VOV4.Jarai - Klin prong Covid-19 hơđuh tal 4 anai sui biă mă, ngă sat kơ tơlơi bơwih ƀong, amăng anun hơmâo bruă ba sĭ gơnam jing tơlơi bơngơ̆t prong biă mă mơng mơnuih ngă hmua. Ƀơi Dak Lăk, mơnuih pla sâu riêng hrŏm hăng gong gai ĕp jơlan djru ba ană plơi ba sĭ gơnam amăng bơyan pĕ boh.

Jing sa amăng hơdôm čô mơnuih pla sâu riêng sui thun, gơnam pơhrui hơđong rim thun mơng 25 truh 30 tơn rim bơyan, ơi Nguyễn Văn Thăng, dŏ pơ să Ea Yông, tơring glông Krông Pač, tơring čar Dak Lăk brơi thâo, aka ƀu hơmâo djơ̆ ôh thun hơpă ñu hăng ană plơi ƀơi să bơngơ̆t kơ bruă sĭ sâu riêng kar hăng thun anai. Yua klin Covid-19 jing ngă tơnap kơ bruă ba hyu sĭ gơnam tam. Dŏ hơdôm wơ̆t hrơi tơjuh đôč truh laih bơyan sâu riêng tơsă biă mă, samơ̆ tui hăng anai lĕ năng ai ƀu hơmâo arăng nao blơi ôh. Tơlơi anai amra ngă sâu riêng jing ƀu jơman, rơngiă prăk biă mă. Ơi Nguyễn Văn Thăng ră ruai:

“Mơnuih ngă hmua glăk bơngơ̆t kơtang biă kơ klin ngă, biă ñu lĕ bruă ba hyu gơnam. Tơdah ƀu thâo ba hyu lĕ jing ngă tơnap tap kơ neh met wa mơtăm yơh yua anai lĕ boh troh, tơsă abih baih khŏm sĭ hlao mơtăm yơh, ƀu thâo pioh sui ôh. Bơ thun anai sâu riêng mơboh biă”.

Thâo hlâo laih tơlơi tơnap tap amăng bruă ba hyu sĭ, giăm truh hrơi pĕ, sa, dua Anom ngă ƀong hrŏm hơmâo blơi măi ngă hiam boh hŭi kơ brŭ hĭ, dưi pioh sui ƀiă. Hmư̆ hing lĕ ƀơi Anom ngă ƀong hrŏm Boh troh Krông Pač, tơring glông Krông pač hơmâo blơi măi blah boh, ngă bơrơ-ơ̆ sâu riêng ƀơi anih prong 2.000m2, dưi blah 30 tơn jrek sâu riêng lơ̆m ha hrơi kiăng dưi pioh sui mơ̆ huăi răm ôh, ƀong ăt jơman mơn. Mơng anun, anom ngă ƀong hrŏm hơmâo lu mông ƀiă pioh sĭ kơ mơnuih blơi ƀong amăng dêh čar hăng ba sĭ kơ tač rơngiao, plai ƀiă tơlơi ngă sat mơng klin Covid-19 hăng bruă ba sĭ sâu riêng. Ơi Lê Viết Chiến, Kơ-iăng khua Anom ngă ƀong hrŏm boh troh Krông Pač, tơring čar Dak Lăk brơi thâo:

“Ră anai bruă ba hyu sĭ gơnam tơnap biă, lơ̆m anun sâu riêng glăk pĕ pơhrui ƀơi Dak Lăk lu biă, tui anun amuñ ngă gơnam dŏ kơđông glăi. Lơ̆m ƀing ta pơkra hlao ƀơi anih mơtăm amra djru brơi neh met wa ăt dưi pioh sui gơnam lơ̆m ƀu thâo ba hyu sĭ gah rơngiao, ăt thâo mơn ba sĭ ƀơi anih”.

Sa ektar sâu riêng amra hơmâo ƀong lơi mơng 400 truh 800 klăk prăk.

Tơring glông Krông Pač lĕ kual pla sâu riêng prong hloh ƀơi Dak Lăk, thun 2021 him lăng mrô sâu riêng pơhrui glăi hơmâo 40.000 truh 45.000 tơn, nua ñu amra hơmâo 2.000 klai. Hăng tơlơi kiăng bruă ba sĭ sâu riêng huăi pơdơi hĭ yua klin Covid-19 ngă, gong gai hơdôm plơi pla prăp lui hơdră djru ba mơnuih pla sâu riêng, anom bơwih ƀong blơi hăng ba sĭ gơnam, ƀrô pơđĭ kyar bơwih ƀong ƀrô pơgang klin klă. Yă Ngô Thị Minh Trinh, Kơ-iăng khua Jơnum min mơnuih ƀon sang tơring glông Krông Pač, tơring Dak Lăk brơi thâo:

“Ƀơi anăp tơlơi rung răng yua hơmâo klin lĕ tơring glông ăt akŏ pơdong grup ngă bruă ƀơi anai. Biă ñu, djru brơi ƀing hyu mơdrô rai blơi, gơmơi amra hơmâo mơnuih nao djru ba sang blơi gơnam đah mơng pơhlôm pơgang klin. Laih dong hơmâo hră rơkâo gơnong bruă bơdjơ̆ nao kah hăng Gơnong bruă wai lăng jơlan - pơdŭ pơgiăng, Gơnong bruă Ngă hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla, Gơnong bruă Tuh tia pơkra gơnam ngă gal brơi bruă pĕ, ba hyu sâu riêng”.

Nua sâu riêng djuai Dona trun, hơmâo mơng 40.000 truh 42.000 prăk/kg.

Tui hăng ơi Nguyễn Hoài Dương, Khua Gơnong bruă ngă hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla tơring Dak Lăk, tơring čar hơmâo giăm 10 rơbâo ektar pla sâu riêng, thun anai amra hơmâo 100 rơbâo tơn. Mơng akŏ bơyan mơtăm, Gơnong bruă hơmâo ngă hrŏm hăng plơi pla hơmâo hơdră ba sĭ hăng akŏ pơdong grup djru ba mơnuih ngă hmua amăng mông pĕ, ba sĭ. Biă ñu lĕ rơkâo hơdôm Ding jum anom bruă pơhiăp nao rai hăng anih blơi sĭ kiăng hơmâo pô blơi. Ơi Nguyễn Hoài Dương lăi:

“Gơmơi ngă hră lăi pơhmư̆ kơ Jơnum min mơnuih ƀon sang tơring čar rơkâo kơ Ding jum tuh tia pơkra gơnam, Ding jum ngă hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla anih wai lăng bruă sĭ mơdrô amăng plang điện tử ƀudah hơdôm kual blơi sĭ pơƀuh gơnam, pơtruh nao rai hăng hơdôm anih blơi, anom bơwih ƀong hrŏm hăng Dak Lăk thâo mrô gơnam, hrơi blan pĕ hơdôm mơta gơnam hơmâo mơng hmua, đah mơng dưi sĭ kloh, amăng anun yôm hloh lĕ sâu riêng hăng boh ƀơr”.

Hrŏm hăng bruă djru ba mơnuih pla sâu riêng dưi ba sĭ amăng dêh čar hăng bruă djru ba Anom bơwih ƀong čih anăn rơkâo mă Logo hrŏm hăng mrô krăn gơnam QR code kơ bruă dưi nao rai, pơgiăng hyu gơnam lĕ sâu riêng dưi găn nao anih dŏ gak pơgang klin, tơring čar Dak Lăk ăt hơmâo djŏp tơlơi pơkă kơ 47 kual pla sâu riêng, kiăng tơdah dưi găn nao amra dưi ba sĭ kơ tač rơngiao.

Hương Lý: Čih - Siu H’Mai: Pơblang

Bruă blơi boh troh gơnam đang hmua bưp tơlơi tơnp tap prong biă mă bơbeč yua klin Covid 19 ngă laih anun boh sầu riêng mơ̆ng Dak Lak ăt hnun mơ̆n. Biă mă ñu amăng hrơi blan pĕ boh sầu riêng pơjeh yôm hlăk truh. Yap lăng hlâo đơ đam tơring čar hơmâo năng ai 10 rơbâo ha đang boh sầu riêng, boh pĕ thun anai amra pơhrui glăi hơmâo 100 rơbâo tơn.

Yua hnun, hiư̆m ngă kiăng ĕp anih blơi ba boh sầu riêng ră anai? Pô čih tơlơi pơhing phrâo Gong phun jua pơhiăp Việt Nam hơmâo tơña kơ ơi Nguyễn Hoài Dương, Khua Gơnong bruă Ngă hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla Dak Lak kơ tơlơi anai.

-Ơ ơi, hrơi blan giăm anai, hơmâo tơlơi pơhing lăi boh sầu riêng ƀơi Dak Lak trun nua kơtang biă, tơlơi pơhing anun sit biă ñu hiư̆m lĕ ?

