Hok mơak hrơi jơnum prong ƀong Tết rơngai ƀơi Ƀuôn Jŭng
Thứ sáu, 10:13, 30/08/2024 Dương Đình Tuấn/Nay Jek pơblang Dương Đình Tuấn/Nay Jek pơblang
VOV4.Jarai-Hrơi akŏ pơdong kơnuk kơna lŏn ia ta lơ 2/9 thun anai lĕ mông mơak phara biă mă hăng djop plơi pla ala ƀôn amang tơring glông Krông Pač, tơring čar Dak Lak, lơ̆m hơmâo tơlơi jơnum prong ngui ngor dua mơta bruă gru grua hiam ƀơi tơring čar anun lĕ: Jơnum ngui bruă sầu riêng Krông Pač tal 2 hăng Hrơi jơnum mơak prong gru grua hiam djop djuai ania. Hơdôm hrơi mơak anai 3 amăng 1, bruă mă ƀuh dik dăk mơak klă prăp lui hmar biă mă amăng mông ječ ameč pĕ pơhrui boh čroh đang hmua, pơtum lu mơnuih ƀôn sang amăng kual pla sầu riêng prong anai, jai ngă pơyôm hiam klă kơ bruă hơdor glăi Hrơi rơngai lŏn ia. Ƀing ta čơkă mơak hrŏm pran jua mưn tŭ amăng mông jơnum ngui mơak anai ƀơi Ƀuon Jŭng 2, să Ea Yông, anih pla boh sầu riêng lu hloh ƀơi Krông Pač, tơring čar Dak Lak. 

Sầu riêng hăng sầu riêng soh yơh. Hơdôm hrơi či rơnuč blan 8 ƀơi Ƀuôn Jŭng 2 ăt kah hăng ƀơi lu plơi pla pơkŏn mơ̆n să Êa Yông, tơring glông Krông Pač, djop mơta ra anăn jă đôm hăng mơnâo ƀâo bơngưi mơ̆ng boh sầu riêng soh, lơ̆m mông jơnum ngui tal 2 gah anom bruă anai hơmâo pok pơhai pơphun ngă tui kơdok kơdor laih anun truh bơyan pĕ boh sầu riêng hlăk djơ̆ hrơi blan pĕ boh laih. Jing sa boh plơi pla djuai ania Êđê blung a ƀơi Dak Lak pla boh sầu riêng hơmâo kơñĭ ƀong jơman hăng mơnâo ƀâo mơngưi, asar bô, arăng pla amăng đang pơprong, anih ngă rai atur pioh kơ Dak Lak jing anih anom pla boh sầu riêng prong hloh amăng dêh čar, tơ tă anai Ƀuôn Jŭng 2 jing pô ngă anŏ jơnum prong tal anai. Tơbiă ia hŏu ia hang hăng bruă mă dŏ duñ kah pơpha djuai boh sầu riêng anet prong, rơmong rơwang, boh wil boh ƀeh ƀoh mă pơdưm phara, kiăng pơpha djuai ñu, ayong Y Rôma Niê lăi, mah bơyan anai gun lu bruă lŭk pŭk hai, samơ̆ ñu ăt pioh mông mut hrŏm gum bruă prăp lui kơ jơnum ngui bruă sầu riêng:

“Hlăk prăp lui kơ hrơi jơnum ngui. Hơdôm hrơi hăng anai kâo nao kač rup pơ rơngiao adih lu biă mă, pioh prăp rơmet kơ mông jơnum ngui boh sầu riêng”.

Rơbêh kơ 20 thun ngă bruă pla boh sầu riêng, mơnuih ƀôn sang Ƀuôn Jŭng 2 ră anai ƀu kơnong pô sang prong, rơdêh ôtô phrâo, hơdôm blah đang boh sầu riêng prăk klăk prăk klai đôč ôh dŏ jing ƀing yak nao kơ bruă thâo sĭ mơdrô boh sầu riêng dơ̆ng. Hơdôm sang anŏ pla boh sầu riêng mơ̆ng thun 2000, ră anai lêng kơ mơnuih pơdrong prăk klai soh. Ƀing čơđai hloh, mah hơmâo sang pơdong phrâo, hơmâo rơdêh kai hmua, rơdêh pơgiăng gơnam, rơdêh thut laih....lu mơnuih ăt dŏ čih anăn gơñu sang anŏ dŏ rin ƀun. Kah hăng sang anŏ Y Kôt Ayun, 37 thun, lăi ñu kiah hơmâo sa blah hmua pla boh sầu riêng anet đôč, phrâo boh thun tal blung a anun ăt rah bruă hyu pơdŭ pơgiăng gơnam arăng kiăng hơmâo prăk pơhrui glăi:

“Boh sầu riêng kâo thun anai hơmâo pĕ boh, samơ̆ kơnong hơdôm ta đôč. Hmua hơmâo mơ̆n anet đôč, samơ̆ kâo ăt gir pla kiăng hơmâo. Kâo hyu pơgiăng boh sầu riêng arăng 12 mông krah mlam, 1 mông mơguah kah mơ̆ng glăi. Ƀơi hrơi truh mơguah hrơi tơdơi kah glăi pơ sang”.

