VOV4.Jarai - Hrơi blan rơgao, yua hơmâo klin Covid-19, anih ba sĭ gơnam jing tơnap mơn, biă ñu ƀơi ƀon prong Hồ Chí Minh ngă nua gơnam mơng tơring čar Lâm Đồng trun kơtang. Amăng anun, hơmâo lu đang pla añăm, bơnga khŏm buč hĭ yua sĭ ƀu kloh, ngă tơlơi hơdip mơnuih ngă hmua tơnap biă mă.

Hơdôm hrơi anai, sang anŏ yă Ngô Thị Tâm, dŏ ƀơi să Tân Châu, tơring glông Di Linh (Lâm Đồng) dŏ rơngôt yua boh ƀơr sĭ ƀu kloh. Mah nua trun rơgêh biă mă yơh ăt ƀu hơmâo pô blơi lơi, yua hnun jing pioh lui boh ƀơr brŭ hĭ, hlung tơket tơkeng amăng đang. Yă Tâm brơi thâo, hrơi anai thun hlâo, hăng nua sĭ mơng 40.000 truh 50.000 prăk/kg djuai ƀơr 034, đang ƀơr anai hơmâo prăk lu biă mă, ră anai jing lui ruh.

“Đang boh ƀơr anai thun hlâo sang anŏ gơmơi pơhrui hơmâo 1 tơn, sĭ nua mơng 40.000 truh 50.000prăk/kg. thun anai rơgêh biă mă yơh, rơgêh samơ̆ ăt ƀu hơmâo pô blơi. Ră anai ƀu hơmâo pô blơi anun jing pioh boh ƀơr hlung tơrơkuk ƀơi phun”.

Tui anun mơn, sang anŏ ơi Nguyễn Duy Định, să Tân Lạc, tơring glông Bảo Lâm ăt ƀlĕ ia mơta mơn rơngôt kơ boh ƀơr rơgêh. Tui hăng hlâo adih nua boh ƀơr hơmâo 30.000 prăk/kg, hơmâo arăng nao blơi tơl anun, tla prăk hlao ƀơi anih blơi mơtăm, ră anai ta pĕ mă, ba nao sĭ mă pô mơn samơ̆ arăng blơi kơnong hơmâo 14.000 prăk/kg. Klin Covid-19 bơbeč kơtang biă kơ tơlơi hơdip mơnuih ƀon sang ƀơi anai. Ơi Nguyễn Duy Định ră ruai:

“Thun anai nua rơgêh kơtang đơi. Thun hlâo ăt hơmâo sĭ nua 30.000 prăk/kg mơn, arăng rai blơi tơl anih, pĕ mă pô gơñu. Thun anai, arăng blơi mă 13.500 prăk/kg truh 14.000 prăk/kg mơ̆ ta pĕ mă pô, giong anun ba nao sĭ mă pô mơn”.

Ƀu kơnong boh ƀơr đôč ôh mơ̆ lu phun pla pơkŏn mơng tơring čar Lâm Đồng ăt tơnap mơn kơ bruă sĭ mơdrô, nua rơgêh mơn. Jing sa čô mơnuih hơmâo hơdôm pluh thun apăn bruă pla bơnga sĭ kơ anih sĭ mơdrô, samơ̆ aka ƀu hơmâo djơ̆ ôh hrơi ơi Nguyễn Văn Thanh, dŏ ƀơi phường 9, plơi prong Đà Lạt tơnap tap tui hăng anai yua ĕp anih blơi bơnga.

Ơi Thành brơi thâo, abih bang 2.500 m2 đang bơnga hơmâo čơkăp than mơng sang anŏ ñu, amăng anun hơmâo bơnga cúc rơgao hrơi sĭ laih, bơnga đah prong laih khŏm buč hĭ. Kơnong dŏ ƀiă đôč lĕ hmao buč lơ̆m sang čơ bơnga Đầm Sen (ƀon prong Hồ Chí Minh) pok amăng sĭ mơdrô amăng 3 hrơi mơng lơ 11 truh lơ 13/6 phrâo rơgao. Bruă sang čơ anai krư̆ bah amăng jang jai pioh pơgang klin Covid-19 tơdơi kơ anun, ăt jing hrơi anih sĭ mơdrô bơnga mơng Đà Lạt tơnap hloh mơn, bruă ngă bơnga mơng sang anŏ ñu bưp lu tơlơi tơnap dong.

“Ră anai ƀing hlơi rai tơña blơi gơñu blơi hơdôm hơpă lĕ sĭ hơdôm anun yơh, yua dah tơdah ba hyu pơ anih sĭ bơnga hai hơmâo ƀiă mơn, ƀu hơmâo mơnuih nao blơi hiư̆m ƀing gơ̆ sĭ thâo kloh. Rơdêh hơmâo ba nao lu gơnam pơ anun samơ̆ sang čơ Đầm Sen ƀu pok amăng ôh, ƀu hơmâo pô blơi jing gơmơi sĭ ƀu kloh lơi. Yua hnun, ră anai kơnong sĭ ƀơi anai đôč yơh, arăng blơi hơdôm ƀơi lĕ min dah yơh”.

Tui anun mơn, bruă ngă bơnga mơng sang anŏ yă Hồ Thị Búp ƀơi plơi pla bơnga Thái Phiên, phường 12, plơi prong Đà Lạt ăt tơnap tui anun mơn lơ̆ lu anih sĭ mơdrô amăng dêh čar ta, biă ñu ƀơi ƀon prong Hồ Chí Minh pơdơi blơi bơnga yua hơmâo klin Covid-19. Tui hăng yă Búp, hăng mrô tuh pơ plai 45 klăk prăk amăng 600m2 đang bơnga, tui hăng mơng hlâo amra hơmâo ƀong 50 klăk prăk, samơ̆ bơnga bơyan anai, sang anŏ ñu jing rơngiă soh sel yua buč hĭ abih bơnga.

“Rơngiă prăk yua klin Covid-19 ngă jing mơtah hơtai biă, djơ̆ anŏ ƀu mơhao ngă hmua dong tah. Samơ̆ tơdah ƀu ngă lĕ, bơyan pơ anăp anai arăng blơi glăi tui hơđăp hiư̆m ta ngă, yua hnun yơh khŏm gir pla glăi dong mơn, hiư̆m mơng ngă dong”.

Ƀơi anăp tơlơi ngă tơnap mơng klin Covid-19, mơnuih ngă hmua mơng tơring čar Lâm Đồng bưp lu tơlơi tơnap yua ƀu hơmâo anih blơi gơnam. Tui hăng ơi Phan Thanh Sang, Khua khul ngă bơnga Đà Lạt, kiăng pơsir tơlơi tơnap kơ mơnuih ngă hmua, phrâo rơgao, anom apăn bruă Lâm Đồng hơmâo hră rơkâo gah ƀon prong Hồ Chí Minh brơi sang čơ bơnga Đầm Sen pok bah amăng 3 hrơi, đah mơng djru blơi bơnga mơng Đà Lạt. Khă hnun, truh tơdơi anai mơnuih ngă bơnga hăng ƀing pla gơnam pơkŏn mơng Lâm Đồng ăt kiăng ngă hrŏm kơjăp hloh dong mơn amăng bruă pơkra hăng ba sĭ gơnam, mơta pơkŏn dong ăt kiăng pok prong lu hơdră sĭ mơdrô gơnam, wơ̆t hăng sĭ online kiăng plai ƀiă huač gơam tam yua bơbeč sat mơng anih sĭ mơdrô, amăng anun hơmâo tơlơi bơbeč yua klin Covid-19. Ơi Phan Thanh Sang brơi thâo:

“Ƀơi anăp, pơsur neh met wa ƀơi anai hơmâo pơhiăp nao rai hăng ƀing blơi gơnam pơ adih, laih anun ăt anung bơnga mơng anai ba nao pơ ƀon prong Hồ Chí Minh, hơdôm boh tơring čar kual Yŭ dêh čar ba nao pơ hơdôm shop bơnga, sang sĭ bơnga tui anun amra plai ƀiă rơngiă prăk kăk yua klin Covid-19 ngă. Truh tơdơi anai, Khul ngă bơnga Đà Lạt amra rơkâo đĭ tơring čar akŏ pơdong anih sĭ mơdrô bơnga, pơjing rai anih pơgiăng gơnam logistic nao pơ abih bang tơring čar, ƀon prong amăng dêh čar. Mơng anun, ba sĭ bơnga amra amuñ hloh”.

Kiăng pơtrut đĭ bruă pơkra gơnam, ba sĭ gơnam amăng hrơi blan hơmâo klin Covid-19, rơngiao kơ tơlơi gir mơng mơnuih ƀon sang amăng bruă ĕp anih sĭ mơdrô, khŏm kiăng anom wai lăng bruă bơdjơ̆ nao pơtrut đĭ djru brơi, pơtrut bruă jơnum sĭ mơdrô, jak iâu hăng ngă pơhưč pơđĭ kyar boh thâo pơkra gơnam, djă pioh gơnam ăt kah hăng pơjing rai lu gơnam kiăng dưi pơhno ƀơi anih sĭ mơdrô.