-Ơi Nguyễn Hoài Dương: Ră anai, pơjeh boh sầu riêng hlăk pĕ, boh pơjeh hơđăp, pơjeh dêh čar ta pô rơnoh sĭ mơdrô rơgêh đôč. Bruă anai, rĭm thun arăng blơi mơ̆n, ră anai yua kơ klin Covid 19 ngă anun yơh arăng blơi ƀiă đôč, ƀu hơmâo anih ba hyu sĭ mơdrô, laih dơ̆ng bruă pơgăn jơlan pơdŭ pơgiăng hyu ngă tơnap, bruă blơi boh troh đang hmua ba sĭ mơdrô ăt tơnap tap hrom mơ̆n.

-Kah hăng ih lăi anun, kơnong pơjeh boh sầu tiêng amăng dêh čar ta đôč tơnap sĭ mơdrô, pơgiăng hyu yua hŭi klin Covid 19 ngă. Samơ̆ ƀuh rơđah, ră anai dŏ lu mơnuih ƀôn sang ngă hmua bơngơ̆t mơ̆n kơ pơjeh boh sầu riêng yôm pơmă hlăk či pĕ sĭ. Tui anun, Gơnong bruă Đang hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla tơring čar pơmin nao yơh, kơ tơlơi anai laih anun hơmâo hơdră pơpă mơ̆n djru pơsir ?

-Ơi Nguyễn Hoài Dương: Bruă anai, Gơnong bruă Đang hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla ăt ƀuh laih mơ̆n ƀu djơ̆ kơnong hơjăn boh sầu riêng ôh, dŏ lu pơjeh, boh troh pơkŏn mơ̆ng đang hmua anun yơh rơgao hăng anai 1 blan, Gơnong bruă Đang hmua hơmâo ngă hră rơkâo djop tơring glông, plơi prong jŭ yap abih djop mơta boh troh gơnam tam đang hmua, pơdai kơtor hơpuă yuă tui bơyan, him lăng hlâo boh troh hơgĕt dưi blơi ba sĭ mơdrô čih anăn lăi pơthâo kơ Gơnong bruă gơmơi thâo.

Gơmơi phrâo ngă hră lăi pơthâo hăng Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar brơi mơ-it nao kơ Ding jum wai lăng bruă sĭ mơdrô, Ding jum Đang hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla, Ding jum Tơlơi pơhing hăng pôr pơthâo anih hơmâo anom tơlơi pơhing kơ bruă sĭ mơdrô hăng plang internet ƀudah lăi pơthâo anom bruă sĭ mơdrô pơtruh brơi tơlơi pơhing hăng Dak Lak kiăng thâo hơmâo gơnam hơgĕt či sĭ mơdrô, bơyan hơgĕt hơmâo pơjeh, boh troh či lăi pơthâo. Amăng anun boh sầu riêng hăng boh ƀơr yơh lu. Dak Lak hơmâo năng ai truh 100 rơbâo tơn boh sầu riêng hăng 50 rơbâo tơn boh ƀơr pĕ amăng bơyan anai hăng pơ anăp.

Ơi Nguyễn Hoài Dương-Khua Gơnong bruă Đang hmua hăng

Pơđĭ kyar plơi pla tơring čar Dak Lak

-Hrom hăng tơlơi dŏ tơguan djru ba mơ̆ng djop ding jum anom bruă gah gơnong dlông tơring čar Dak Lak pô ăt kiăng hơmâo hơdră tum teč mơ̆n, ƀơi anăp lĕ djru mơnuih ngă hmua, sang bruă sĭ mơdrô? Tui anun tơlơi djru anun hơgĕt lĕ, ơ ơi?

-Ơi Nguyễn Hoài Dương: Gah Gơnong bruă gơmơi hơmâo rơkâo tơring čar 2 bruă. Bruă tal sa lĕ git gai djop tơring glông, plơi pla hrom hăng pơhlôm pơgang klin khom djru ngă gêh găl kơ mơnuih ngă hmua laih anun anom bruă sĭ mơdrô dưi pơtruh nao rai anih blơi gơnam đang hmua biă mă ñu boh sầu riêng ƀơi djop tơring glông kiăng amuñ hloh. Pơtong rơđah hơdră pơhlôm, pơgang klin Covid lơ̆m pơdŭ pơgiăng hyu, sĭ mơdrô, anung hĭ pioh pơdŭ pơgiăng khom djơ̆ tơlơi pơkă samơ̆ pơtong rơđah tong ten ƀu djơ̆ lăi kom ƀing gơ̆ ôh.

