VOV4.Jarai - Tơdơi kơ ha thun wai lăng, rông phun pla, do\ tơguăn, [ơi Kon Tum truh bơyan pe\ kơphê laih. Adai [u hiam, [u hơmâo mơnuih pe\ laih anun nua kơphê trun mơn jing tơlơi tơnap tap ngă kơ mơnuih pla kơphê [ơi tơring ]ar Kon Tum amlaih kơ pran.

Ayuh hyiăng lo\n adai jing tơlơi hơmâo hơdôm rơbâo boh sang ano\ pla kơphê [ơi tơring glông Đăk Hà, tơring ]ar Kon Tum lăp đing nao biă mă lơ\m rơbêh 12.000 ektar đang kơphê [ơi anai truh bơyan pe\ laih. Adai lơ\m truh ha mơkrah blan 11 ăt do\ hơjan mơn yua mơng kơthel, ngă kơ mơnuih pla kơphê [u suk do\ dong. Ơi Nguyễn Đình Chính, thôn 3, să Hà Mòn, tơring glông Đăk Hà hrăp hruai lơ\m lăng kơphê sang ano\ `u phrâo pe\ bôr bar [u thâo ano\ ngă:

“Tơdah angin lu amra ngă sat biă mă, ngă hlung abih hơdôm phun kơphê tơsă mơtăm yơh. Tơdah ba glăi c\ơ-amu hai [u tui hăng ano\ [ing ta kiăng lơi. Hơmâo lu tơlơi pơjing rai asar kơphê klă. Tơdah hơmâo pơ-iă le\ kơphê `u jơman. Samơ\ tui hăng thun anai hơjan kơthel tui anai le\ [ing ta c\ơ-amu sui biă. Pioh sui le\ kơphê `u ju\, c\ăt kơmao h^”.

Ơi Nguyễn Đình Chính tơnap amăng bruă c\ơ-amu kơphê yua hơjan.

Hro\m hăng tơlơi tơnap yua hơjan, kơ[ah mơnuih pe\ kơphê ăt jing tơlơi lok glăi dong yơh [ơi tơring glông Đăk Hà amăng bơyan pe\ kơphê thun anai. Sang ano\ hơmâo 1 ektar đang kơphê tơsă laih, rơngiă lu hrơi hyu e\p mơnuih mă bruă [ơi anih hơduah e\p mơnuih mă bruă pơ jơlan c\lah klâo Hà Mòn, samơ\ ayong Hoàng Văn Mười, thôn 5 ăt aka [u e\p [uh mơnuih pe\ kơphê lơi:

“Tơnap kơtang kơtit. Anai noh, lu lin yơh mơnuih hyu e\p mơnuih mă bruă, samơ\ pô pe\ kơphê aset biă mă. Prăk gơ`u kiăng apah le\ 80, 85, 90 lơ\m sa tơn. Prăk apah pơmă mơ\ [u hơmâo pô nao pe\, wơ\t hăng hơjan hlim dong jing [u thâo nao pe\ lơi”.

Mơnuih ngă kơphê [ơi Đăk Hà tơnap biă mơng hơmâo pô nao pe\ kơphê.

Kiăng pơhrui mơng 1 ektar đang kơphê hơmâo 15 tơn pơjeh săt le\ kiăng 10 c\ô mơnuih mă bruă amăng 10 hrơi. Rim tơn kơphê, [ơi Đăk Hà arăng apah kơ mơnuih pe\ le\ mơng 800 truh 950 rơbâo prăk. Hăng nua s^ giăm 6.000 prăk/kg pơjeh săt tui ră anai, kah h^ prăk ngă kơphê le\ sa bơyan [u hơmâo [ong dong tah. Amai Lê Thị Minh, sang `u hơmâo 2 ektar đang kơphê hơ[lă pran:

“Rim thun tui anai soh yơh, 4 thun anai laih kơphê rơgêh đơi, huac\ prăk biă mă. Tui thun hlâo, kâo c\an thim 40 klăk prăk mơng sang bruă prăk dong c\i blơi kmơk pruai. Tơdah pioh lui hnun, [u pe\ le\ [u dưi lơi. Ta pe\ mă hơjăn ta le\ [u anăm. Prăk rơdêh, prăk apah arăng, prăk kmơk dong. Abih thun anai [u hơmâo prăk djă glăi ôh. Kho\m c\an dong mơn mơng dưi ngă kơphê dong”.

Kơphê tơsă laih, samơ\ yua hơjan hăng kơ[ah mơnuih mă bruă yua hnun aka [u dưi pe\.

Tui hăng tơlơi ju\ yap mơng Anom bruă Ngă hmua hăng Pơđ^ kyar plơi pla tơring glông Đăk Hà, tơring ]ar Kon Tum kho\m s^ hơmâo 7.000 prăk lơ\m sa kg kơphê săt, tui anun kah [ing ngă kơphê mơng dưi hơmâo pioh ngă kơphê bơyan phrâo. Hro\m hăng lu thun nua kơphê trun, ayuh hyiăng [u lăp dong, tơnap tap amăng bruă apah arăng pe, mơnuih ngă kơphê [ơi tơring ]ar Kon Tum glăk amăng bơyan pe\ kơphê tơnap tap kơtang kơtit ngă gơ`u hơ[lă pran biă mă.

Khoa Điềm: C|ih – Siu H’Mai: Pơblang