VOV4.Jarai-Kiăng pơđ^ rơnoh s^ mơdrô kơphê, amai K’Chăm, 30 thun do\ [ơi să Dă Sar, tơring glông Lạc Dương, tơring ]ar Lâm Đồng hơmâo hơduah e\p, ]ih anăn kơphê `u pô hăng anăn Yu\ Mang, ba gơnam s^ mơdrô kơphê rơgoh hơdjă s^ kơ lu mơnuih blơi mơ`um. Tơdơi kơ 2 thun pơđ^ kyar, kơphê anăn Yu\ Mnang mơ\ng `u  dưi hơmâo hră arăng pơsit brơi OCOP [ơi tơring ]ar Lâm Đồng laih anun lu tuai hor blơi mơ`um.

Thun 2018, sa dra djuai ania K’ho hrăm giong sang hră gưl prong cử nhân, anăn `u K’Chăm, hlăk ngă nai pơtô hrăm, pơtô tơlơi Angle [ơi sang hră gưl sa, tu\ tơ ano\ rơkâo pơdơi bruă ngă jai pơtô, kiăng glăi pơphun bruă mă hăng kơphê `u pô s^ mơdrô mă anăn Yu\ Mnang- djuai tơpung kơphê pơkra mơ\ng kơphê hơdrô Arabica tơsă kơ`^ hơmâo pla amăng kual lo\n plơi pla gơ`u pô.

K’Chăm hăng asar kơphê tơsă kơ`^ glăk [hu [ơi pra

Amai K’Chăm lăi, phun kơphê gơ`u pla sui thun laih, laih anun mơnuih [ôn sang pơ anun ăt pla kơphê hơdrô soh. Samơ\ yua kơ ba s^ mơdrô kơphê asar, [ơi ano\ kơphê trun nua, mơnuih [ôn sang pla pơjing [u bơkơnar ôh. {uh lu tuai amăng tơring ]ar hăng gah rơngiao tơring ]ar juăt nao ngui pơ ]ư\ Mnang ]ơphil rup kơthul kơnam ]ư\ siăng hăng hyu e\p lăng bơnga Anh đào mriah hêm ]uh blang bă hră lo\n dron, anun yơh `u hơmâo tơlơi pơmin kiăng pơkra rai tơpung kơphê mă anăn plơi pla pô gơ`u.

Hiư\m `u pơmin le\ `u ngă mơtam, hăng tơlơi rơgơi kơhnâo, hơde] hmar amăng bruă mă, amai K’Chăm hơmâo pok sang s^ mơdrô ia kơphê, ]an prăk kơnuk kơna 200 klăk prăk pioh blơi măi hna kơphê, dưm amăng kơdung hăng tơpung ngă hruh mă anung ]ih anăn s^ mơdrô:

‘’Ră anai, mơnuih [ôn sang juăt pe\ kơphê rua] ngă pơ]ah [udah pe\ wơ\t boh kơphê do\ mơtah anun yơh s^ mơdrô [u yôm ôh, laih kâo ako\ pơjing bruă pơkra tơpung kơphê djă anăn Yu\ Mnang kâo kiăng ngă pô jơlan hlâo kơ bruă kơ-uă ( kuă) tơpung kơphê jơman hăng djru kơ mơnuih [ôn sang ta hla tui ngă hrom pơđ^ rơnoh kơphê.

Yua dah kơphê Arabica [ơi să Dă Sar tu\ yua biă kơ tơlơi bơwih [ong huă [u kơdun ôh pơkă hăng kơphê mơ\ng anih pơko\n. Kâo ]ang rơmang, mơnuih [ôn sang pla kơphê pơ plơi pla sit truh bơyan pe\ kơphê le\ tơguan kơphê tơsă abih hnun kah s^ mơdrô hơmâo nua hloh”.

Ră anai lơ\m sa kg kơphê Arabica pe\ tơsă kơ`^ hur mơtam le\, amai K’Chăm blơi 10 rơbâo prăk, lơ\m anun tơdah pe\ rua] wơ\t mơtah le\ rơnoh kơnong 6 rơbâo truh 7 rơbâo đô] sa kg. Tơdơi kơ kơ-uă pơkra jing tơpung, sa kg kơphê Arabica tơpung nua 600 rơbâo prăk, lu hloh dua wơ\t pơkă hăng rơnoh kơphê pơko\n.

