VOV4.Jarai - Pơplih bruă ngă hmua, anăp nao pơ anih sĭ mơdrô kiăng dưi ba hyu sĭ gơnam mơng hmua glăk jing jơlan bơwih ƀong phrâo mơng neh met wa ƀơi tơring čar Gia Lai. Mah bưp ƀu ƀiă ôh tơlơi tơnap tap hăng tơlơi lông, samơ̆ tơlơi tơlơi gir prong amăng bruă pơtruh nao rai blơi sĭ gơnam, lu mơnuih ngă hmua hơmâo pơtruh nao rai sĭ mơdrô gơnam amuñ ƀiă, hơmâo nua hơđong. Mơng bruă pơtruh nao rai ngă hrŏm, lu gơnam hơmâo pơkra klă kiăng hơmâo nua pơmă, gơnam klă, đah mơng hơmâo hră pơsit mơng OCOP, mơng anun djru hơdôm mơta gơnam anai arăng hmư̆ hing hloh ƀơi anih sĭ mơdrô.

Thun 2019, ơi Trần Quang Sơn, sa čô mơnuih ngă hmua pla tiu hơdjă ƀơi să Nam Yang, tơring glông Đăk Đoa, tơring čar Gia Lai ăt dŏ sư̆ rơbư̆ mơn aka ƀu thâo ngă hiư̆m pă ôh či pơƀuh tiu hơdjă ñu pơkra pơ ƀing blơi yua. Giong anun, bưng hĭ mơn lơ̆m ƀing apăn bruă amăng tơring glông pok pơhai hơdră pơkra gơnam OCOP “rim boh să sa mơta gơnam”. Mah blung a aka ƀu thâo ngă, bưp ƀu ƀiă ôh tơlơi tơnap tap, samơ̆ lơ̆m hơmâo anom apăn bruă djru ba, pơtô ba, ơi Sơn khin tuh pơ plai, ba tiu mriah pơmut anăn amăng OCOP laih anun hơmâo mă bruă pơsit 3 asar pơtŭ mơng tơring čar.

“Mơng hrơi ngă tui jơlan hơdră OCOP lĕ ta khŏm pơđĭ tui anŏ klă mơng gơnam tam. tal sa gơnam mơng pô ta pơkra lĕ ƀu mă yua ia jrao hăng kmơk pruai pơkra mơng ia jrao ôh. Blơi măi mok pơkra gơnam klă, pơkra gơnam khŏm tui tơlơi pơkă mơn”.

Pơkra mă hơjăn amra tơnap biă mơng dưi bơkơtưn hrŏm arăng. Yua hnun, ră anai, kiăng mơnuih blơi gơnma hmư̆ ư hloh kơ kual ngă tiu hơdjă Nam Yang, ơi Sơn hăng lu net met wa pơtruh nao rai ngă hrŏm hăng Anom ngă ƀong hrŏm Nam Yang kiăng pơđĭ tui bruă pơkra tiu hơdjă, huăi yua jrao gun, pơjing anăn gơnam kiăng hơmâo nua pơmă hloh.

Hơmâo tơlơi ngă hrŏm tui anai, pơkra gơnam djơ̆ hơdră, hơmâo hră pơsit mơng anom apăn bruă ngă hmua, yua hnun truh ră anai tiu hơdjă mơng Anom ngă ƀong hrŏm Nam Yang hơmâo pơsit anăn OCOP 4 asar pơtŭ mơng tơring čar Gia Lai. Anai hơmâo lăng kah hăng tơlơi yôm biă mă, ba gơnam mơng neh met wa dưi pơhno hăng gơnam mơng arăng. Ơi Nguyễn Tấn Công, Khua wai lăng Anom ngă ƀong hrŏm Nam Yang, tơring glông Đăk Đoa lăi:

“Ƀing gơmơi hơmâo gơnam OCOP hơmâo 4 asar pơtŭ pok prong anih sĭ mơdrô. Biă ñu hơdôm boh sang sĭ mơdrô gơnam OCOP amăng dêh čar. Tal dua, gơmơi hơmâo djru prăk tuh pơ plai pơdong sang măi pơkra gơnam mơng hmua. Gơmơi ngă bruă hăng pơkra gơnam mơng đang hmua hơdjă giong anun ba hyu sĭ, mơng anun pơđĭ tui anŏ yôm mơng gơnam tam”.

Hrŏm hăng hơdôm boh tơring čar kual Dap Kơdư, tơlơi gêh gal kơ hơdôm gơnam mơng hmua hơdjă ƀơi Gia Lai kah hăng kơphê, tiu, boh ñông, ia hni, braih hăng jrao akha hơmâo ƀing ngă hmua, anom ngă ƀong hrŏm tuh pơ plai pơđĭ kyar pơjing gơnam OCOP.

Sa amăng hơdôm tơlơi pơsit kơ tơlơi anai lĕ braih mơng neh met wa ngă hmua pơdai ƀơi Phú Thiện, tơring glông Phú Thiện. Hlâo adih, amăng bơyan yuă pơdai, neh met wa yuă pơdai sĭ hlâo pơ hmua yua hnun ƀu pơmă ôh. Samơ̆ tơdơi kơ dua thun gir akŏ pơjing anăn “Braih Phú Thiện”, neh met wa gum ngă hrŏm hăng anom ngă ƀong hrŏm pơjing rai hơdôm blah hmua ngă pơdai prong, rah pơtem pơjeh hiam, tui tơlơi pơkă mơng VietGAP. Hrŏm hăng prăk djru mơng Kơnuk kơna, neh met wa hơmâo djru tom anom ngă ƀong hrŏm blơi mă ƀơhu pơdai, ruah pơjeh pơdai, uă pơdai. Ră anai, “Braih Phú Thiện” hơmâo anŏ klă, jơman arăng pơsit anăn OCOP 4 asar pơtŭ. Ơi Phạm Ngọc Ngĩa, Khua Anom ngă ƀong hrŏm Čư̆ A Thai, tơring glông Phú Thiện, Gia Lai brơi thâo: Ră anai, anom ngă ƀong hrŏm hơmâo čih anăn ngă hmua prong 140 ektar, ngă hrŏm hăng 70 boh sang anŏ či pơkra rai 3 djuai braih tui OCOP 4 asar pơtŭ ba sĭ kơ anih sĭ mơdrô prong.

“Thun 2019, Anom ngă ƀong hrŏm pơkra 3 djuai braih JO2, LH12, TP 25 dưi hơmâo mă 3 asar pơtŭ. Thun 2020 anom ngă ƀong hrŏm hơmâo mă 4 asar pơtŭ hăng 3 djuai braih anai. Thun 2019, anom ngă ƀong hrŏm ba sĭ braih tui hơđăp mơn, truh thun 2020, anom ngă ƀong hrŏm ba sĭ ga thun hơmâo 300 tơn. Thun 2021, hơmâo lu mơnuih ngă hră rơkâo blơi braih laih anun kiăng kĭ hră ngă hrŏm sui thun hăng anom ngă ƀong hrŏm đah mơng pok prong sang sĭ mơdrô amăng tơring čar hăng gah rơngiao kơ tơring čar”.

Tui hăng Anom wai lăng bruă ngă hmua tơring čar Gia Lai, hrơi blan rơgao, mơnuih ngă hmua ƀơi tơring čar hơmâo pơplih lu laih amăng tơlơi pơmin, hơdră ngă bruă, tuh pơ plai klă hloh kiăng hơmâo gơnam klă dưi ba hyu sĭ. Hrŏm hăng anun, jơlan hơdră OCOP hơmâo pơphun ngă, jing ngă pơhưč kơtang biă, lơ̆m gơnam klă mơng ƀing ngă hmua pơkra rai hơmâo hră kơđŏm pơsit, djru kơ bruă pơkra gơnam jing amuñ hloh.

Tui hăng tơlơi pơtong glăi mơ̆ng anom bruă kơhnâo kơhnăk kơnuk kơna, hơdôm gơnam sĭ mơdrô pơkra ming dưi pơ anăn OCOP ƀơi Gia Lai hơmâo bơblih klă tŭ yua, lu mơta hăng lu anăn, hruh kơdung, kiăng ngă djơ̆ tơlơi gêh găl, tơlơi pơkă kơ tem, anăn gru gơnam sĭ mơdrô, hơduah ĕp kiăng thâo phun tơdŭ anih pơkra ming.

Mơ̆ng anun, pơjing rai, pơlir hrom bruă pơkra ming truh kơ sĭ mơdrô boh troh gơnam đang hmua mơ̆ng mơnuih ƀôn sang, ngă hrom hăng sang sĭ mơdrô. Djru ba gơnam sĭ mơdrô mơ̆ng mơnuih ngă hmua ĕp anih sĭ mơdrô blơi hơđong. Kiăng thâo tong ten kơ tơlơi anai, pô čih tơlơi pơhing hơmâo bưp tơña ră ruai tom ơi Lưu Trung Nghĩa, Khua Gơnong bruă Đang hmua hăng Pơđĭ kyar plơi pla Gia Lai.

-Ơ ơi, thun blan rơgao, mơnuih ngă hmua, anom ngă ƀong hrom hăng sang sĭ mơdrô amăng tơring čar Gia Lai hơmâo lu tơlơi gir run pioh čih anăn gơnam sĭ mơdrô tŭ yua djă anăn OCOP, anom bruă ngă hmua tơring čar pơtong glăi hiư̆m pă kơ tơlơi anai?

-Ơi Lưu Trung Nghiã: Hơdră OCOP mơ̆ng tơring čar Gia Lai akŏ pơphun mơ̆ng thun 2019, dưi ngă jing dua črăn, črăn blung a mơ̆ng thun 2019-2020, črăn tal dua lĕ tơdơi kơ thun 2020. Jơlan hơdră mơ̆ng Gơnong dlông lĕ pok pơhai mơ̆ng thun 2016-2020, samơ̆ Gia Lai lĕ sa amăng hơdôm boh tơring čar pok pơhai kaih hloh. Blung a, hăng akŏ bruă čih anăn aset đôč năng ai 51 mơta gơnam sĭ mơdrô.

Samơ̆ rơgao 2 thun pok pơhai, hrom hăng ngă klă bruă pơtô pơblang, pơčrâo hăng djru ba anun mơnuih ngă hmua, sang bruă sĭ mơdrô, sang bruă ngă ƀong hrom ăt hur har mơ̆n ngă hrom. Rơgao dua thun pok pơhai ngă tui lĕ hơmâo abih bang 149 mơta gơnam sĭ mơdrô, đĭ tui 3 wơ̆t pơkă hăng tal blung a. Anai lĕ anŏ gêh găl pơjing rai atur pơtrut bơwih ƀong huă amăng kual plơi pla. Ta dưi lăi, pô ñu pơkra ming gơnam sĭ mơdrô djă anăn OCOP Gia Lai ngă bruă hmao kru biă mă hăng djơ̆ anăp pơkra ming hơdră OCOP amăng thun blan rơgao.

-Bruă akŏ pơjing gơnam sĭ mơdrô phara hơjăn tơring čar Gia Lai pioh pơtrut pơđĭ kyar gơnam sĭ mơdrô tŭ yua hiam OCOP amra djru kơ bruă lăi pơthâo, pơdah rup rap kơ bruă ngă hmua mơ̆ng tơring čar hiư̆m pă ơ ơi?

-Ơi Lưu Trung Nghiã: Gia Lai lĕ sa boh tơring čar hơmâo lu mơta mơnong mơnuă, djơ̆ găl hăng 6 khul gơnam sĭ mơdrô djă anăn OCOP mơ̆ OCOP djru pơđĭ kyar. Dơ̆ng mơ̆ng gơnam sĭ mơdrô pơkra ia jrao akha kyâo, mơnong ƀong huă, gơnam pơkra ming ƀâo mơnâo dưm amăng añăm pơtam riă hơbai ƀudah gơnam tam pơkŏn mơ̆ng djop plơi pla, sang anŏ mơnuih ƀôn sang, sang sĭ mơdrô, sit hơmâo OCOP ta ba gơnam sĭ mơdrô anun hơmâo rơnoh pơmă hloh. Ba glăi boh tơhnal bơwih ƀong huă hrom mơ̆ng plơi pla, tơring čar, djơ̆ găl hăng anăp pơđĭ kyar bơwih ƀong hrom ƀơi tơring čar hơđong kjăp gah bruă ngă hmua, pơđĭ kyar man pơdong plơi pla phrâo, ngă hrom čơkă tuai hyu ngui, tuai dŏ hrom amăng sang anŏ plơi pla, djơ̆ hăng anŏ gêh găl pơđĭ kyar amăng tơring čar hrơi blan rơgao.

-Ơ ơi, kiăng pơtrut dơ̆ng mơ̆n djop mơta gơnam sĭ mơdrô OCOP mơ̆ng tơring čar Gia Lai dưi pơđĭ kyar hăng pơđĭ tui rơnoh ñu pơ anăp adih, anom bruă kơnuk kơna amra pok pơhai hơdôm bruă mă phun pơpă lĕ ?

-Ơi Lưu Trung Nghiã: Bruă ngă hmua mơ̆ng Gia Lai hăng bơwih ƀong huă kual plơi pla gơgrong ba yôm biă mă kiăng hơđong hăng pơđĭ kyar hrom amăng tơring čar thun blan rơgao. Amăng hơdră OCOP amra djru kơ pô ƀing hơmâo gơnam sĭ mơdrô djă anăn OCOP pơkra mă hruh kơdung, gru anăn dưm gơnam sĭ mơdrô, pơtô brơi gơñu čih anăn, ngă hră pơar rơkâo tŭ yap gru anăn gơnam sĭ mơdrô laih anun hơdră pok pơhai mă bruă pơkra ming lăp djơ̆. Bruă anai, lơ̆m čih anăn rơkâo dưi hơmâo Anom bruă pơgang pô pơčeh ia rơgơi dêh čar ngă brơi hră tŭ yap laih anun tơlơi dưi ngă pô djă pioh na nao tơl abih tơlơi hơdip kơnuk kơna pơgang ba anăn gơnam sĭ mơdrô anun.

Blung hlâo lĕ, pơgang ba tơlơi dưi ngă pô amăng dêh čar ƀơ̆i hlâo, tơdơi anai hơdôm gơnam sĭ mơdrô ngă djơ̆ hnong 5 asar pơtŭ dưi čih anăn pơgang ba amăng dêh čar mơ̆ him lăng ba gơnam OCOP ba pơdah ĕp lăng. Pơ anăp anai, Gơnong bruă Đang hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla git gai hrom hăng Gơnong bruă Boh thâo hăng Ia rơgơi phrâo pơtô brơi ngă klă bruă anai, djru djop mơta gơnam tam djă anăn OCOP dưi pơđĭ tui yôm hloh kiăng ƀing ta dưi hơmâo gơnam sĭ mơdrô ngă djơ̆ hnong 4 asar pơtŭ đĭ truh 5 asar pơtŭ.

-Hai, bơni kơ ih hŏ!

Siu H' Mai - Nay Jek: Pơblang