Boh tơhnal jơlan glông, sang bruă hơmâo ngă giong, djru pơblih ƀô̆ mơta kual plơi pla mơnuih djuai ƀiă dŏ hăng ngă gêh găl kơ mơnuih ƀôn sang pơđĭ kyar bơwih ƀong huă, pơđĭ tui rơnoh pơhrui glăi, ngă hơđong tơlơi hơdip mơda.

Jơlan nao rai amăng plơi pla ƀơi plơi Sóc Bưng, să Thạnh Phú, tơring glông Mỹ Xuyên dưi tuh hăng ƀêtông laih, glông ataih 500 met, prong pang 3 met, ba yua mơ̆ng rơnuč thun 2022 hơmâo ngă gêh găl kơ hơdôm rơtuh boh sang anŏ mơnuih djuai ƀiă Khmer rô nao rai gêh găl. Ơi Lý Văn Nâu, dŏ pơ plơi Sóc Bưng hok mơak lăi:

“Lơ̆m aka ƀu hơmâo pơkra jơlan anai mơnuih ƀôn sang nao rai tơnap biă mă, jơlan hlŭ dơlut biă mă, ƀu thâo rô ôh, sĭ mơdrô, pơdŭ pơgiăng ƀu dưi truh. Ră anai hơmâo jơlan hiam laih, sĭ mơdrô arăng rai blơi tơl sang, plơi pla, ană bă čơđai nao hrăm hră amuñ laih, ană plơi pla gơmơi bơni ping gah, kơnuk kơna biă mă djru pơkra brơi jơlan anai”.

Ƀu hơmâo tuh pơ alin pơkra jơlan amăng plơi pla, thun hlâo, sang čơ să Thạnh Phú, phrâo man pơdong hăng rơnoh prăk 1 klai pioh pơhrua kơ sang čơ hơđăp sô răm laih, djru mơnuih ƀôn sang sĭ mơdrô hăng mơnuih ƀôn sang mut hyu blơi gơnam, sĭ mơdrô, pơblih nao rai ƀuh dik dăk hloh. Ơi Phú Việt Bền, Kơ-iăng Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Thạnh Phú lăi pơthâo, să hơmâo rơbêh 57% mrô mơnuih ƀôn sang djuai ania Khmer, yua hơmâo tuh pơ alin pơkra jơlan hiam klă, tơlơi hơdip mơda mơnuih ƀôn sang pơblih lu biă mă.

“Ƀuh rơđah ană plơi pla amăng să tŭ mă boh tơhnal hiam klă mơ̆ng hơdră anai mơak biă mă. Gah să ăt pơtô lăi jak iâu mơnuih ƀôn sang gir run pơđĭ tui boh tŭ yua, djă pioh mă yua sui thun mơak klă. Pơ anăp anai, hăng să ăt čang rơmang hơmâo tơlơi đing nao, tuh pơ alin mơ̆ng hơdră anai luh hloh, ăt kah hăng kơnuk kơna ta bơwih brơi kơ ană plơi amăng bruă ngă hmua, sĭ mơdrô laih anun pơđĭ tui tơlơi hơdip mơda, tơlơi mơak kơ ană plơi pla kiăng tŭ yua hloh”.

Rơnuč thun hlâo, rơbêh 200 boh sang anŏ mơnuih ƀôn sang să Liêu Tú, tơring glông Trần Đề mơak biă mă lơ̆m hơmâo tơdrông tua Ta Ốc glông 20 met, prong 3,4 met, rơnoh prăk tuh pơ alin pơkra 1 klai 300 klăk prăk, dưi mă yua laih. Ơi Tăng Rô Qui Sa, sa čô mơnuih ƀôn sang lăi, hlâo adih, tơdrông tua sô hơđăp prong 1 met đôč yua mơnuih ƀôn sang pơčruh prăk pơkra mă, tơdrông anet đơi anun čơđai nao hrăm hră bơyan hlim hơmâo tơlơi truh lu wơ̆t, mơnuih ƀôn sang rô nao rai pơdŭ pơgiăng gơnam tam ăt tơnap mơ̆n. Mơ̆ng hơmâo tơdrông Ta Ốc, mơnuih ƀôn sang nao rai gêh găl biă mă pơđĭ kyar bơwih ƀong huă:

“Tơdơi kơ kơnuk kơna djru pơkra tơdrông tua prong rơbêh 3 m anai mơnuih ƀôn sang pơ anai mơak biă mă, yua nao rai amuñ hloh, ăt kah hăng bruă čơđai sang hră nao hrăm hră gêh găl mơ̆n. Hơmâo năng ai rơbêh 200 boh sang anŏ mơnuih ƀôn sang mă yua rô nao rai re se tơdrông tua anai anun mơak biă mă”.

