Asơi hrong, añăm trong phĭ, mơnŭ hơ-om đing kram juăt laih hăng neh wa djuai ania Êđê ƀơi să Čư̆ Huê, tơring glông Ea Kar ăt kah hăng lu plơi pla pơkon ƀơi tơring čar Dak Lak... Kơnong mơ̆ng hơdôm gơnam ƀong anai rơgao kơ tơngan mơ̆ng mơnuih ping gah H’Bút Bi Mlô, ƀơi buôn M’oa, să Čư̆ Huê, hơdôm gơnam ƀong đưm anai mơ̆ng pơdah anô̆ gal, jing gơnam ƀong huă, pơhrui glăi mơ̆ng ñu truh ha klai prăk sa thun.

Amai H’Bút Bi Mlô brơi thâo, kâo hmâo tom mă bruă ƀơi anom mă bruă 10 anun thâo hluh kơ tơlơi kiăng ƀong huă, bơkơtuai, pơdơi pơdă mơ̆ng mơnuih mă bruă, khua mua hơdôm bôh anom, anom bơwih ƀong ƀơi tơring glông. Ƀrô hmâo 2 bôh sang dlông tui phiăn sang đưm mơ̆ng sang anô̆ hrŏm hăng lan sang klă hiam, ñu kơnong kơ gơgrong pok sang jưh tuai juăt hơbai añăm ƀong Êđê hăng sĭ gơnam djă hơdor pioh bôh thâo đưm Êđê. Yak rơgao tơlơi tơnap amăng 2 thun klin Covid-19 ngă, sang jưh tuai H’But Bi hmâo anăn hmư̆ hing, ngă pơhưč 200-300 čô tuai rim hrơi. H’Bút Bi lăi pơthâo:

 “Hăng bruă mă sa čô mơnuih ping gah, kâo glăk dô̆ jơnum hrŏm hăng grŭp ping gah buôn, kâo kiăng khăp biă bôh thâo đưm djuai ania Êđê pô, kâo sĭ mơdrô kơphê, laih anun gơnam ƀong mơñum kơ tuai hăng lăi pơthâo gru grua bôh thâo djuai ania Êđê pô. Lơm kơnuk kơna pơphun bruă pĕ pha lŏn pơkra jơlan, sang anô̆ kâo ăt pĕ pha klă mơn 1 met ha mơkrah găn ataih rơbêh kơ 40 met pioh mơnuih ƀôn sang pô nao rai gêh gal hloh”.

Tơdah kah hăng mơnuih ping gah H’Bút Bi dưi ngă tui pran hlăk ai hur har khin ngă pioh pơđĭ kyar bơwih ƀong lĕ, ơi Y Quá Mlô lĕ pô ƀuh rơđah mơ̆ng thun tha rơma pran gơgrong prong. Thun anai 68 thun, mơnuih ping gah sui thun ƀơi Grŭp Ping gah buôn Tơng Kroa, amăng hơdôm thun dô̆ hlăk ai leng kơ apăn bruă să Čư̆ Huê. Truh hrơi pơdơi lơtret, ơi Y Quá mơ̆ng pok phun bruă ngă đang hmua. 8 thun hăng bruă đang hmua, ñu hmâo pơjing blok đang pla 2.000 ƀĕ phun kơphê, 400 ƀĕ gŏng tiu, rơbêh kơ sa ar đang rok rông rơmô hăng be. Ră anai rim thun mơ̆ng bruă čem rông, tơjŭ pla, ñu hmâo prăk pơhrui glăi hơdôm rơtuh klăk prăk. Hmâo tơlơi gal bơwih ƀong, ñu amra djru neh wa tơnap tap amăng buôn gah prăk yua bơwih ƀong, hơdră bơwih brơi kơ phun pla; djru hơdôm prăk pơdŏng plơi pla phrâo. Rơngiao kơ anun ñu dô̆ pĕ pha lŏn ha rơtuh met kơ rê pơkra jơlan nao rai. Ơi Y Quá Mlô lăi pơthâo, ngă djop bruă hơpă, ñu ăt leng kơ hơdor pô lĕ sa čô mơnuih ping gah.

 “Kâo lĕ mơnuih ping gah pơdơi lơtret, kâo ăt gir run abih bang pran jua mơn pioh mă bruă, sang anô̆ kâo pla kơphê, tiu, rông 10 rơmô hăng 20 drơi be. Amăng bruă pơkra hnoh ia, sang anô̆ kâo pĕ pha 2,5 ektar lŏn pioh pơkra hnoh ia Ea Bư. Anăp nao bruă pơphun pơdŏng plơi pla phrâo, sang anô̆ kâo ăt pĕ pha mơn 500 met kơ rê lŏn pioh pơkra jơlan”.

Đơ đam tơring glông Ea Kar ră anai hmâo 7.000 čô mơnuih ping gah, amăng anun 1.250 čô mơnuih ping gah lĕ djuai ania ƀiă, dưm dưm hăng năng ai ñu 18%. Tui hăng Ping gah tơring glông Ea Kar, lu mơnuih ping gah amăng khul ping gah hmâo pơdah laih bruă ba jơlan hlâo ngă gru amăng bruă ngă đang hmua, gum hrŏm tum djop bruă gum hơgôp hrŏm, djru gum, pĕ pha lŏn plơi pơdŏng plơi pla phrâo ƀơi tơring glông. Ƀing mơnuih ping gah kah hăng Y Quá Mlô hăng H’Bút Bi Mlô leng kơ ƀing mơnuih ping gah pơdah rơđah, pran lar hyu kơtang bruă pơphun pơđĭ kyar bơwih ƀong, djru pơdŏng plơi pla phrâo ƀơi plơi pla.

Ơi Y Nhuân Byă, Khua git gai Ping gah tơring glông Ea Kar brơi thâo, bruă pơlar mơnuih ping gah amăng kual neh wa djuai ania ƀiă dưi hmâo abih bang ping gah đing nao. Pơ̆ anăp anai amra jai hrơi jai hmâo lu hloh dong hơdôm gru ba jơlan hlâo mơnuih ping gah ƀuh rơđah tơlơi pơplih phrâo, ba gru pioh neh wa hơdôm bôh plơi phing kơ pran jua pơtrut kơtang bơwih ƀong huă sĭ mơdrô, pơđĭ dlông tơlơi hơdip mơda. Ơi Y Nhuân Byă lăi:

 “Gah pơđĭ kyar pơlar mơnuih ping gah amăng neh wa djuai ania ƀiă lĕ dưi hmâo ƀing gơmơi đing nao, anai lĕ bruă pơjing rai mơnuih ping gah kơ hơdôm gưl tô̆ tui. Ƀing mơnuih ping gah ƀơi să Čư̆ Huê kual neh wa djuai ania ƀiă lĕ hơdôm gru ba jơlan hlâo pioh neh wa hăng mơnuih ping gah pơkon hrăm tui. Amăng hơdôm mông jơnum mơ̆ng Ping gah tơring glông, ƀing gơmơi leng kơ lăi pơthâo pioh lar hyu amăng hơdôm khul ping gah”.

Bruă đing nao pơlar mơnuih ping gah amăng kual neh wa ƀơi hơdôm grŭp ping gah ƀơi tơring glông Ea Kar hơdôm hrơi rơgao hmâo hăng glăk hmâo gum hơgôp pơđĭ dlông anô̆ kơjăp khul ping gah tơring glông kơjăp kơtang. Hrŏm hrŏm hăng anun, bruă ngă tui ba jơlan hlâo, ngă gru mơ̆ng mơnuih ping gah amăng bruă pơphun bơkơtưn bơwih ƀong bruă sĭ mơdrô rơgơi, gum hơgôp, djru gum, pĕ pha lŏn pơkra jơlan ăt djru laih pơdŏng plơi pla jai hrơi jai hrơi pơdrŏng asah klă hiam, thâo rơgơi, djă pioh, ngă tui hăng pơgang hơdôm nua bôh thâo đưm djuai ania, pơdŏng kơjăp hloh dong tơlơi gum hrŏm hơbit abih bang djuai ania./.