Man pơdong tơring glông bul pơtâo ia rơsĭ Trường Sa jing anih bơwih ƀong huă pơđĭ kyar
Thứ sáu, 11:27, 05/05/2023 VOV/Nay Jek pơblang VOV/Nay Jek pơblang
VOV4.Jarai-48 thun yap mơ̆ng hrơi pơklaih rơngai lŏn ia lơ 29/4/1975-lơ 29/4/2023, rơbêh 40 thun hrưn đĭ kơtang tit, akŏ pơdong rai sa boh tơring glông ƀơi plao ia rơsĭ, tơring glông Trường Sa, tơring čar Khánh Hòa hơmâo pơđĭ kyar kơtang biă, ƀu hơmâo tơlơi gun hĭ ôh amăng anih tơnap tap lông lăng tong krah ia rơsĭ prong prin.

Tơring glông Trường Sa, tơrring čar Khánh Hòa hlăk ƀơƀrư̆ akŏ pơdong tơring glông Trường Sa jing anih anom phun bơwih ƀong huă, gru grua hiam, mơnuih mơnam dŏ amăng kual ia rơsĭ ƀơi dêh čar ta, kah hăng sa anih bong glăi kjăp pơgang guai dêh čar amăng ia rơsĭ.

Anih hrăm ƀơi sang hră gưl sa să Song Tử Tây, tơring glông plao ia rơsĭ Trường Sa lĕ anih pơtô pơgôp hrom lu anih hrăm, hơmâo 6 čô čơđai sang hră, pơpha dua khul dua gưl hrăm. Hơdôm thun rơgao, tơlơi tơnap tap prong prin samơ̆ hơmâo tơlơi pơtô hrăm djơ̆ mơ̆ng tơring glông Trường Sa ngă tui akŏ bruă jao, abih bang čơđai sang hră gưl sa hrăm thâo djơ̆ tơhnal pơkă hăng čơđai săng gưt hiăp. Đơ đam tơring glông hơmâo 3 boh sang hră gưl sa, nai pơtô hrăm hră ăt pơtô hrăm, lăp djơ̆ hăng boh tơhnal tŭ yua  kơ bruă pơtô hăng hrăm mơ̆ng dêh čar pơkă. Nai pơtô Nguyễn Hữu Phú, pơtô sang hră gưl sa să Song Tử Tây, tơring glông Trường Sa lăi:

“Anih hrăm pơtlep gưl hrăm amăng anih anai hơmâo čơđai sang hră lu hnơr thun phara soh, hơdră pơtô ăt tơnap tap mơ̆n pơkă hăng anih pơtô pơ sang hră amăng lăm dêh čar. Dŏ ƀơi bul pơtâo tong krah ia rơsĭ ataih mơ̆ng sang anŏ, hning glăi sang anŏ lu biă mă, yua kơ bruă mă pơgang guai dêh čar ƀơi bul pơtâo ia rơsĭ dêh čar anun khom dŏ pơ anai. Ta pơyơr pran jua anet aneo mơ̆ng ta sa črăn đôč mơ̆n kơ lŏn ia. Ƀing adơi ayong ling tơhan, khua mua tơhan mơnuih ƀôn sang pơ anai djru ba mơ̆n”.

Anŏ pơblih prong hloh ƀơi tơring glông bul pơtâo ia rơsĭ Trường Sa hơdôm thun rơgao lĕ, jơlan rô nao rai, sang hră, anih hrăm. Rơngiao kơ 3 boh sang hră, amăng lu plao ia rơsĭ anet prong hơmâo 10 boh sang ia jrao anet, 9 boh pra yang phơt, 2 boh sang jơnum gru grua, 1 boh tơdrun kompăn, 1 anih ngă tơdron rơdêh por, 2 boh plơi pla hyu mă akan hơdang....abih bang sang mơnuih ƀôn sang dŏ, dưi man pơdong kjăp hiam rô̆ mơ̆n; tơlơi pơhing pơtruh nao rai klă, jơlan glông amăng plao ia rơsĭ tuh pơkra hăng ƀêtông, dơnao ƀêh pơdong ia pioh mơñum hơmâo man pơkra djop. Biă mă ñu, anih pơkĕ apui lơtrik hăng jua angin, pơkĕ pil pơ-iă yang hrơi hơmâo tuh pơ alin man pơkra djop, djru ngă pơblih ƀô̆ mơta, plơi pla, tơlơi hơdip mơda mơnuih ƀôn sang dŏ amăng plao ia rơsĭ, kơtưn pơđĭ pran jua kiăng hơđong mă bruă dŏ glăi pơgang anih bong nao pơ anăp amăng guai dêh čar lơ̆m kual ia rơsĭ. Trung tá, Trần Danh Hoàng, Khua wai lăng plao ia rơsĭ Sinh Tồn brơi thâo:

“Glông bruă anih pơkĕ apui lơtrik rơgoh hơdjă dưi tuh pơ alin man pơkra, pơđĭ kyar tŭ yua laih, pơhrŏ ƀiă bruă ba yua măi ƀong ia săng, ia jâo yua ngă bơbeč djơ̆ ayuh hyiăng anih hơdip jum dar. Djru mơnuih ƀôn sang, khua mua, ling tơhan amăng plao ia rơsĭ dưi pơgang hơđong sa črăn, kiăng mơnuih ƀôn sang dŏ glăi hơđong pran jua, hrom hơbit hăng ling tơhan prăp lui na nao tơlơi blah ngă pơgang bul pơtâo, plao ia rơsĭ dêh čar”.

Hơdôm sang anŏ dŏ amăng plao ia rơsĭ dưi hơmâo khua mua gong gai kơnuk kơna pơtô brơi, djru ba, ngă gêh găl pơđĭ kyar bơwih ƀong huă, čem rông hlô mơnong hăng wai lăng phun kyâo pơtâo pla, ƀudah song nan ƀattô hyu mă akan hơdang amăng ia rơsĭ djơ̆ hnong gêh găl. Sa boh sang anŏ dŏ amăng sang man pơdong kjăp rơhaih 70 met karê, hơmâo anih pit, anih jum tuai, 2 boh anih pit hơmâo sưng đih, sa boh anih ngă sang apui hơmâo djop mơta gơnam yua hip dong, kơƀang grê dŏ, anih ĕp lăng tivi....Amai Nguyễn Thị Lan, mơnuih ƀôn sang să Song Tử Tây, tơring glông Trường Sa, tơring čar Khánh Hòa brơi thâo: Ră anai, tơring glông plao ia rơsĭ hơmâo djop sang hră, sang gru grua jơnum plơi, hơmâo sang ia jrao dưi pơgang ba tơlơi suaih pral kơ mơnuih ƀôn sang, djru pơgang tơlơi hơdip mơda mơnuih ƀôn sang kiăng hơđong pran jua dŏ glăi pơgang guai ia rơsĭ dêh čar:

“Ƀing gơmơi ƀuh tơlơi hơdip mơda mơak klă laih mơ̆n, ta gir run mă bruă, pla pơjing, čem rông hlô mơnong, mă akan hơdang, bơwih brơi tơlơi hơdip mơda. Bơni kơ tơlơi djru ba mơ̆ng djop sang bruă, khul grup mơnuih mơnam amăng lŏn hang dêh čar pơtrut pran jua, kah pơpha amăng tơlơi hơdip mơda gơmơi dŏ amăng bul pơtâo ia rơsĭ hơđong pran jua hloh”.

Tơring glông bul pơtâo ia rơsĭ Trường Sa, tơring čar Khánh Hòa ră anai dưi tuh pơ alin man pơdong blơi phrâo, man pơkra anih jưh ƀattô hơmâo 4 bit: Ƀơi Song Tử Tây, Đá Tây, Trường Sa, Sinh Tồn hrom hăng anih anom tơdrun mă akan hơdang. 5 thun rơgao, puih kơđông tơhan pơgang guai dêh čar Trường Sa hơmâo tŭ jum 290 wơ̆t ƀattô hăng 6000 čô mơnuih mă bruă nao pơdơi pơdă, weh čuă, dŏ kơđap sit hơmâo rơbŭ kơthel amăng tơdrun kompăn lơ̆m plao ia rơsĭ, rơbêh 440 čô mơnuih đĭ ƀattô dưi hơmâo arăng djru ba lơ̆m hơmâo tơlơi truh dŏ mă bruă ƀơi ia rơsĭ. Ơi Nguyễn Đức Toàn, mơnuih ƀôn sang mă akan hơdang pơ Trường Sa brơi thâo, hơdôm boh ƀattô hăng tơdrun kompăn dưi man pơdong sa hnong djơ̆ hrom, bơwih brơi kơ bruă mă akan hơdang amăng ia rơsĭ, djru ba tơlơi thâo ia rơgơi, kiăng mơnuih ƀôn sang hơđong pran jua mă bruă amăng ia rơsĭ sui hrơi blan, pơhrŏ ƀiă rơnoh prăk apah lơ̆m hyu mă akan hơdang amăng ia rơsĭ.

“Ƀattô gơmơi răm hĭ, ataih mơ̆ng plao ia rơsĭ hơdôm hải lý samơ̆ blung hlâo lĕ gơmơi rơkâo djru ječ ameč mơ̆ng mơnuih mă bruă ƀơi lŏn hang. Mơ̆ng lŏn hang adih lăi pơthâo glăi pơ plao ia rơsĭ, tơki kơ gơñu laih anun hơdui nao ƀattô pioh ming pơkra glăi. Tơlơi truh djơh hăng anun lu biă mă”.

Ăt pok pơhai bruă mă ngă kjăp hơđong glông bruă kơđi čar hăng pơphun brơi ngă hơđong tơlơi hơdip mơda mơnuih ƀôn sang amăng djop să, tơring kual lơ̆m plao ia rơsĭ Trường Sa, sa amăng hơdôm bruă mă đing nao hlâo hloh kiăng pơtrut pơđĭ kyar bơwih ƀong huă ƀơi tơring čar Khánh Hòa. Pok pơhai Hră pơtrun mrô 09/2022 mơ̆ng Ding jum kơđi čar kơ man pơdong, pơđĭ kyar tơring čar Khánh Hòa truh thun 2030, lăng nao pơ anăp adih thun 2045, tơring glông bul pơtâo ia rơsĭ Trường Sa pơtum man pơdong anih pơkra pil pơ-iă yang hrơi, pơkĕ apui lơtrik, anih hrong ia pioh mơñum, pơlir hăng lu ring bruă djru bơwih brơi bruă mă, tơlơi hơdip mơda mơnuih ƀôn sang amăng bul pơtâo ia rơsĭ, hyu mă akan hơdang, mơ̆ng anun, ngă atur kơ tơlơi bơwih ƀong huă, pơđĭ kyar mă akan hơdang; laih dơ̆ng pơhưč lu ƀattô hyu mă akan hơdang nao pơ ataih mơ̆ng hang ƀơi kual tong krah truh pơ bul pơtâo Trường Sa.

Tơring čar Khánh Hòa ngă hrom Ding jum Bruă hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla hăng djop anom bruă kơnuk kơna ngă bruă pơdŭ pơgiăng amăng jơlan ia rơsĭ gum hrom djru tơlơi hơdip mơda mơnuih ƀôn sang dŏ mă bruă, bơwih ƀong huă ƀơi bul pơtâo ia rơsĭ. Ơi Lê Đình Hải, Khua jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring glông Trường Sa, tơring čar Khánh Hòa brơi thâo, tơring glông Trường Sa mă bruă brơi akŏ pơdong bruă kơđi čar kiăng ngă atur pioh pơđĭ tui bruă ngă lu mơta, laih dơ̆ng pơtrut kơtang tơlơi bơwih ƀong huă, gru grua, mơnuih mơnam, kiăng pơhlôm hơđong tơlơi hơdip mơda, pơhlôm pơgang tơlơi truh lŏn adai ngă hăng djru mơnuih mơnam amăng mông ječ ameč truh.

“Ling tơhan hăng mơnuih ƀôn sang Trường Sa pơtong rơđah pơhrăm drơi jăn pran jua brơi kjăp tơlơi pơmin, đăo kơnang hrom amăng dêh čar anăp nao amăng kual ia rơsĭ dêh čar. Lăp hăng tơlơi đăo kơnang tơlơi khăp mơ̆ng Ping gah hăng mơnuih ƀôn sang amăng dêh čar. Biă mă ñu, ling tơhan hăng mơnuih ƀôn sang tơring glông Trường Sa pơsit brơi pơtô ba tong ten hăng ngă tui tŭ yua Hră pơtrun mrô 09 mơ̆ng Ding jum kơđi čar, amăng anun, pơtum ngă hrom pơƀut pran jua pơđĭ kyar bơwih ƀong huă mơnuih mơnam hăng pơgang lŏn ia. Pơtrut man pơdong hăng pơđĭ kyar tơring glông bul pơtâo Trường Sa jing anih anom phun bơwih ƀong huă, gru grua pơđĭ kyar mơnuih mơnam amăng ia rơsĭ dêh čar, jing anih bong glăi kjăp pơgang tơlơi dưi ngă pô lŏn ia ƀơi kual ia rơsĭ”.

 

VOV/Nay Jek pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC