VOV4.Jarai - Hăng ayuh hyiăng rơ-ơ̆, hơđong kuh thun, Đà Lạt – Lâm Đồng hmâo anô̆ gal prong hăng pơđĭ kyar bruă ngă đang hmua tui hơdră phrâo, amăng anun bơnga lĕ phun pla ba glăi kơmlai prong biă kơ plơi pla. Anô̆ ƀu gal mơng gơnong bruă anai lĕ bruă pơlir hơbit akă kơjăp, anih anom pioh sĭ gơnam biă ñu găn rơgao ƀing hyu blơi gơnam tam anun bôh tơhnal ba glăi akă prong. Bôh nik lu hơdră brơi ƀuh, tơdah hmâo tơlơi pơlir hơbit hăng anom bơwih ƀong kơtang, mơnuih pla bơnga amra ba glăi bôh tơhnal prong hăng kơjăp hloh.

Hơdôm hrơi rơgao, khă gơnam ngă rai mơng đang hmua ba hyu sĭ dleh tơnap yua kơ klin Covid-19 hai, samơ̆ bruă pla pơkra bơnga mơng sang anô̆ ơi Huỳnh Đình Phước, ƀơi phường 8, plơi prong Đà Lạt (Lâm Đồng) glăi ƀu bưp hơdôm tơlơi bơngot hơget ôh. Anih pioh sĭ gơnam tam mă mơng 3.000 m2 lŏn pla amăng sang gôm mơnil mơng sang anô̆ ăt dưi pơhlôm djă pioh mơn.

Ơi Huỳnh Đình Phước brơi thâo, hmâo bôh tơhnal anai lĕ gơnang kơ gum hrom amăng hơdră pơlir hơbit pla pơkra bơnga hăng Sang bruă Dalat Hasfarm. Ƀu djơ̆ kơnong kơ pơđut tơlơi jao tơlơi dưi pơsit nua bơnga kơ ƀing hyu blơi bơnga ôh mơ̆ mrô, anô̆ klă mơng bơnga ƀơi sa anih anom pla ăt dưi pơđĭ tui ƀuh rơđah mơn, ba glăi prăk pơhrui glăi lu hăng hơđong hloh lu biă bơhmu hăng hlâo adih.

 “Hlâo adih kâo ngă hăng sĭ tơbiă gah rơngiao anun prăk pơhrui glăi ƀu hơđong, yua kơ nua ñu ƀu hơđong. Bơ̆ hơdôm sang bruă lĕ ƀuh nua sĭ ñu hơđong hloh anun kâo pơlir hơbit bruă pla pơkra bơnga hăng ƀing gơñu tŭ yua biă, yua kơ ƀơ ƀiă lĕ ngă hăng sang bruă gơñu hmâo laih anih anom pioh sĭ mơdrô anun ta kơnong kơ bruă jao gơnam tam, črăn dô̆ glăi lĕ kơ pô pơhrui glăi lu hloh bơhmu hăng ngă mă pô sĭ gah rơngiao”.

Khua git gai Kơnuk kơna hăng plơi pla nao čuă hơdră pla bơnga yôm ƀơi đang bơnga Sang bruă Dalat Hasfarm

Tui hăng anun, lăng ƀuh rơđah bôh tơhnal ba glăi lom pơlir hơbit ngă đang bơnga, ơi Nguyễn Hữu Tiến, ƀơi phường 7, plơi prong Đà Lạt ăt khin hơtai gum hrom hăng đĭ tui ƀơ ƀrư̆ mơn lŏn pla amăng sang gôm mơnil mơng 1.000m2 truh 5.000m2, amăng anun biă ñu pla 2 djuai bơnga trơ̆i than lĕ kuk hăng cẩm chướng pioh sĭ kơ Dalat Hasfarm. Ơi Tiến brơi thâo, dong mơng hrơi gum hrom hơdră pơlir hơbit hăng sang bruă anai, ñu hăng rơbêh kơ 100 bôh sang anô̆ pơkon ƀu dô̆ bơngot kơ tơlơi pla djuai phun bơnga hơpă dong tah, hơdră pơgang kơman arong hlăt hiưm ñu, gơnam sĭ kơ hlơi mơ̆, kơnong kơ đing nao pla bơnga kiăng kơ klă đôč. Gơnang kơ anun, rơnoh pơhrui glăi kơmlai mơng sang anô̆ ñu pơhlôm hơđong na nao rơbêh kơ 600 klăk prăk sa thun.

 “Gah anah pla lĕ mă mơng anih pơdjuai anah hơdjă, bơ̆ hơdră pla lĕ rim rơwang hrơi tơjuh sang bruă leng kơ pơkiăo nao mơnuih tơl đang pla gum hrom mơnuih ƀôn sang pel ĕp arong hlăt hăng ba tơbiă jơlan gah pioh pơsir. Ră anai, klin ruă ƀơi phun bơnga ƀơi Đà Lạt glăk ngă tơnap, yua anun kiăng đĭ tui tŭ yua kơ phun pla khom hmâo hơdôm mơnuih thâo bruă tui anun kah hăng mơng sang bruă anai pioh gum hrom hăng mơnuih pla bơnga ĕp tơbiă jơlan gah pơsir tŭ yua”.

Mơnuih ngă đang hmua Đà Lạt pla pơkra bơnga djơ̆ tơhnal pơkă sĭ kơ dêh čar tač rơngiao

Bôh tơhnal lĕ tui anun, samơ̆ bruă pơlir hơbit pla bơnga tui hră rơkâo blơi ƀơi Lâm Đồng ăt kơnong kơ yap mă hăng čơđeng tơngan mơn. Ơi Phạm S, Kơ-iăng Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Lâm Đồng glăk črâo ba hơdôm bôh ƀirô apăn bruă hăng Khul Bơnga Đà Lạt tañ kơtưn bruă gum hrom, hơduah ĕp, djru anom bơwih ƀong pơdŏng bruă pơlir hơbit blơi sĭ hăng pla pơkra bơnga tui jơlan gah phrâo hăng hơdeč hmar:

 “Prăk pơhrui glăi ƀơi rim ektar mơng gơnong bruă bơnga lĕ lu biă amăng abih bang hơdôm djuai phun pla. Yua anun gơnong bruă bơnga mơng Đà Lạt ră anai, tơdah ƀing ta pơphun ngă đang hmua ha amăng plĕ lĕ abih bang nua gơnam ngă rai amra dŏng tal 2 tơdơi kơ gơnong bruă kơ phê. Yua  anun, pơ̆ anăp anai đing nao pel ĕp, kơmok pruai, hơdră anah bơnga djơ̆, dăp glăi bruă pla pơkra, hrom hăng anun mă yua bôh thâo phrâo, ngă đang hmua hơdeč hmar kiăng ngă brơi lu bơnga hăng klă hiam hloh. Hăng lăi pơhư̆č anăn păn bơnga Đà Lạt, anai lĕ bơnga pha ra, hmâo anô̆ gal bơkơtưn hăng gum hrom pơlir hơbit đơ đam rŏng lŏn tơnah klă pơ̆ anăp anai”.

