmua laih, anun jing ƀu brơi dong tah arăng pơplih bruă kiăng mă yua, anun jing hơ-ưi biă, lui soh lu biă mă, biă ñu lĕ ƀơi kual čư̆ siăng anai hơmâo lu lŏn ngă hmua ƀu mă yua samơ̆ hlom mut amăng anăn pioh čuk pơkra jing lŏn ngă pơdai laih, anun jing ƀu pơplih hơdră mă yua jing hơ-ưi biă, ƀu pơplih hơnong pơkă dưi mă yua lŏn ngă bruă pơkŏn anun jing pơplih ñu tơnap, khŏm tơña kơ Jơnum min pơ ala mơnuih ƀon sang, hăng lu bruă sem lăng, laih anun kaih hĭ, anun jing ngă tơnap kơ mơnuih hơmâo lŏn mơ̆ arăng ƀu thâo mă yua lŏn ngă hmua pioh ngă bruă pơkŏn”.
Tơlơi phiăn lŏn tơnah (pơkra glăi) ăt pơhrua tui mơn tơlơi pơkă mă yua lŏn tơnah hăng hơnong pơkă mă yua lŏn ngă hmua hơmâo pơsit ƀơi Črăn 13 tơlơi phiăn mă yua djŏp mơta lŏn tơnah. Ƀing hơmâo arăng jao tơlơi dưi brơi mă yua lŏn ngă hmua hơmâo pok prong brơi hơdôm anom bơwih ƀong, sang anŏ, hơjăn pô ƀu djơ̆ sit pô ñu ngă hmua (Tơlơi 213). Pơhrua tui tơlơi pơkă kơ bruă pơƀut lŏn tơnah pioh ngă hmua, tơlơi phiăn dưi mă yua lŏn tơnah, pơplih glăi tơlơi dưi mă yua lŏn tơnah hăng hơdôm kơčăo bruă pơƀut ha anih lŏn ngă hmua; hơdră pơtrut hơdôm anom bruă, sang anŏ, hơjăn pô pơƀut glăi lŏn ha anih pioh ngă hmua.
Ơi Hoàng Trọng Thuỷ - Mơnuih kơhnâo bruă ngă hmua lăi, hơdôm tơlơi pơplih anai tơdah dưi pơsit mă yua djŏp lĕ amra djru pơđĭ kyar bruă ngă hmua kơtang biă:
“Lơ̆m ƀing ta pok brơi hloh tơlơi pơkă mă yua lŏn lĕ bruă pơjao nao rai lŏn tơnah hăng mơnuih ƀon sang wơt hăng bruă hmua ăt đĭ hloh mơn, tơlơi pơtrut pran jua prong hloh lĕ pok prong đơ đam lŏn, pơkra glăi tơlơi phiăn lŏn tơnah kiăng pok prong rơnoh pơkă lŏn pioh ngă hmua. Lŏn dŏ amăng tơngan mơnuih ƀon sang ngă hmua sĭ mơdrô rơgơi ƀudah mơnuih hơmâo prăk kăk, ƀudah ƀing apăn boh thâo ia rơgơi, ƀudah arăng dưi pơtruh nao rai hăng lu boh sang ngă hmua pơkra rai sa mơta gơnam klă, jing pơtrut bruă hmua hloh, gơnam pơkra klă hloh mơn”.
Tơlơi phiăn lŏn tơnah (pơkra glăi) hơmâo pơsit hơmâo lu tơlơi pơplih phrâo klă, pơtrut bruă tum pơƀut lŏn tơnah pioh ngă hmua prong, mă yua măi mok phrâo. Kơ rơnoh pơkă hrơi mă yua lŏn ngă hmua mơng sang anŏ, hơjăn pô, Tơlơi pơkă 170 tơlơi phiăn lŏn tơnah (pơkra glăi) pơkă rơnoh dưi tŭ mă arăng jao brơi mă yua mrô lŏn ngă hmua mơng sang anŏ, hơjăn pô ƀu rơgao kơ 15 wơ̆t rơnoh pơkă jao lŏn ngă hmua mơng rim čô mơnuih hăng rim djuai lŏn. Hăng tơlơi pơkôl anai, đơ đam lŏn pla phun pơhrui rim thun mơng sang anŏ, hơjăn pô mă yua lu biă mă ñu truh 45 ha; đơ đam lŏn pla phun sui thun kual lŏn dăo 150 ha, kual čư̆ siăng 450 ha; lŏn glai pơgang tơlơi truh, glai pioh pơkra gơnam 450 ha.
Kơ-iăng nai tha prin - nai prin tha Trần Đình Thiên, mơnuih kơhnâo bơwih ƀong pơsit, hơdôm tơlơi pơplih mơng kơčăo bruă amra pơhưč hơmâo aom bơwih ƀong gum tuh pơ plai bruă ngă hmua, mơng anun lŏn tơnah dưi mă yua klă hăng hơđong kơjăp:
“Blung a khŏm hơmâo anom bơwih ƀong gum ngă tom bruă anai, bơ ră anai mrô anom bơwih ƀong ngă hmua aset đôč, biă ñu amăng bruă anai anom bơwih ƀong anet đôč mă bruă, yua hnun bruă blung a lĕ ngă hiư̆m pă kiăng anom bơwih ƀong jing prong, jing gong tơmeh phun laih anun kiăng anom bơwih ƀong đĭ kyar ƀing ta khŏm hơmâo hơdră ngă bruă yôm, anun lĕ hơdră bruă gah lŏn tơnah khŏm pơplih, tơdah ƀu ngă tui anun, mơnuih ngă hmua bơwih ƀong ngă bruă ƀu hơđong ôh, amuñ rơngiă gơnam, ƀu dưi đĭ kyar ôh”.
Hơdôm tơlơi pơkă phrâo kơ bruă wai lăng hăng mă yua lŏn ngă hmua, tơlơi phiăn lŏn tơnah (pơkra glăi) amra pơplih lŏn tơnah kiăo tui hơdră bơwih ƀong ƀơi anih sĭ mơdrô, djơ̆ tui tơlơi kiăng mơng djŏp bruă bơwih ƀong, pơtrut pơƀut ha anih lŏn tơnah ngă hmua prong, pơƀut hăng hơđong kơjăp./.
Viết bình luận