Kiăng dưi ngă djơ̆ tơhnal pơkă pơdŏng Dăp Kơdư jing kual bơwih ƀong đĭ kyar mơng đơ đam dêh čar, hmâo bruă bơwih ƀong mơtah, pơhlôm akô̆ tlôn... dong mơng thun 2022, gong gai, mơnuih ƀôn sang, khul bơwih ƀong ƀơi Dăp Kơdư hmâo hăng glăk hmâo gơgrong hlâo klă hơduah ĕp hăng pok pơhai. Mơng Jơlan hơdră bruă mă mơng Gong gai dêh čar, tơlơi dô̆ tơguan mơng hơdôm bôh anom bơwih ƀong ... brơi ƀuh tơlơi pơtrun pơsit 23 glăk pơjing rai kơ Dăp Kơdư tơhnal pơđĭ kyar prong. Hăng kiăng tơhnal anun jing hĭ sit, khom hmâo tơlơi pơkôl gơgrong mơng hơdôm gưl ping gah hăng gong gai plơi pla.

Jai giăm truh Tết tui phiăn juăt Quý Mão 2023, hơdôm gơnong bruă ƀơi Daklak jai pơtrut tañ prăp lui kơ Jơnum ngui kơ phê Buôn Ma Thuột tal 8. Hăng Khul kơ phê Buôn Ma Thuột, phun ñu mơng djop anô̆ prăp lui lĕ Tơlơi pơplông kơ phê hiam Việt Nam, amra dưi pơphun tal blung a. Tui hăng ơi Lê Đức Huy, Kơ-iăng Khua Khul kơ phê Buôn Ma Thuột, ñu đăo gơnang biă tơlơi pơplông giăm truh pơ̆ anăp amra dưi pơphun truh kih yua kơ khul hmâo laih tơlơi găn rơgao hăng pran đăo gơnang rơgao hơdôm bruă pơplông kơ phê jơman, pơplông hna kơ phê, dưi pơphun na nao mơng thun 2018 pơ̆ anăp anai. Ơi Huy pơtŏng sit, hơdôm bruă pơplông jing anih anom jơnum ngui mơng khul mơnuih pơkra kơ phê jơman Việt Nam, pơsur rah bruă tuh pơplai kơ anô̆ klă hiam, hrom hăng anun ăt lĕ hơdră pơhrăm khul mơnuih, čơkă phun hơdôm tơhnal gal phrâo lom Dăp Kơdư pok pơhai Tơlơi pơtrun pơsit 23 mơng Ding jum kơđi čar:

“Hrom hăng mơnuih ngă đang hmua lĕ khom hmâo mơnuih hreč bruă, juăt bruă, kiăng pơđĭ tui anăn kơ phê mơng Việt Nam jing kơ phê hna ƀơi Việt Nam. Pơ̆ anăp anai amra truh kih hloh dong lĕ hmâo hơdôm hơdră pha ra lom tuh pơplai ƀơi Buôn Ma Thuột. Hăng hơdôm tơlơi kơtưn anai, tơlơi čang rơmang ƀing ta amra hmâo mơnuih hna mah kơ phê. Ƀing gơyut amra khin hơtai tuh pơplai kơ hna mah, pơkra kơ phê kơjăp ƀơi Việt Nam hăng ƀơi Daklak hăng Buôn Ma Thuột".

Hăng sa čô ngă Khua, Khua git gai Ping gah sa bôh anom bơwih ƀong pơčruh prăk hrom bơwih ƀong, gum hrom abih bang jơlan pơlir hơbit pơkra kơ phê – bôh troh, ơi Nguyễn Xuân Lợi – Sang bruă bơwih ƀong pơčruh prăk hrom tuh pơplai pơđĭ kyar An Thái, tơring čar Daklak jai hrơi jai đing nao Tơlơi pơtrun pơsit 23. Ñu lăi lĕ, tơhnal pơkă pơđĭ kyar bơwih ƀong mơtah, pơhlôm akô̆ tlôn kơ Dăp Kơdư mơ̆ tơlơi pơtrun pơsit hmâo lăi nao djơ̆ biă, hăng mơng An Thái mơn glăk pơđĭ kyar tui jơlan gah anai, hăng sang măi pơkra kơ phê 40 rơbâo tơn sa thun; abih bang djah kơ phê tơdơi kơ pơkra leng yua pioh pruai kơ phun pla yôm biă. Khă hnun hai, kiăng hmâo sa bruă bơwih ƀong mơtah pơhlôm mă yua abih bang kơ kual Dăp Kơdư lĕ, hmâo sa rơwang hong prong biă khom lop sir ñu, ơi Thái lăi lĕ kiăng hmâo tơlơi djơ̆ pran jua mơng gong gai, mơnuih ƀôn sang hăng anom bơwih ƀong:

 “Anai lĕ tơhnal klă. Gah hơdôm bôh anom bơwih ƀong lĕ ƀing ta khom kơsem min Tơlơi pơtrun pơsit anun hmâo hơget ñu sit nik, hmâo hơdră ñu amăng rơwang ƀiă hrơi, tơlơi amăng rơwang sui hrơi hăng djơ̆ tui Tơlơi pơtrun pơsit anun gah anom bơwih ƀong mơng pô, pô hmâo tơlơi gal hơpă dưi mă yua mơtăm lĕ drơi pô anom bơwih ƀong khom thâo hơdôm tơlơi gêh gal, tơlơi tơnap hăng tơhnal lông lom hơdôm anom bơwih ƀong Dăp Kơdư mă yua Tơlơi pơtrun pơsit 23 anai. Khom kiăng truh bruă wai lăng kơnuk kơna pơjing rai sa hơdră pơkă djơ̆, hruah kiăng djru hơdôm bôh anom bơwih ƀong plai ƀiă hmâo tơlơi gun”.

Thun 2023, thun blung a hơdôm bôh tơring čar Dăp Kơdư pok pơhai ngă tui Tơlơi pơtrun pơsit 23 mơng Ding jum kơđi čar, dưi ba tơbiă hluai tui bruă bơwih ƀong mơnuih mơnam gêh gal, lom rơnoh đĭ kyar bơwih ƀong mơng hơdôm bôh tơring čar hmâo mơng 6,7 truh rơbêh kơ 12%, lu hloh lu biă bơhmu hăng rơnoh 7 truh kơ 7,5% mơ̆ Tơlơi pơtrun pơsit 23 ba tơbiă kơ rơwang truh thun 2030. Khă hnun hai, hơdôm bôh tơring čar kual Dăp Kơdư ăt pơdah mơn anô̆ akă dưi ngă. Wot hăng tơring čar Lâm Đồng, tơring čar hmâo rơnoh đĭ kyar rơbêh kơ 12%, lu hloh Dăp Kơdư lĕ, hơdôm anô̆ tơdu ăt rơđah rơđông mơn, biă ñu amăng črâo ba git gai hăng pơplih pơkra bruă čar. Tui hăng ơi Trần Đức Quận, Khua git gai Ping gah tơring čar, Khua Khul pơ ala mơnuih ƀôn sang tơring čar Lâm Đồng, hơdôm anô̆ tơdu mơng tơring čar hmâo laih lu thun hăng anai. Tơdah ƀu tañ hơkrŭ pơsir, Lâm Đồng tơnap ngă tui hluh gah hơdôm bruă mă prong hmâo lăi laih amăng Tơlơi pơtrun pơsit 23:

 “Pơkă lăng hlâo amra dô̆ lu tơlơi tơnap, tơlơi lông ăt kah hăng hơdôm tơlơi akă dưi ngă, ngă akă giong amăng rim bruă, rim gơnong bruă, biă ñu hơdôm bruă akă dưi ngă amăng git gai, črâo ba, črâo bruă mơng sa dua gơnong bruă, plơi pla hmâo pơhrư̆i sui thun. Bơbeč truh ƀu anet bruă ngă tui pơđĭ kyar bơwih ƀong – mơnuih mơnam mơng tơring čar ăt kah hăng bruă bơwih ƀong, sĭ mơdrô hăng tơlơi hơdip mơnuih ƀôn sang. Anun lĕ anô̆ gun, anô̆ tơdu mơ̆ ƀing ta lăng ƀuh, pơsit tơpă, pơhlôm abih bang hăng mă tŭ tơlơi hrăm găn rơgao kiăng ngă tui dong bruă mă amăng thun 2023”.

