Hăng mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă djop plơi pla amăng dêh čar ta hnun mơ̆n, hăng pran jua gum djru nao rai, tơlơi khăp pap, djru ba amăng tơlơi hơdip mơda, bruă mă anun yơh amăng kual plơi pla mơnuih djuai ƀiă hơmâo lu tơlơi pơblih ƀuh rơđah.
Ƀing gơmơi glăi pơ kual hơmâo lu mơnuih ƀôn sang djuai ania Khmer dŏ hơdip mơda amăng să Phương Thạnh, Huyền Hội, tơring glông Càng Long, anih hơmâo lu tơlơi răm ƀăm djơ̆ boh ƀôm, boh kơnông ayăt pơnah nao, plĕ trun rơnuk blah ngă đưm, ră anai phara laih pơblih lu biă mă. Jơlan nao rai tuh gŏ drong kơsu, ƀêtông dơnar lơlong, lăng hyu tơbŭk kơ bơbung sang hiam pơhrua laih bơbung sang hăng hlao kyâo hmrih hmrah kah hăng đưm hlâo. Ơi Thạch Ngọc Phương Thi, mơnuih tong ten hăng kual lŏn anai mơ̆ng anet truh ră anai, ñu lăi: Hlâo kơ lŏn ia pơklaih rơngai anih anai tơnap tap đut hlah, mah aka truh 20 km ôh samơ̆ kiăng nao pơ sang čơ tơring čar hă, abih sa mơguah nao kah truh. Ră anai, dua hơpluh mơnit đĭ rơdêh thut truh yơh, kiăng nao mông hơƀơi tŭ mơ̆n, yua jơlan hiam rơhaih, mơmŏt mlam hai hơmâo apui bơngač baih”.
Ƀơi să Đa Lộc, tơring glông Châu Thành, sa amăng hơdôm să tơnap tap biă mă amăng Hơdră bruă mrô 135 mơ̆ng kơnuk kơna djru hlâo adih, ră anai ăt dưi ngă giong tơhnal pơkă plơi pla phrâo baih. Ră anai rơnoh pơhrui dưm dưm pơkă rĭm thun sa čô mơnuih rơbêh 53 klăk prăk. Dưi ngă djơ̆ rơnoh anai, sa črăn yua thâo thăi mơ̆ng mơnuih ƀôn sang pơ anai lu ƀiă laih, lơ̆m anun ƀing ană bă hơdôm sang anŏ ƀu hơmâo lŏn hmua, arăng tŭ jum brơi ngă bruă amăng kông ty, sang bruă pơkra ming gơnam sĭ mơdrô hơmâo prăk blan hơđong.
Hrom hăng jơlan hơdră mơ̆ng kơnuk kơna djru ngă gêh găl pơđĭ kyar bơwih ƀong huă, djop grup bruă kơđi čar, mơnuih mơnam mut phung ba jơlan hlâo lĕ, Khul wai lăng djop djuai ania mơnuih mơnam hur har hyu pơtô pơblang, pơtum lu khul mơnuih mơnam mut phung djop djuai ania. Mơ̆ng anun, mơnuih ƀôn sang lu djuai ania dŏ hrom mơak, gum pơgôp djru nao rai tơlơi thâo thăi, djru mơ̆ng bruă mă pơđĭ kyar tơlơi bơwih ƀong huă. Lăp đing nao biă mă ñu ƀu tơguan tơl pơdrong ôh djru, amăng mông tơdruă ăt tơnap tap samơ̆ kah pơpha nao rai tơlơi thâo thăi mă bruă. Mơ̆ng tơdơi thun pơklaih rơngai lŏn ia 1975, tơring čar Trà Vinh pơsir tơlơi răm ƀăm rơnuk blah ngă hăng hơđong bruă ngă hmua pla pơjing.
Truh ră anai, tơlơi bơwih ƀong huă pơđĭ kyar, tơlơi hơdip mơda mơnuih ƀôn sang hơđong. Mơ̆ng tơring čar hơmâo mrô mơnuih ha mơkrah tơnap tap ƀun rin, mơ̆ng hrơi akŏ pơdong glăi tơring čar phrâo thun 1992, truh ră anai mrô sang anŏ ƀun rin hrŏ trun 0,56%, rơnoh pơhrui glăi mă bruă sa thun mơ̆ng rĭm čô mơnuih truh 63 klăk prăk. Boh tơhnal ƀuh rơđah, jơlan glông nao rai, sang dŏ ngă pơhiam tui.
