“Mơnuih hmâo arăng đăo gơnang lu” juăt thâo tơlơi pơmin, tơlơi čang rơmang mơng neh wa mơnuih ƀôn sang ƀơi plơi pla, anun jing “jơlan tô nao rai” kơplah wah Ping gah, Kơnuk kơna hăng mơnuih ƀôn sang. Ƀơi tơring čar Daklak, ră anai hmâo 942 čô mơnuih hmâo arăng đăo gơnang, juăt pơdah hăng bruă mă yôm phăn amăng bruă lăi pơhing, pơsur mơnuih ƀôn sang ngă klă jơlan gah, hơdră pơtrun mơng Ping gah, hơdră bruă, tơlơi phiăn mơng Kơnuk kơna.

Ƀơi ƀuôn Mlăng xã Ea Tar, tơring glông Čư̆ Mgar, tơring čar Daklak hlơi hlơi leng kơ thâo Y- Huăt Niê (arăng juăt iâu Aê Trân), yua kơ ñu lĕ “Mơnuih hmâo arăng lu mơnuih hmư̆ tui” amăng kual djuai ania ƀiă dô̆. Ngă tui Jơlan hơdră pơdŏng plơi pla phrâo, ñu hmâo nao laih pơ̆ rim sang anô̆ pơsur neh wa lui hĭ phiăn juăt rông tlaih hlô mơnong, mơnŭ bip, rit đuăi war rông hlô, mơnŭ bip mơng krôm sang dlông, kiăng agaih hơdjă kơ sang anô̆ hăng plơi pla. Tơlơi pơhiăp mơng ñu dưi hmâo neh wa hmư̆ tui, đăo gơnang hăng ngă tui:

 “Hăng sa čô mơnuih hmâo lu mơnuih hmư̆ tui amăng plơi pla, kâo gum hrom na nao hăng neh wa rim wot hmâo bruă kiăng. Pơtô lăi neh wa thâo djă pioh rơnuk rơnua hơđong amăng plơi pla, neh wa, hlăk ai gum hrom dô̆ dŏng ƀong huă klă hiam, triăng mă bruă yak rơgao hơdôm tơlơi tơnap amăng tơlơi hơdip mơda. Kâo dưi hrăm tui hơdôm tơlơi hơget kâo pơtô glăi kơ abih bang neh wa hrăm hrom kiăng tơlơi hơdip klă hiam hloh”.

Hơdôm “Mơnuih arăng hmư̆ tui lu” amăng plơi pla Êđê jing thâo lĕ, pô khom ngă gru hlâo kiăng neh wa hrăm tui; gum hrom hơbit pơdŏng plơi pla jai hrơi jai trơi pơđao, yâu mơ-ak. Yă H’ Ngọc Êban (juăt iâu lĕ Aduôn Tăm) hlâo adih lĕ Kơ-iăng Khua git gai Ping gah să Čư̆ Suê, tơring glông Čư̆ Mgar, tơring čar Daklak. Tơdơi kơ pơdơi lơtret, ñu glăi hơdip mơda ƀơi ƀôn Sut Mđưng, să Čư̆ Suê, hăng dưi hmâo neh wa amăng plơi đăo gơnang lĕ “Mơnuih hmâo lu mơnuih hmư̆ tui”. Drơi pô yă H’Ngọc Êban hăng sang anô̆ jing gru ba hlâo ngă tui djop hơdră pơtrun, hơdră bruă mơng Ping gah, Kơnuk kơna, hăng jing anih gơnang kơ neh wa ƀôn Sut Mđưng.

 “Kâo pơtă pơtăn neh wa pô gir run pơtô lăi ană tơčô gir run bơwih ƀong huă ngă đang hmua, hrăm hră tâ̆o klă, ƀu hmư̆ tui ƀing sat plư yua tŭ. Ană tơčô hrăm hră rơgơi, amĭ ama triăng bơwih ƀong huă, tơlơi hơdip mơda trơi pơđao. Ƀing ta ƀu hmâo kông ngăn pioh glăi kơ ană tơčô lĕ ăt djă pioh mơn tơlơi hơdip mơda tâ̆o klă kiăng ană bă pô đing nao hrăm hră, tơdơi anai hmâo bruă mă tŭ yua kơ mơnuih mơnam”.