 Kiăng ngă tui Tơlơi pơtrun pơsit 23 mơng Ding jum kơđi čar, pơđĭ kyar Dăp Kơdư tañ hăng kơjăp phik, djơ̆ nao hrom bruă đang hmua - đang kyâu, apui yua, anih tuai čuă ngui, sang măi, Gong gai dêh čar hmâo lăi pơthâo tuh pơplai 9 rơwang bruă jơlan nao rai prong. Hrom hăng hơdôm rơwang bruă hmâo pơsit mơng hlâo, Dăp Kơdư hmâo 11 rơwang bruă jơlan nao rai amăng kual hăng pơlir kual, abih bang prăk tuh pơplai năng ai ñu 180 rơbâo klai prăk. Anai lĕ phun than yôm phăn, jing tơhnal gal prong kơ Dăp Kơdư samơ̆ ăt lĕ hơdôm tơlơi lông prong, yua kơ glăk hmâo lu rơwang bruă tuh pơplai bruă hrom ƀơi Dăp Kơdư hmâo tơlơi đoa đĭ ngăn rơnoh, kaih rơnoh ƀudah ƀu ngă tui ba glăi bôh tơhnal. Yua anun yơh, tui ơi Lê Đình Trung, Khua git gai Ping gah tơring čar Daklak, kiăng tơlơi pơtrun pơsit 23 sit nik jing pran pơtrut pơđĭ kyar kơ rơwang pơ̆ anăp, tơring čar pơkôl pơđĭ tui prong bruă gơgrong, pơhlôm gum hrom hluh gah hăng hơdôm ding jum, gơnong bruă, tơring čar:

 “Tơring čar Daklak pơkôl lăng yôm hloh dong pran jua gơgrong, pơjing pran djơ̆ hrom amăng pok pơhai ngă tui; pơsit rơđah bruă gơgrong mơng rim ƀirô, rim anom bruă amăng pơphun ngă tui. Gơgrong hlâo khut khăt amăng pok pơhai ngă tui hơdôm bruă mơng tơring čar. Tơring čar amra lăi pơthâo abih dơlăm, pơjing pran djơ̆ hrom prong amăng hơdôm gưl hơdôm gơnong bruă gah rơkâo kiăng ječ amăng pơtrut kơtang gum hrom pơlir hơbit kual rơwang djơ̆ hrom hơkrŭ pơsir anô̆ gun, pơđĭ tui bruă bơkơtưn, ngă tui đut hlah anô̆ gal pô hmâo”.

 Thun phrâo 2023 rai hăng Dăp Kơdư hrom hăng Tơlơi pơtrun pơsit 23, sa tơlơi pơtrun pơsit jao tơhnal gal prong sa ăt ba tơbiă mơn kơ Dăp Kơdư lu bruă mă prong hăng tơnap. Kiăng ngă giong hơdôm bruă prong anun, khom kiăng hmâo hơdôm tơlơi pơkôl gơgrong mơng hơdôm gưl Ping gah, Khul grŭp ping gah – gong gai hơdôm bôh tơring čar Dak Kơdư̆ hrom hăng gum tơngan hrom mơng mơnuih ƀôn sang hăng khul bơwih ƀong. Pơđĭ tui bruă gơgrong, hmao tlôn pơtlaih hơdôm anô̆ gun, hăng pran jua mơng pô hăng tơlơi tuh pơplai prong mơng Gong gai dêh čar, Dăp Kơdư hmâo tơlơi čang rơmang dưi pơdŏng jing kual pơđĭ kyar klă mơng đơ đam dêh čar, djơ̆ hăng tơhnal pơkă mơ̆ tơlơi pơtrun pơsit ba tơbiă./.