Truh ră anai, đơ đam tơring čar, hơmâo 85/86 boh să ngă djơ̆ tơhnal pơtrun plơi pla phrâo hăng hơmâo 6 boh tơring glông djơ̆ tơhnal pơkă plơi pla phrâo. Dưi hơmâo boh tơhnal djơh hăng anai, yua tơlơi git gai khut khăt mơ̆ng ping gah, djop djuai ania mơnuih ƀôn sang tơring čar Trà Vinh gum pơgôp na nao, djă pioh tơlơi kơdrưh khin hơtai amăng rơnuk blah ngă đưm, hrơi mlam gir run mă bruă man pơdong plơi pla, tơlơi hơdip mơda phrâo. Ơi Phạm Tiết Cường, Kơ-iăng Khua jơnum min djop djuai ania mơnuih mơnam Việt Nam tơring čar Trà Vinh lăi:
“Găn rơgao lu rơnuk hơkrŭ, mơnuih ƀôn sang djop djuai ania, djop gưl mơnuih, hơmâo pơgum hrom pran jua kơtang. Tơlơi hrăm amăng gum pơgôp djuai ania lĕ jing sa tơlơi hrăm yôm mơ̆ng ping gah hăng mơnuih ƀôn sang Trà Vinh. Amăng rơnuk man pơdong lŏn ia, khul djop djuai ania mơnuih mơnam hăng khul grup kơđi čar hăng mơnuih mơnam tơring čar Trà Vinh, hur har ngă bruă krăo lăng, ƀuh lu hơdră, kơčăo bruă brơi ngă djơ̆ tui jơlan hơdră lăng ba mơnuih hơmâo gum kơnuk kơna rơnuk blah ayăt, sang anŏ ƀun rin, ƀing giăm ƀun rin…djru hrom akŏ pơdong khul gum pơgôp mut hrom mă bruă amăng tơring čar”.
Hăng pran kơtang mơ̆ng tơlơi gum pơgôp mơnuih ƀôn sang, gum pơgôp djop djuai ania dưi ngă klă, Tơhnal pơtrun akŏ bruă truh thun 2030, hnong pơđĭ kyar bơwih ƀong huă amăng kual mơnuih djuai ƀiă amăng tơring čar Trà Vinh amra dưi ngă boh ƀiă ñu mơ̆ng 6% pơngŏ. Pơhrui glăi pơkă dưm dưm rĭm čô mơnuih djuai ƀiă truh thun mă bruă pơhrui glăi bơkơnar hrom abih bang; pơhrŏ mrô sang anŏ ƀun rin trun 3%. Hơmâo 70% mrô să kual hơmâo lu mơnuih djuai ƀiă dưi ngă djơ̆ tơhnal pơtrun plơi pla phrâo. Truh thun 2030 hơmâo 40% mrô mơnuih mă bruă djuai ƀiă thâo ngă bruă kơhnăk.
Kiăng dưi ngă hơdôm tơhnal pơkă anun, rơngiao kơ bruă mơneč mă tơlơi gêh găl amăng tơring čar, amra kjăp glăi bruă mă kơnuk kơna, pơblih phrâo mă bruă hăng pơđĭ tui boh tŭ yua wai lăng amăng kơnuk kơna kơ bruă mă djuai ania ƀiă; man pơdong hăng pok pơhai ngă tui kơčăo bruă, hơdră pơtrun phrâo yôm hloh kơ mơnuih djuai ƀiă. Ơi Hà Thanh Sơn, Kơ-iăng khua anom bruă djuai ania tơring čar Trà Vinh brơi thâo:
“Thun blan pơ anăp gơmơi pơtum pơtô lăi pioh djru mơnuih ƀôn sang thâo hluh tơlơi glăm ba bruă mă pơtrut pơđĭ kyar bơwih ƀong huă mơnuih mơnam, kiăng kơ tơlơi hơdip mơda đĭ đăi gŏ amŏ. Dua dơ̆ng lĕ gơmơi ăt ngă hrom djop gơnong bruă amăng tơring čar, ngă tui djơ̆ rĭm črăn bruă, mơ̆ng ruah, ĕp mơnuih truh kơ sem lăng, ĕp tui djop bruă pioh pơtrut pơđĭ kyar tŭ yua hloh”.
Viết bình luận