Tui hăng tơlơi čih pơ dlông, yua bơbeč mơng klin Covid-19 ngă kơ bruă bơwih ƀong huă, hrŏ nua sĭ gơnam hăng bruă sĭ mơdrô gơnam đang hmua mơng mơnuih ngă hmua tơring čar Lâm Đồng bưp tơnap tap. Ƀơi anăp kơ tơlơi anai, gơnong bruă ngă hmua tơring čar Lâm Đồng amra hơmâo hơdră sit nik hiưm pă ñu kiăng kơ djru brơi mơnuih ƀon sang tŏ tui bruă pla pơjing hăng hơđong prăk pơhrui, pơhlôm brơi tơlơi hơdip mơda tui akŏ bruă pơjing bruă ngă hmua amăng tơring čar jai klă tui hăng gơnam đang hmua sĭ  nua hơđong. Mông bơră ruai kiăo tui anai kơplah wah pô mă tơlơi pơhing phrâo hăng ơi Nguyễn Văn Châu, Kơ-iăng khua gơnong bruă ngă hmua hăng pơđĭ kyar ƀon lan tơring čar Lâm Đồng amra ngă rơđah dong kơ tơlơi anai:

- Ơ ơi Nguyễn Văn Châu! Amăng thun blan klin Covid-19 glăk lar hyu kơtang hăng bơbeč sat nao tơlơi bơwih ƀong huă, hrŏ nua gơnam hăng bruă sĭ mơdrô gơnam đang hmua mơng mơnuih ƀon sang dong, ih pơmĭn hiưm pă kơ tơlơi anai ?

- Ơi Nguyễn Văn Châu: Lơ̆m ƀuh klin lar hyu ngă tơnap tap ƀơi hơdôm tơring čar, ƀôn prong amăng đơ đam dêh čar, biă mă ñu lĕ bruă sĭ mơdrô gơnam đang hmua mơng tơring čar Lâm Đồng nao pơ ƀôn prong Hồ Chí Minh, ƀing gơmơi hơmâo lu hơdră, anun lĕ; đing nao bruă pla pơjing, pơgang klin; dua lĕ wai lăng gơnam juăt mă yua amăng ngă hmua anun lĕ pơjeh, kmơk … kiăng kơ huăi ƀuh kơ bruă hluai tui tơnap mơng klin Covid-19 mơ̆ sĭ pơjeh, kmơk, ia jrao ƀu klă brơi kơ mơnuih ngă hmua; tlâo dong, anai lĕ bruă yôm hloh, blơi gơnam đang hmua mơng mơnuih ƀon sang. Amăng hơdôm hơdră bruă anun, ƀing gơmơi đing nao hloh lĕ bruă pơtrut kơtang bruă pơlir hơbit blơi gơnam đang hmua kiăng kơ djru brơi mơnuih ƀon sang dưi ba hyu sĭ gơnam hơđong. Laih dong, kơtưn amăng wai lăng gơnam đang hmua hơdjă, djru brơi mơnuih ƀon sang mut hrŏm amăng bruă pơlir hơbit blơi gơnam đang hmua mơ̆ anai lĕ bruă mơ̆ gơnong bruă ngă hmua hăng djop ƀon lan hơmâo akŏ pơjing. Sit biă ñu anai lĕ hơdôm akŏ bruă pơlir hơbit hơmâo tŭ yap kiăng kơ ngă tui na nao hăng pơđĭ kyar. Laih anun dong, ƀing gơmơi ăt kiăo tui lăng bruă pla pơjing, biă mă ñu lĕ rơnoh pơhrui mơng gơnam đang hmua amăng djop bơyan kiăng kơ hơmâo mrô jŭ yap mơng anun gum hrŏm hăng djop plơi pla, anom bơwih ƀong sĭ mơdrô, anom bơwih ƀong hrŏm ngă hiưm pă djru blơi gơnam tam mơng mơnuih ngă hmua. Laih dong, ƀing gơmơi pơlir hơbit hăng gơnong bruă ngă hmua sa, dua boh tơring čar kiăng kơ pơsir hĭ bruă sĭ gơnam, kah hăng gum hrŏm hăng gơnong bruă sĭ mơdrô ĕp anih blơi gơnam mơng mơnuih ƀon sang.