Jing sa boh plơi pla kual phun mơ̆ng boh sầu riêng Krông Pač, Ƀuôn Jŭng 2 ră anai ƀu kơnong bơwih ƀong huă sang anŏ ôh. Mơnuih ƀôn sang Ƀuôn Jŭng 2 hlăk jing anih phun ngă hrŏm sĭ mơdrô boh čroh ( boh troh) đang hmua Ea Yông, dơnong ngă hmua gơnam hơdjă rơgoh boh čroh huăi pruih lu jrao laih anun boh sầu riêng jơman. Ơi Mai Đình Thọ, khua hơđăp ping gah tơring glông Krông Pač, Khua anom ngă hrŏm đang hmua brơi thâo, Anom ngă hrŏm ngă đang hmua rơgoh  hăng sĭ mơdrô Ea Yông lĕ kah hăng sa boh sang hrŏm kơ abih bang kah hăng sang gum pơgôp djuai ania, hơmâo khua pô pơtô đăo ngă khua khul mă bruă pla pơjing, hơmâo mơnuih đăo phơt ơi yơng mut hrŏm ngă ding kơna. Abih bang ƀing ding kơna djuai ania Êđê, djuai ania Bơnông, Tày, Nùng ngă hrŏm pơčrong sai amăng bruă sĭ mơdrô, hrŏm hơbit kah pơpha boh tŭ yua tơdruă, hrŏm hơbit man pơdong sang bruă ngă hrŏm sĭ mơdrô, kah pơpha boh tŭ yua sĭ mơdrô, djru man pơdong sang bruă ngă hrŏm jing anih ưh kơnang tong ten mrô sa amăng tơring glông. Amăng đang boh sầu riêng pơboh brŭng brăng giăm anih gru grua phun Blôk hmua Cađa, jơlan mut nao amăng đang bơnga čuh blang hiam biă mă, ơi Thọ pơ-ư ang lăi, anai jing anih ƀing ngă ding kơna sang Bruă ngă hrŏm pioh čơkă jum ƀing tuai rai čuă lăng ngui ngor ƀrô hơdor glăi hrơ̆ akŏ pơdong kơnuk kơna lŏn ia hăng anih hyu ngui amăng hơdôm hrơi ngui mơak boh sầu riêng:

“Ƀing gih laih tui anun lah samơ̆ hăng mơnuih ngă hmua, hơmâo pơphun truh ha blan mơtam. Ƀing ta ƀih anai, sa đang bơnga hyơ hyor. Mut nao tui jơlan anai ƀuh sa đang bơnga čuh blang hêm ham, jơlan nao tuh ƀêtông laih soh, kiăng kơ ƀing tuai mut hyu ĕp lăng, hyu ngui amuñ gêh găl hloh”.

Ƀing gơmơi pơpĕ đuăi mơ̆ng Ƀuôn Jŭng 2, lơ̆m adai či tlam, ƀuh ƀơi sang jơnum plơi juăt lăi sang rung ƀuôn Jŭng lu mơnuih nao pơtum buă kơ sang, jơnum đĭ pơhiăp, lăi pơthâo anŏ kiăng ik ăk amăng lăm truh pơ anăp lan sang. Mơnuih ƀôn sang nao jơnum lăi, anai jơnum plơi hăng jơnum mơnuih ping gah amăng plơi. Ơi Bùi Đình Thành, Khua plơi Ƀuôn Jŭng 2 brơi thâo, boh yôm phun jơnum anai, kơnang kơ pran jua ană plơi pla pioh pơkra jơlan. Hăng anŏ gêh găl tơlơi bơwih ƀong huă amăng plơi boh yôm phun anai pơčrong sai tañ biă mă hơmâo tơlơi tŭ ư; bruă pơtum glăi rơdêh ôtô mơ̆ng sang anŏ djru kơ bruă pơphun ngui ngor boh sầu riêng ăt hruaih hĭ mơ̆n:

“Boh tơhnal tŭ yua klă biă. Mah rơnoh pơčruh prăk kiăng pơkra jơlan anai lu hai, rim boh sang anŏ pơčruh 1 klăk prăk, samơ̆ mơnuih ƀôn sang tŭ ư abih bang mơtam. Tơhnal pơkă mơ̆ng gơmơi lĕ pơkra jơlan kiăng ană rô nao rai amuñ hloh, hyu ĕp lăng ƀơi anih sep sop hơgŏm ƀơi akiăng. Anai lĕ bruă mă klă hiam, mơnuih ƀôn sang mơak biă mă. Kơ mông jơnum ngui mơak lĕ mơnuih ƀôn sang hơmâo hơdră adoh suang, atông čing. Sang pơpă hơmâo rơdêh lĕ gum hrŏm đĭ rŭi grup hyu pơtrui mơak”.

Tết mơak pơklaih rơngai hrŏm hăng jơnum ngui kơ bruă sầu riêng laih anun hrơi ngui ngor gru grua hiam mơak djop djuai ania ƀơi Buôn Jŭng, să Ea Yông laih anun abih bang amăng kual phun anih pla boh sầu riêng Krông Pač, Dak Lak. Yŭ suang, er tơlơi adoh, mut tơma hăng jua čing hơgor ik ăk tơ-ua hyu wơ̆t hăng hơdôm glông rơdêh pơhrôp bơnga hiam rŭi, hyu pơtrui laih anun khul rơdêh pơgiăng boh sầu riêng ba nao sĭ mơdrô pơ dêh čar tač rơngiao; hla kơ đho đhit dŏ por ƀơi gong kơ, kah hăng wơ̆t tơngan kơ ƀing tuai, pông rơdêh dar hlăk nao pơ anăp. Hrơi pơklaih rơngai, mơ-ai pô, trơi pơđao yâo mơak; mơnuih ƀôn sang ngă pô, thâo gum pơgôp, pơđĭ kyar….hlăk pơdah rai ƀuh ƀơi anăp mơta, ngă pơhưč pran jua djop mơnuih.

       

Dương Đình Tuấn/Nay Jek pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC