Akŏ bơyan bơnga phrâo rơgao, neh met wa djuai ania Hre ƀơi să Ba Thành, tơring glông Ba Tơ, tơring čar Quảng Ngãi pơƀut jơnum pơ sang glông, dŏ pơhmư̆ čing ba, pơpoh vinh vut, adoh Ca choi, dŏ mơñum pơmưn tơpai čeh. Hrơi ngă yang ngui ngor, čơkă tê̆t, jua mơñi ƀu dưi kơƀah anun lĕ jua čing ba. Čing ba hơmâo amăng tơlơi hơdip djuai ania Hre mơng đưm đă ră hlâo laih, amăng tơlơi hơdip rim hrơi, amăng hrơi ngui ngor, ngă yang huă asơi hle, đĭ sang phrâo...Ơi Phạm Văn Sây brơi thâo dong, rơngiao kơ čing ba, djuai ania Hre ăt pơ-ư pơ-ang mơn jua mơñi mơ-ak mơng goong Brook, chinh K’la, đing ayup Ta Liá, Tà vổ, đing Ra Ngói, tơlơi adoh er Ta lêu, ca Choi. Thun 2021, Boh thâo atông čing ba mơng djuai ania Hre hơmâo Ding jum gru grua bơkơjăp drơi jăn hăng tuai čuă ngui pơsit jing Gơnam yôm mơng dêh čar ta, jua čing jai hrơi mơñi kơtang, mơñi ataih hloh...

“Rim wơ̆t atông čing, kâo mơ-ak biă, jing tơlơi ta pơ-ư pơ-ang. Hơmâo pran biă lơ̆m mă čing. Mông anai ƀudah tơdơi anai ăt hnun mơn, kâo pơtô brơi ƀing ană tơčô atông čing hiư̆m pă kiăng mơñi kơtang, kiăng bơngăt bơngoai čing đuăi hyu ataih hloh”.

Ƀu kơnong djuai ania Hrê đôč ôh, hơdôm boh plơi pla djuai ania Cor, Ca Dong dŏ ƀơi čư̆ siăng tơring čar Quảng Ngãi ăt hmư̆ jua čing mơñi dik dak mơn. Rim djuai ania hơmâo boh thâo atông čing phara mơn, hơmâo gru grua phara mơng sit djuai ania ƀing gơñu. Djuai ania Hrê atông čing tui hluai kơ gơñu hor, atông čing pơkhă nao rai kiăng hrơi ngui ngor ngă yang rơbang mơ-ak. Lơ̆m ƀong kơbao, ngă yang pơdai kơtor, neh met wa djuai ania Hrê juăt atông čing iâu yang lăng ba pơdai kơtor kah hăng: Túc H’lay (jua hơdrai ia rô), Túc Tuguôc (čim iâu ia hơjan); Túc K’oa (jua ajĭ ur)...

Ƀơi tơring glông Trà Bồng, tơring čar Quãng Ngãi, mơng đưm đă ră hlâo laih, bruă atông čing hơmâo djuai ania Cor djă pioh, răk lui truh rơnuk anai. Rim bơyan Tê̆t Ngã Rạ, thun phrâo, thun phrâo, ƀing tơdăm djuai ania Cor hok kơdok amăng hrơi ngui ngor atông čing mơñi bang hyu djŏp glai klô. Ƀing dra djuai ania Cor buh eng ao hiam mơn, suang tơlơi suang Cà đáo. Mơng tha plơi truh pơ ƀing hlăk ai lêng khăp soh, pioh pran hrŏm hăng tơlơi adoh Xà ru, A giới, jua đing ayup A máp, đing ayup ta liá...Kiăng jua čing mơñi na nao, ƀing tha plơi djuai ania Cor ƀơi Trà Bồng hyu ĕp, djă pioh, răk lui gru grua hiam mơng djuai ania gơñu. Amăng lu thun rơgao, tha plơi Hồ Ngọc An, dŏ ƀơi să Trà Thủy, tơring glông Trà Bồng hơmâo pơtrut pran jua brơi ƀing čơđai djuai ania Cor thâo atông čing, pĕ ngui djŏp djuai gong brô̆, djă pioh hơdor lui tơlơi adoh đưm....

“Kâo yơh pô pơtô brơi ƀing ană tơčô thâo atông čing, pĕ ngui djŏp djuai gong brô̆. Biă ñu pơtô atông čing pơkhă nao rai. Jua čing mơng djuai ania Cor ƀu dưi rơngiă ôh yua dah sit ñu yơh bơngăt bơngoai mơng djuai ania Cor”.

Ayong Hồ Văn Phi ƀơi să Trà Thủy, tơring glông Trà Bồng, tơring čar Quảng Ngãi brơi thâo, hơdôm thun hăng anai, ƀing hlăk ai amuaih hrăm atông čing, suang cà đáo, adoh tơlơi adoh đưm.

“Kâo lăng gru grua đưm mơng djuai ania gơmơi hiam biă, kâo khăp biă. Kâo kiăng hrăm tui đah mơng djă pioh gru grua hiam mơng djuai ania Cor gơmơi. Ƀing wa pơtô brơi gơmơi hrăm lu tơlơi adoh biă. Kâo khŏm gir hrăm yơh či pơtô glăi ƀing hlăk ai dong”.

Ƀơi tơring glông Sơn Tây, tơring čar Quảng Ngãi, rơngiao kơ čing, djuai ania Ca Dong ăt hơmâo pran mơn yua hơmâo jua gong Kloong vit, Vrook, Vrook tu, Krâu, hăng lu tơlơi adoh Ta lêu, Ra Nghế, Dê ô dê...Hăng djuai ania Ca Dong, djuai ania Hrê ƀudah Cor ƀơi kual Yŭ tơring čar Quảng Ngãi, čing, đing ayup, lêng hơmâo “Bơngăt” soh đôč. Hơjăn čing kah hăng gơnam yang brơi, gơnam yôm mơng ană plơi. Čing hơmâo pioh lui klă amăng sang, kơnong mă yua amăng hrơi ngui ngor prong amăng plơi đôč. Hlâo či mă yua, neh met wa juăt ngă yang “bơngăt čing”. Rim jua čing mơñi djă ba tơlơi iâu yang lăng ba tơlơi klă hiam, lăng ba ană plơi hơdip rơnuk rơnua, hơmâo ƀong hơmâo huă.

Rơnuk anai, hơdôm boh tơring čar kual čư̆ siăng tơring čar Quảng Ngãi hơmâo akŏ pơdong lu grup atông čing, adoh, suang, pơkra hăng pĕ ngui goong brô̆. Tui anun, jua čing, jua goong, tơlơi adoh đưm hơmâo hmư̆ na nao, bang hyu djŏp glai. Hơdôm gru grua yôm mơng djuai ania ƀiă ƀơi anai hơmâo djă pioh, pơƀuh hyu djŏp, hơmâo lu mơnuih thâo hloh hăng bruă hyu atông, amăng hrơi ngui ngor ngă yang rơbang pơlir hrŏm hăng bruă tuai hyu čuă ngui. Amai Trần Thị Thu Thảo, ƀơi plơi prong Quảng Ngãi klao hok biă lơ̆m hơmâo ngui tê̆t Ngã rạ hăng lu tơlơi ngui ngor gru đưm mơng djuai ania Cor.

 “Anai jing tal blung a kâo nao ngui hrŏm tơlơi ngui ngor mơng djuai ania Cor. Kâo lăng mơ-ak, amuaih lăng biă, yua dah ta dưi hrăm tui, ƀuh tui, ngă tui hơdôm tơlơi mơ̆ mơng hlâo ta aka ƀu thâo”.

Tơring čar Quảng Ngãi hơmâo 5 boh tơring glông kual čư̆ siăng hăng gru grua boh thâo đưm mơng djuai ania Hre, Cor, Ca Dong lu biă mă. Hrơi blan rơgao, lu tơring hơmâo pơphun ngă kơčăo bruă rŭ glăi, djă pioh, pơtrut tui gru grua boh thâo hiam mơng đưm hlâo ƀơi kual lŏn anai. Ơi Phạm Xuân Vinh, Khua Jơnum min mơnuih ƀon sang tơring glông Ba Tơ, tơring čar Quảng Ngãi brơi thâo: Tơlơi atông čing Ba mơng djuai ania Hre hăng bruă rơwơi mơñam eng ao Plơi Teng, să Ba Thành hơmâo Ding jum gru grua bơkơjăp drơi jăn hăng tuai čuă ngui pơsit jing Gơnam đưm yôm mơng dêh čar ta, pok rai tơlơi gêh gal phrâo pioh pơđĭ kyar tuai hyu ngui.

“Rơwang thun 2023 - 2025, rơngiao kơ bruă djă pioh hăng pơđĭ kyar gru grua ăt pơmut hrŏm hăng pơđĭ kyar tuai hyu ngui mơn. Anai jing bruă yôm biă mă. Tơring čar ăt mă prăk mơng tơring glông hăng prăk mơng Jơlan hơdră bruă dêh čar pơtrun ngă pioh pơjing glăi sang glông, pok anih pơtô bruă, hyu ĕp glăi, pơđĭ kyar gru grua yôm mơng neh met wa djuai ania Hre ngă rơngiă lui”.

Dua thun ha wơ̆t, hơdôm rơtuh čô mơnuih kơhnâo djŏp djuai ania Hre, Cor, Ca Dong ƀơi hơdôm boh tơring glông čư̆ siăng tum pơƀut ƀơi mông Jơnum ngui atông čing, pĕ goong, adoh suang hăng pơplông bơkơjăp drơi jăn djŏp djuai ania ƀiă tơring čar Quảng Ngãi. Hơdôm jua mơñi phara mơng čing hơgor, tơlơi adoh đưm, tơlơi suang đưm hơmâo pơƀuh rai, hơmâo mơñi mơ-ak biă. Abih bang mut hrŏm, ngă kơjăp phik pran jua gum pơgôp mơng abih bang djuai ania ƀiă, gum hrŏm djă pioh hăng pơtrut tui gru grua boh thâo đưm mơng djŏp djuai ania.