Lơ 29/7, Kơ-iăng Khua dêh čar ơi Lê Văn Thành ăt hơmâo hră pơtrun mơ̆ng Kơnuk kơna git gai djop tơring čar brơi kơtưn  pơdŭ pơgiăng gơnam sĭ mơdrô lơ̆m hrơi blan pơgang klin Covid, djop tơring čar pok pơhai pơpha bruă tong ten hloh, yua hơdôm tơring čar hơmâo klin ăt khom pơgang sui hrơi blan ƀu djơ̆ lăi 1,2 hrơi ôh, khom hơmâo hơdră ngă bruă djơ̆ tơdah git gai ƀu djơ̆ lĕ ngă tơnap kơ anom bruă sĭ mơdrô, ƀing hyu blơi ƀu khin nao tơl anih plơi boh troh ôh, sit mơ̆n amra kơđông hĭ.

Dua dơ̆ng lĕ, git gai anom bruă ia jrao, jơlan glông khom pơkă rơđah rơđong kơ bruă pơdŭ pơgiăng, ngă gêh găl kơ pơdŭ pơgiăng hyu gơnam tam boh troh, anom bruă sĭ mơdrô, ƀing mơgăt rơdêh khom ngă tui djop anŏ gêh găl hơgĕt sit pơgiăng hyu gơnam sĭ mơdrô. Hnun kah djop sang bruă kơnuk kơna pơ tơring glông, plơi pla amuñ ƀiă pel ĕp, ngă tui djơ̆ tơlơi phiăn, khut khăt pơhlôm, pơgang klin laih anun bruă sĭ mơdrô ăt hluh nao rai mơ̆n. Anun yơh dua bruă phun hăng hơmâo hră mơ-it nao laih kơ djop anom bruă, anih blơi pơƀut gơnam sĭ mơdrô amăng dêh čar pioh pơtruh brơi kiăng blơi boh sầu riêng hăng djop mơta gơnam pơkŏn mơ̆ng mơnuih ƀôn sang.

-Ơ lah, sa tơlơi dơ̆ng lăp đing nao ră anai tơdah bruă pơdŭ pơgiăng gơnam sĭ mơdrô hyu blơi boh sầu riêng hăng djop mơta boh troh pơkŏn lăi hrom mơ̆ng mơnuih ƀôn sang amra plai ƀiă tơnap tap, rơnoh sĭ mơdrô ăt hơđong mơ̆n. Tui hăng ih, tơlơi kiăng biă mă ră anai hơgĕt lĕ ?

-Ơi Nguyễn Hoài Dương: Kiăng ngă gêh găl kơ anom bruă sĭ mơdrô, mơnuih ƀôn sang hyu blơi gơnam sĭ mơdrô khom ngă hră pơtrun rơđah rơđong hloh kơplah wah bruă ngă pơhlôm pơgang klin hăng dưi rô nao rai pơdŭ pơgiăng gơnam sĭ mơdrô. Bruă ngă anai, kah hăng tơring glông Krông Pač arăng ngă klă biă mă mah ră anai tơring glông anai aka ngă tui hră pơčrâo 16 ôh.

Gơñu pơphun bruă pơtô brơi kơ mơnuih ƀôn sang sĭ mơdrô gơnam. Bơhmutu, grup anun hơdôm tơlơi pơkă pioh kơ ƀing hyu blơi gơnam pơhaih hăng khua mua gong gai tong ten biă mă laih anun pơtong rơđah anih či nao blơi kiăng thâo ĕp lăng, pơhaih bruă ia jrao đah mơ̆ng ngă tui djơ̆ tơlơi pơtrun pơgang klin. Hơmâo hơdră pơtrun mơ̆ng bruă pơdŭ pơgiăng boh troh đang hmua, anung gơnam, dưm amăng kơthung, pơgiăng hyu lêng kơ pơhaih tong ten soh pioh kơ khua mua krăo lăng bruă pơgang klin kheng.

Sa tơlơi dơ̆ng, djŏp plơi pla khom pơhing brơi, lăi pơthâo kơ mơnuih ƀôn sang, djop sang anŏ ngă hmua, sĭ mơdrô boh troh thâo kơ tơlơi phiăn pơkă anun, ngă tui khut khăt pơgang klin rah, sĭ mơdrô rah ƀu djơ̆ lăi kom arăng rô hyu ôh, kom anom bruă sĭ mơdrô lĕ ngă bơbeč djơ̆ kơ bruă sĭ mơdrô boh troh mơnuih ƀôn sang. Bruă anai, tui hăng kâo pơmin lĕ tơdơi kơ Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Dak Lak pơtrun tum teč laih, tơlơi pơhing khom pơhaih rơđah pôr amăng anom bruă tơlơi pơhing brơi mơnuih ƀôn sang thâo wơ̆t amăng tơring čar hăng gah rơngiao tơring čar, hnun kah gơñu hơđong nao blơi hăng pơdŭ pơgiăng ba hyu sĭ mơdrô djơ̆ tơlơi pơkă.

-Hai, bơni kơ ih hŏ!

Nay Jek: Pơblang