Gum hơgôp kơ pơđĭ kyar bơwih ƀong – mơnuih mơnam, djă pioh rơnuk rơnua bruă kơđi čar, hơđong pơhlôm mơnuih mơnam ƀơi plơi pla hăng phun akha “lăi mơnuih ƀôn sang hmư̆, ngă mơnuih ƀôn sang hrăm tui”, hơdôm “Mơnuih hmâo lu mơnuih hmư̆ tui” ăt gum hơgôp ƀu anet mơn hăng bruă ngă tui, djă pioh hơdôm gru hiam mơng djuai ania. Amăng hơdôm thun rơgao, ơi Y Đheh Ayun (arăng juăt iâu Aê Bình), jing “mơnuih hmâo lu mơnuih hmư̆ tui” ƀơi Ƀuôn Phơng, să Ea Tul, tơring glông Čư̆ Mgar, tơring čar Daklak hmâo pơsur klă laih neh wa amăng ƀôn djă pioh hơdôm phiăn ngă yang yôm phăn amăng plơi pla, bruă rơngaih mơñam băn ao, djă pioh hmâo 14 bôh sang dlông ƀơi ƀôn, djă pioh 4 ring čing, giăm truh 30 čô mơnuih thâo atông čing, trah rŭp pơtô glăi kơ rơnuk tơdơi anai...

 “Neh wa ƀơi să Ea Tul ăt djă pioh mơn hơdôm gru hiam bôh thâo djuai ania pô. Ƀing gơmơi lăi pơhing na nao kơ neh wa djă pioh gru hiam bôh thâo djuai ania pô. Tal dua hmâo Ping gah, kơnuk kơna djru ngăn drăp anun dưi djă pioh hơdôm gru hiam djuai ania pô. Tơdah ƀing ta ngă rơngiă hĭ bôh thâo djuai ania pô hă lăp hơ-ư̆i biă, rơngôt biă”.

Yă H’Yâo Knul – Khua Grŭp djuai ania tơring čar Daklak brơi thâo, đơ đam tơring čar ră anai hmâo 942 čô “Mơnuih hmâo arăng hmư̆ tui lu”. Khul “Mơnuih hmâo arăng hmư̆ tui lu” amăng plơi pla djuai ania ƀiă lăi hrom, djuai ania Êđê lăi ha jăn lăp bơni biă. Hơdôm “Mơnuih hmâo arăng hmư̆ tui lu” ƀu bơngot kơ tơlơi tơnap, hyu rim anih, pơpoh rim sang, djă tơngan rim mơnuih, pơsur neh wa bơwih ƀong huă ngă đang hmua, hrŏ trun rin rơpa, gah lui hĭ hơdôm tơlơi sô hơđăp ƀu tŭ yua, djă pioh gru grua bôh thâo, mut hrom hăng plơi pla.

 “Hăng tơlơi pơđĭ kyar mơng kual neh wa djuai ania ƀiă hơđăp ƀơi tơring čar Daklak lăi ha jăn hăng đơ đam dêh čar lăi hrom, hmâo tơlơi gum hơgôp ƀu anet mơng hơdôm mơnuih hmâo arăng hmư̆ tui lu lĕ, hơdôm mơnuih phun, glông tô nao rai kơplah wah Ping gah, gong gai hăng mơnuih ƀôn sang. Amăng hơdôm thun rơgao, hơdôm mơnuih hmâo arăng hmư̆ tui lu hmâo ngă tui bruă mă, bruă gơgrong mơng pô amăng plơi pla hăng djơ̆ tui tơlơi čang rơmang mơng Ping gah, kơnuk kơna”.

Anai dưi pơtŏng sit, khul “Mơnuih hmâo arăng hmư̆ tui lu” amăng kual neh wa djuai ania ƀiă ƀơi Daklak jing pô ngă gru ba jơlan hlâo amăng hơdôm bruă bơkơtưn khăp kơ lŏn ia, hơdôm bruă pơsur, jing glông tô nao rai yôm phăn kơplah wah gong gai hăng mơnuih ƀôn sang. Bôh nik brơi ƀuh, hơdôm “Mơnuih hmâo arăng hmư̆ tui lu” hmâo pơdah laih bruă mă yôm phăn amăng bruă lăi pơhing, pơsur mơnuih ƀôn sang ngă tui klă jơlan gah, hơdră pơtrun mơng Ping gah, hơdră bruă, tơlơi phiăn mơng Kơnuk kơna; hơdôm jơlan hơdră, kơčăo bruă pơđĭ kyar bơwih ƀong – mơnuih mơnam, pơhlôm rơnuk rơnua – hơđong mơng tơring čar./.