- Tui ih pơmĭn, hrŏm hăng kơtưn amăng pơlir hơbit bơwih ƀong hăng blơi gơnam, nua sĭ gơnam hăng gơnam hơdjă ăt kiăng hrưn đĭ, mơng anun dưi bơkơtưn hăng hơdôm anih anom sĭ mơdrô. Yua anun kiăng kơ dưi ngă kơ bruă anai, gơnong bruă ngă hmua tơring čar amra hơmâo hơdră hiưm pă ñu ?

- Ơi Nguyễn Văn Châu: Kiăng kơ pơtrut bruă ngă hmua pơđĭ kyar, sa amăng hơdôm bruă yôm phun hloh anun lĕ ƀing ta kiăng pơsir hĭ bruă pơkra pơjing hăng ba sĭ pơ tač rơngiao, pok prong anih anom sĭ mơdrô kiăng kơ gơnong bruă ngă hmua pơđĭ kyar hơđong kjăp. Hơmâo 2 mơta bruă, sa lĕ pơhưč hơdôm anom bơwih ƀong sĭ mơdrô tuh pơ alin amăng dêh čar hăng mơng tač rơngiao laih dong tuh pơ alin amăng Lâm Đồng amăng djop mơta bruă, anun lĕ: pơkra če, kơphê, añăm tam, hơbơi hăng boh troh; dua dong lĕ pok prong hơdôm anom bơwih ƀong sĭ mơdrô amăng tơring čar, pơsur pok prong drông war rông hlô, sang anŏ pơpă dưi amra đĭ tui jing anom bơwih ƀong sĭ mơdrô …kiăng ƀing ta pơđĭ lăp djơ̆ hăng dưi pơkra pơjing lu hloh. Amăng anun, bruă pơkra gơnam tam, hrưn đĭ klă dong gơnam đang hmua lĕ bruă yôm phun. Gơgrong pơkra djop gơnam mơ̆ ƀing ta glăk pla ră anai, biă mă ñu lĕ hơdôm gơnam anun lĕ añăm tam, bơnga, ia tơsâo rơmô hăng hơdôm gơnam sĭ rĭm hrơi ăt kiăng hơmâo anih blơi hơđong mơn.

- Ơ ơi, hrŏm hăng hơdôm hơdră mơ̆ ƀing ta phrâo lăi nao, lu mơnih brơi thâo tơring čar kiăng pơtrut kơtang kiăng pơhưč tuh pơ alin, ngă gêh gal kiăng kơ anom bruă pơkra pơjing gơnam đang hmua dưi pơđĭ kyar. Ih pơmĭn hiưm pă kơ tơlơi anai?

- Ơi Nguyễn Văn Châu: Ngă tui tơlơi pơsit mrô 57 mơng Khua dêh car ta, tơring čar Lâm Đồng hơmâo pơtrun tơlơi pơsit kơ hơdră pơsur djru pơhưč tuh pơ alin amăng bruă ngă hmua ƀon lan. Jơnum min mơnuih ƀon sang tơring čar  pơtrun hơdôm akŏ bruă pơhưč tuh pơ alin, amăng anun đing nao sa, dua akŏ bruă prong, anun lĕ: akŏ bruă man pơdong sang măi pơkra boh trong mơsăm, akŏ bruă sang măi pơkra pơjing boh troh, hlăt mrai, phun akha kyâo hăng sa, dua akŏ bruă pơkŏn dong. Čang rơmang hơdôm anom bơwih ƀong sĭ mơdrô amăng dêh čar hăng tač rơngiao mut nao tuh pơ alin amăng tơring čar Lâm Đồng kiăng kơ pơtrut bruă ngă hmua amăng tơring čar dưi pơđĭ kyar. Bơ kơnong hơdôm anih anom tơdơi kơ pơhrui gơnam, ră anai kah hăng pơ anăp dong ƀơi hơdôm anom bơwih ƀong sĭ mơdrô, ƀing gơmơi amra đing nao pơkra gơnam đang hmua, wai lăng boh thâo djă pioh gơnam tam brơi klă hloh kiăng kơ ba nao anih pơkra pơjing tơdơi kơ pơhrui giong mơng anun kah mơng hơmâo gơnam hơdjă čih tong ten anih anom pơkra pơjing. Ngă hiưm pă lơ̆m pơkra hĭ ƀơi hơdôm sang măi tơdơi kơ pĕ pơhrui, hơdôm gơnam anai djơ̆ hăng tơlơi kiăng ba hyu sĭ mơdrô.

- Hai, bơni kơ ih hŏ!

Siu H’Mai - Siu Đoan: Pơblang