K’Chăm pơtô brơi ană plơi pla hơdră pơkra rai tơpung kơphê nua yôm

Yă K’Hên, do\ pơ plơi thôn 4, să Dă Sar, tơring glông Lạc Dương lăi, [uh amai K’Chăm pơkra tơpung kơphê, s^ mơdrô hơmâo prăk, `u hrăm tui. Khă pleh kơphê tơsă le\ kaih hloh, samơ\ s^ le\ hơmâo nua [iă ăt mơak mơ\n:

‘’Kơphê pơ anai le\ kơphê along, rơgoh, hơdjă [u hơmâo lu\k hăng tơpung pơko\n ôh anun yơh [ing tuai hor blơi hăng blơi lu biă mă, gơ`u lăi mơ`um kơphê jơman anun yơh gơmơi s^ tloh lu”.

Tơdơi kơ 2 thun pơphun bruă mă s^ mơdrô, tơpung kơphê anăn Yu\ Mnang mơ\ng K’Chăm ngă pô arăng ngă brơi hră pơ anăn OCOP 3 asar pơtu\ [ơi tơring ]ar Lâm Đồng. Kiăng djop tơpung kơphê ba s^ mơdrô pơ anih s^ mơdrô le\, K’Chăm hơmâo ngă hrom lu sang ano\ amắngă pok prong đơ đam pla kơphê hơdjă rơgoh. Laih dơ\ng, `u hur har pôr pơthâo anăn păn kơphê gơ`u, lăi pơthâo tơlơi pơhing internet laih anun `u pô ba truh pơ djop anih s^ mơdrô kơphê amăng tơring ]ar hăng gah rơngiao tơring ]ar pô, kiăng lăi pơthâo tuai blơi.

Yă Liêng Trang K’Sáu-Khua khul mơnuih ngă hmua să Dă Sar brơi thâo, hơdră s^ mơdrô, pơkra tơpung kơphê mơ\ng K’Chăm djru kơ lu sang ano\ bơblih hơdră mă bruă pla kơphê. Kơphê Yu\ Mnang hơmâo hră tu\ yap OCOP laih, dưi pơtruh brơi pơ djop anih s^ mơdrô, blơi boh troh mơ\ng đang hmua, pơđ^ tui hnong pơhrui glăi kơ mơnuih [ôn sang djuai ania K’ho:

“Thun blan rơgao nua kơphê trun anun yơh lu sang ano\ ngă bruă [u hur har đơi ôh, yua kmơ\k, hơbâo pruai le\ yôm, pơmă, prăk apah mă bruă ăt yôm mơ\n. Yua kơ anun lơ\m K’Chăm ngă tui hơdră kơ-uă tơpung kơphê rơgoh hơdjă, kơphê along le\, djru kơ mơnuih [ôn sang s^ mơdrô kơphê nua đ^ đăi [iă, mơnuih [ôn sang mơak biă mă. Mơ\ng hơdră bruă pơphun bruă mă s^ mơdrô kơphê hơdjă, kơphê along anun, amai K’Chăm hơmâo djru kơ lu hlăk ai amăng plơi pla ăt pơphun bruă mă hrup `u.

Pơ anăp anai, kâo amra ngă hrom djop sang bruă s^ mơdrô anun hyu e\p anih s^ mơdrô, ngă gêh gal kơ lu sang ano\ dơ\ng dưi ]an prăk pioh pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă”.

Pơphun bruă mă hăng gơnam s^ mơdrô mơ\ng đang hmua, djă anăn plơi pla pô, amai K’Chăm hơmâo djru pơđ^ tui rơnoh prăk s^ mơdrô kơphê hơdrô Arabica [ơi kual tơkai ]ư\ Mnang, pok jơlan phrâo pơđ^ kyar bơwih [ong huă hơđong kjăp laih anun pơtrut bruă ]ơkă tuai hyu ngui amăng plơi pla djuai ania K’Ho [ơi Dă Sar jai hrơi đ^ tui.

Tuấn Anh pô ]ih-Nay Jek: Pơblang