Ră anai lŏn pla bơnga mă yua hơdră phrâo ƀơi Lâm Đồng hmâo rơbêh kơ 60 rơbâo ektar, hmâo 20% lŏn pla, hmâo rơbêh kơ 40% nua abih bang gơnong bruă đang hmua. Amăng anun, lŏn ngă đang hmua tui hơdră phrâo ƀơi plơi prong Đà Lạt giăm truh 7 rơbâo ektar, dưm dưm hăng 64% lŏn ngă đang hmua, nua pơhrui glăi hơnong ñu rơbêh kơ 400 klăk prăk sa ektar sa thun; pơjing 27 črăn pơkă nua pơlir hơbit kơplah wah mơnuih ngă đang hmua hăng anom bơwih ƀong, gơnam ngă rai sĭ tui glông pơlir hơbit rơbêh kơ 42%. Kiăng ngă tui tơhnal gal, anô̆ gal mơng plơi pla, gong gai hăng gơnong bruă apăn bruă ƀơi Lâm Đồng khom kơtưn hloh dong hơdôm jơlan hơdră, jơlan gah pơsir pioh djru mơnuih pla bơnga, anom bơwih ƀong, anom mă bruă hrom pơđĭ kyar bruă đang hmua tui hơdră phrâo, bruă đang hmua hơdeč hmar; pơjing hơdôm glông pơlir hơbit pla hăng sĭ mơdrô, kiăng pơtrut pơđĭ kyar bruă pla pơkra hăng sĭ gơnam tam; kơtưn pơdŏng hơdôm hơdră “thâo pơtô ba mơnuih ƀôn sang” amăng bruă pơdŏng plơi pla phrâo; amăng ƀrư̆ pơđĭ tui tơlơi hơdĭp mơda mơnuih ƀôn sang./.

Quang Sáng: Pô čih – Siu H’ Prăk: Pô pơblang

Bruă ngă hmua pla pơjing, sĭ mơdrô bơnga tui hră pơkă pơkôl hlâo hơmâo ba glăi boh tŭ yua bơwih ƀong huă hơđong kơ mơnuih ngă hmua laih anun sang bruă sĭ mơdrô. Khă tui anun, yua kơ ngă bruă tui hăng hơdră pla bơnga mơ̆ng lu mơta kah hăng mơnuih ngă hmua pla bơnga ƀơi Đà Lạt, Lâm Đồng dŏ lu tơlơi kơƀah hăng aka ƀu djơ̆ găl tui hăng lŏn mơnai glai ia hơmâo baih hlâo.

 Ƀơi anăp kơ tơlơi anai, Khul ngă hrom pla bơnga Đà Lạt-jing anom bruă gơgrong ba yom amăng pơtrut bruă pla bơnga pơđĭ kyar hơđong kjăp amra hơmâo jơlan gah mă bruă hăng pơsir djru mơnuih ngă hmua, sang bruă sĭ mơdrô tum teč hiư̆m pă ? Ơi Nguyễn Văn Bảo, Kơ-iăng Khua Khul ngă hrom pla bơnga Đà Lạt pơblang rơđah kơ tơlơi anai.

-Ơ ơi Nguyễn Văn Bảo! Khul ngă hrom pla bơnga Đà Lạt hơmâo hơdră pơpă djru kơ mơnuih ngă hmua hăng sang bruă ĭ mơdrô pơtrut bruă ngă hmua pla bơnga lir hơbit pok prong anih sĭ mơdrô ?

-Ơi Nguyễn Văn Bảo : Tơdah lăi kơ bruă kơtưn ngă hrom pơlir hơbit hăng pok prong anih ngă hmua pla pơjing lĕ rơwang bruă laih rơgao, Khul ngă hrom pla bơnga Đà Lạt hơmâo ngă lu bruă. Bruă kơtưn pơ anai lĕ, gơmơi kơtưn ngă hrom djop sang anŏ pla bơnga, djop khul ngă ƀong hrom, pơlir nao rai kơplah wah sang anŏ pla bơnga hăng sang bruă ba hyu sĭ mơdrô bơnga ƀơi ƀôn prong HCM, ngă hrom kơplah wah ƀing sĭ mơdrô tơdơi kơ pĕ pơhrui mơ̆ng đang hmua kiăng pơgang tŭ yua klă gơnam sĭ mơdrô.

Boh nik ñu ngă hrom kơplah wah pô hmua hăng ƀing pla bơnga, gơmơi ĕp brơi pơjeh pla, pơjeh bơnga kuk, jak iâu brơi sang anŏ pla bơnga dơnong pioh pơjeh, ngă pơjeh bơnga sĭ kơ sang anŏ pơkŏn blơi amăng plơi prong Đà Lạt.

Kơ  anih blơi ba sĭ gơmơi jơnum brơi bưp nao rai kơplah wah ƀing sĭ mơdrô bơnga, pô hyu blơi laih anun ba hyu sĭ pơ ƀôn prong HCM, Đà Nẵng, pơ kual gah kơdư hăng hơdôm tơring čar ieo gah kiăng kơ ƀing ngă bruă pla bơnga dưi hơduah ĕp pô ngă hrom blơi bơnga gơñu sĭ mơ̆ng hmua, mơ̆ng anih pơƀut bơnga pioh ba nao sĭ. Hơdôm boh anom bruă sĭ mơdrô ră anai ngă klă biă mă bruă djă pioh răk bơnga hlâo ba sĭ mơdrô, kiăng bơnga hiam asăt na nao. Gơmơi lăi pơthâo gơñu bưp hăng blơi bơnga mơnuih ƀôn sang tơl hmua đang, pơtô brơi hơdră mă yua ia jrao lăp djơ̆ jĕ giăm hăng ayuh hyiăng huăi sat kơ anih hơdip jum dar, djă pioh bơnga sui hrơi, klă hloh, truh pơ mơnuih blơi yua bơnga ăt dŏ hiam tŭ yua na nao.

-Ơ ơi, hrom hăng hơdră kah hăng ih hơmâo lăi anun, kiăng kơ bơnga mơ̆ng Đà Lạt dưi hmư̆ hing hloh, pơđĭ kyar kjăp hơđong, tui hăng ih kiăng hơmâo tơlơi djru pơpă mơ̆ng anom bruă kơnuk kơna?

-Ơi Nguyễn Văn Bảo: Ră anai Khul bơnga hlăk hơmâo hơdôm tơlơi tơnap mơ̆ lu wơ̆t laih rơkâo hăng gong gai kơnuk kơna, ƀing khua mua git gai wai lăng djru ba samơ̆ aka ƀu hơmâo hơdră pơsir brơi ôh. Sa lĕ, tŭ yap rơnoh prăk man pơdong sang mơnil pioh kơ mơnuih ngă hmua dưi mă yua sang mơnil ƀudah sang hñôl anun pioh čan prăk pơkra ming.

Tơlơi anai kiăng biă mă samơ̆ tơnap tap gơmơi rơkâo pơsỉ lu wơ̆t laih aka dưi ôh. Dua lĕ, dua lĕ rĭm boh sang ngă đang añăm lêng kơ hơmâo anŏ kiăng anih ngă đang prong ƀiă kah găl, ngă đang rah anah, ngă sang hơjai dưm gơnam, anih pơkra ming gơnam sĭ mơdrô anun lĕ lŏn ngă hmua, ƀu dưi man pơdong ôh, ƀing gơmơi rơkâo bơblih lŏn pioh ngă anih man pơdong sang kho, hơjai ƀudah anih pơkra ming gơnam sĭ mơdrô lĕ aka ƀu dưi ôh.

Klâo lĕ, bruă pơdŭ pơgiăng, bruă Logistics ngă kơ rơnoh prăk trun 30%, ƀing gơmơi rơkâo hăng tơring čar hăng anom bruă kơnuk kơna djru gơmơi amăng bruă pơdŭ pơgiăng bơnga mơ̆ng hmua kơ mơnuih ƀôn sang klă hloh.

Mơnuih ƀôn sang kiăng ba bơngao sĭ pơ anih sĭ mơdrô, biă mă ñu sĭ mơdrô pơ dêh čar tač rơngiao kiăng bruă mă pla pơjing djơ̆ lăo laih anun khom liwrr hơbit tong ten tơdruă, jing hơdôm boh anom ngă ƀong hrom hnun kah dưi, tơdah ngă mă hơjăn, pha drơi pha ngă lĕ tơnap biă mă.

-Hai bơni kơ ih hŏ!

Nay Jek: Pơblang