VOV4.Jarai - Ngă tui phiăn juăt Sông kơtang amăng rơnuk blah ngă, ră anai, Ping gah, gong gai hăng m[s să Dak Phơi, tơring glông Lak, tơring ]ar Daklak glăk ha pran jua, pơsit pơdo\ng plơi pla phrâo.

Jing să kual asuek, kual ngă hơkru\ đưm do# hmâo lu tơlơi tơnap tap, kơ[ah, [o# mơta plơi pla phrâo [ơi Dak Phơi glăk pơplih tui klă biă.

Nao pơ\ Dak Phơi, tơring glông Lak, tơring ]ar Daklak ră anai, [uh rơđah tơlơi pơplih phrâo [ơi kual lon sa rơnuk le\ anih ngă hơkru\ đưm amăng tal blah ayăt Mi đưm.

Lu glông jơlan [ê tông pơkra prong rơhaih rôk tui glông hơdôm bôh plơi pla, nao tơl đang kơ phê mơtah hle# glăk amăng bơyan rông bôh `u.

Wa Lương Thị Lan, Khoa [ôn Năm, să Dak Phơi, brơi thâo, kiăng hmâo jơlan klă hiam, gêh gal nao rai, lu sang ano# amăng [ôn hmâo pe\ pha lon, đang hmua, djru pran hrom hăng gong gai pơdo\ng plơi pla phrâo.

Rơđah biă `u kah hăng sang ano# ơi Y Chú Liêng Hot, Y Nhen Long Dưng hmâo pe\ pha rim boh sang ano# rơbêh kơ 1.000 met kơ rê lon. Sang ano# wa Lan ăt pe\ pha mơn 80 phun kơ phê, dưm dưm hăng 80 met kơ rê lon pioh pơkra jơlan:

“Hlâo adih akă pơkra jơlan le\ lăi hrom jơlan nao rai glut hlu\ hăng tơnap tap biă. Rơdêh kai, rơdêh thut nao rai gơniă le\ djơ\ ano# `u rơbuh đih rơbuh đang [ơi jơlan nao rai.

Yak rơgao le\ mơnuih apăn bruă hăng mơnuih [ôn sang leng kơ hur har pran jua pơdo\ng plơi pla phrâo, lu sang ano# ngă phun kơ phê, hmua ia, phun bôh pioh pơkra jơlan.

Sang ano# kâo ăt pe\ pha mơn năng ai `u 80 [e\ phun kyâu pioh pơkra jơlan.

Lăi hrom dưi [uh bôh tơhnal anun neh wa hur har pran jua hăng [u hmâo hlơi kiăng pơ ala glăi lon pe\ pha ôh”.

Bruă bơwih brơi kơ tơlơi suaih pral m[s dơi đing nao, Sang ia jrao să dưi tuh pơ plai gơnam tam anom mă yua rơbêh kơ 1 klai prăk

Hrom hăng jơlan nao rai, sang hră, glông go\ng hre\ apui lơtr^k, sang ia jrao [ơi să Dak Phơi ăt dưi tuh pơ plai, pơkra glăi.

Amăng să ră anai hmâo 11 bôh sang hră hăng 11 anih anom sang hră wai lăng ]ơđai anet truh sang hră gưl 2 hăng rơbêh kơ 1500 ]ô ]ơđai.

Bruă bơwih brơi tơlơi suaih pral m[s jai hrơi jai dưi đing nao hăng hơdôm anih anom pel e\p, pơjrao tơlơi duam ruă hăng mơnuih mă bruă ia jrao mơng să truh pơ\ plơi pla dưi đing nao.

Ơi ia jrao Phạm Thế Thắng, Khoa Sang ia jrao să Dak Phơi brơi thâo, Sang ia jrao să dưi tuh pơ plai anih anom gơnam tam mă yua truh rơbêh kơ 1 klai prăk.

Hơdôm mơnuih apăn bruă, mơnuih mă bruă mơng sang ia jrao ăt dưi pơhra\m brơi na nao mơn bruă mă hăng bôh thâo mă yua măi mok gah ia jrao hmâo ră anai:

“Dưi hmâo tơlơi lăng ba mơng Ping gah hăng kơnuk kơna, Sang ia jrao să Dak Phơi dưi hmâo tuh pơ plai lu biă, hơdôm gơnam mă yua kah hăng măi siêu âm pơkă hơtai bôh, măi pơ]rang 17 mrô…

Lăi hrom phun `u [ơi să hmao măi mok djop mơn. Sang ia jrao să Dak Phơi djơ\ laih hăng sang ia jrao lon ia ta pơkă mơng thun 2007 hăng djă pioh hơnong tơlơi anun na nao truh kơ ră anai”.