Hơdră bruă tơhnal pơtrun mơ̆ng dêh čar pơkă pơtrut pơđĭ kyar bơwih ƀong huă mơnuih mơnam kual djuai ƀiă lĕ jơlan hơdră djơ̆ lăp mơ̆ng Ping gah, kơnuk kơna. Hơdră pơlir hrŏm 118 jơlan hơdră hăng 10 kơčăo bruă prong, 14 kơčăo bruă anet, 36 boh yôm phun pơkă črăn bruă, amăng anun lu jơlan hơdră djru tuh pơ alin čuk pơkra jơlan nao rai, pơkra tơdrông tua djru mơnuih ƀôn sang ngă hmua hăng pơđĭ tui tơlơi hơdip mơda kơ mơnuih djuai ƀiă.

Ơi Trần Khắc Trung, Kơ-iăng Khua anom bruă Djuai ania tơring čar Sóc Trăng brơi thâo, tơring čar hơmâo 35% mrô mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă, amăng anun rơbêh 30% djuai ania Khmer. Hơdră bruă anai djru pơblih pơđĭ tui tơlơi hơdip mơda mơnuih ƀôn sang amăng kual plơi pla, kah hăng jơlan glông nao rai, sang bruă kơnuk kơna, ngă gêh găl kơ mơnuih ƀôn sang ngă hmua pla pơjing, sĭ mơdrô ĕp ƀong huă pơđĭ kyar kơ mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă Khmer lăi pha.

Mơ̆ng thun 2021-2023, rơnoh prăk tuh pơ alin pơkra jơlan dưi pơpha brơi kơ tơring čar rơbêh 267 klai prăk, amăng anun rơnoh prăk mơ̆ng dêh čar djru lĕ 236 klai. Yap truh ră anai, tơring čar pok pơhai ngă tui 113 kơčăo bruă, ring bruă pơkra jơlan amăng plơi pla, pơkra tơdrông tua amăng kual, pơdong sang čơ, sang jơnum plơi juăt sang gru grua plơi....ming pơkra glăi 50 ring bruă jơlan glông, anŏ bơwih brơi kơ mơnuih ƀôn sang dŏ pơ kual ataih. Ơi Trần Khắc Trung, brơi thâo:

“Kiăng ba yua klă hloh rơnoh prăk tuh pơ alin pơkra jơlan tơring čar ăt pơtum tuh pơ alin tui akŏ bruă, tui črăn yua mơ̆ng thun 2021-2025 hơmâo pơkă laih, biă mă ñu pơđĭ tui boh tơhnal tŭ yua rơnoh prăk tuh pơ alin mơ̆ng hơdră bruă dêh čar pơtrut bơwih ƀong huă kual mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă man pơdong plơi pla phrâo, pơhrŏ ƀun rin hơđong, lu hơdră bruă jơlan hơdră mơ̆ng kơnuk kơna pơdjơ̆ nao tuh pơ alin amăng tơring čar, hơmâo pơtum lu pran jua, boh tơhnal ngă hrŏm amăng mơnuih mơnam”.

Tơring čar Sóc Trăng pơkă tơhnal pơtrun truh thun 2025, khom ngă giong bruă čuk pơkra jơlan man pơdong sang bruă čar pioh djru pơtrut bơwih ƀong huă mơnuih mơnam amăng kual plơi pla djuai ƀiă pơđĭ tui, tơlơi hơdip mơda mơnuih ƀôn sang lăi hrŏm mơnuih djuai ƀiă hnun mơ̆n hăng mơnuih ƀôn sang djuai ania Khmer ăt kar kăi, abih bang ping gah hăng kơnuk kơna ta ƀu lui raih hlơi dŏ glăi pơ klôn ôh.