Mơnuih [ôn sang khin hơtai mă yua bôh thâo phrâo amăng bruă ngă đang hmua

Hăng sa bôh să kual asuek, kual ataih, hmâo mrô djuai ania [ia\ rơbêh kơ 85%, tơlơi hơd^p mơda do# tơnap tap anun prăk, pran pơdo\ng plơi pla phrâo [ơi Dak Phơi ăt do# kơ[ah mơn.

Sa dua tơhnal ba tơbiă khom iâu pơhrui ngăn rơnoh tuh pơ plai sang do# m[s, prăk pơhrui glăi, sang ano# [un rin, hơdră pơ phun ngă đang hmua ăt do# bưp lu tơlơi tơnap mơn.

Ơi Y Krang Liêng Hot, Kơ-iăng Khoa Jơnum min m[s să Dak Phơi brơi thâo, să ăt do# mơn giăm truh 60% mrô sang ano# [un rin.

Khă hnun hai, ngă tui phiăn juăt mơng să Sông kơtang amăng rơnuk blah ngă, ră anai, m[s [ơi anai ăt gum hrom klă mơn hăng gong gai gum tơngan hrom pơđ^ kyar bơwih [ong huă, mă yua bôh thâo phrâo amăng bruă ngă đang hmua pioh amăng [rư\ hrưn đ^ tơtlaih mơng [un rin, djru pơ plih phrâo [o# mơta, tơlơi bơwih [ong mơng să:

“Să Dak Phơi le\ să sông kơtang dưi hmâo kơnuk kơna [ơk brơi hră pơnăn să sông kơtang thun 1977.

Khă ră anai să ăt do# tơnap tap mơn, samơ\ ngă tui pran jua să sông kơtang le\ Ping gah hăng Gong gai să lăng ba na nao phiăn juăt kơ neh wa kiăng gum hrom hăng Ping gah hăng Kơnuk kơna hmâo jơlan hơdră mă bruă pioh ngă brơi să tơtlaih mơng să [un rin amăng hơdôm hrơi ta` hloh”.

Sa bôh tơdrông toa phrâo dưi mă yua [ơi Dak Phơi

Ơi Tô Văn Dũng, Kơ-iăng Khoa Jơnum min m[s tơring glông Lak, tơring ]ar Daklak brơi thâo, pơ phun mơng să Dak Phơi le\ să kual asuek, kual ngă hơkru\ đưm, rơhaih rơbêh kơ 14 rơbâo ektar lon hăng giăm truh 1.300 bôh sang ano# do# hơd^p mơda. Tơlơi bơwih [ong m[s biă `u le\ ngă đang hmua, pla kơ phê, bôh `ông, pơdai hmua ia.

Hơdôm thun giăm hăng anai, m[s amăng să hmâo khin hơtai mă yua bôh thâo phrâo amăng bruă ngă đang hmua, ba pơ]eh pla phrâo, hlô phrâo glăi rông pla [ơi să, djru pơplih bruă bơwih [ong huă, pơđ^ tui prăk pơhrui glăi.

Hơdôm hrơi pơ\ anăp, tơring glông amra djru hơdôm ngăn rơnoh tuh pơ plai kiăng să hmâo dong ngăn rơnoh pơđ^ kyar, amăng [rư\ tơtlaih mơng [un rin hăng giong hlâo bruă pơdo\ng plơi pla phrâo amăng thun 2030.

“Amăng hơdôm hrơi pơ\ anăp tơring glông hmâo kơ]a\o bruă tuh pơ plai pơdo\ng pơkra anih anom mă yua, biă `u jơlan nao rai tô nao rai [ơi kual plơi pla.

Dua dong le\ tuh pơ plai djru gum kiăng pơđ^ kyar bơwih [ong hăng pơđ^ tui bôh thâo bruă ngă juăt, mă yua bôh thâo phrâo amăng bruă ngă đang hmua, tơlơi hơd^p mơda kiăng đing nao pioh m[s amăng [rư\ hro\ trun [un rin, djơ\ hăng tơhnal hro\ trun [un rin pơ\ anăp anai”. 

Abih bang hơdôm jơlan amăng să, jơlan pơlir hơbôh să leng kơ dưi pơkra [ê tông, tuh kơ su

Ngă tui phiăn juăt sông kơtang, pran jua hơkru\ mơng plơi pla, Ping gah, gong gai hăng m[s să Dak Phơi glăk gir run, pơsit pran jua hrưn đ^ gan rơgao tơlơi tơnap, gum tơngan hrom pơdo\ng plơi pla.

{o# mơta plơi pla kual ngă hơkru\ đưm glăk amăng [rư\ “pơplih phrâo”, jai hrơi jai klă hiam pơdrong sah./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr