Ơi Đinh K’re, Khua git gai Ping gah să Kon Pne, tơring glông Kbang, tơring čar Gia Lai brơi thâo: anai lĕ să tơnap tap amăng tơring glông Kbang, tơring čar Gia Lai, yua anun, hăng tơlơi gơgrong lĕ mơnuih apăn akŏ amăng să, ơi Đinh K’re lêng kơ hrăm tui wa Hô hăng pran hơdip ba gru. Ñu lĕ sa čô mơnuih apăn bruă Ping gah, Đinh K’re ƀu djơ̆ kơnong djru brơi neh met wa amăng pơđĭ kyar bơwih ƀong huă đôč ôh mơ̆ ăt gir run pơtô pơblang, pơtrut pơsur mơnuih ƀôn sang ngă tui klă tơlơi črâo trun mơng Ping gah, tơlơi phiăn mơng Kơnuk kơna hăng hơdôm tơlơi pơplông khăp kơ lŏn ia tơl abih bang mơnuih ƀôn sang, amăng sang anŏ, kơnung djuai. Tui ơi Đinh K’re, amăng hrăm hăng ngă tui tơlơi pơmĭn, bruă mă, gru hơdip mơng Hồ Chí Minh kiăng djop gưl, khul grup Ping gah hăng ƀing apăn bruă Ping gah hluh rơđah, gơgrong ngă tui tlâo boh tơhnal: Hrăm tui wa, ngă tui wa hăng hơdip ba gru.

“Kâo ƀuh bruă ngă tui hăng ngă tui wa ăt hơmâo ba nao amăng tơlơi hơdip kơ neh met wa, kah hăng pơtrut pơsur neh met wa gum pơgôp. Bơ ƀing apăn bruă, mơnuih Ping gah hơmâo ngă tui Wa, thâo gum pơgôp, pơkrem, lêng kơ črâo brơi neh met wa, djru tơdruă pơjing tơlơi hơdip hiam klă ƀiă dong”.

Amăng rơnuk ngă hơkrŭ, Khua mir sir Hồ Chí Minh juăt lăi nao kơ bruă hơdip ba gru ƀơi anăp mơnuih ƀôn sang mơng ƀing apăn bruă, mơnuih Ping gah, blung hlâo lĕ ba gru ngă tui tơlơi pơmĭn, bruă mă, gru hơdip. Mơnuih apăn bruă Ping gah K’Nam, anom pơtô ba mơnuih ƀôn sang, Ping gah tơring glông Di Linh, tơring čar Lâm Đồng brơi thâo, hluh rơđah kơ bruă anai, amăng hrơi blan rơgao, ñu hăng ƀing apăn bruă Ping gah pơkŏn lêng ƀu pơdơi hrăm hăng ngă tui Wa amăng djop mơta bruă, sit biă ñu lêng kơ ba jơlan hlâo amăng pơplông khăp kơ lŏn ia, gum tơngan hrŏm man pơdong plơi pla phrâo, tơdơi anun pơtrut pơsur mơnuih ƀôn sang amăng plơi pla ngă tui.

“Sui mơng anai 55 thun, anun lĕ thun 1969, hlâo kơ đuăi ataih mơng ƀing ta, Khua mir sir Hồ Chí Minh hơmâo pioh glăi kơ Ping gah, abih bang mơnuih ƀôn sang, ling tơhan Hră čih pioh yôm phăn. Anai lĕ hră pơ-ar gru grua yôm hloh, kơđŏm glăi gru hơdip hiam klă hloh, črâo brơi jơlan gah pơđĭ kyar lŏn ia Việt Nam ră anai hăng kơñ pơgi. Hluh rơđah kơ tơlơi anun, kâo pô kah hăng ƀing apăn bruă, mơnuih Ping gah amăng plơi pla lêng kơ gir run abih pran jua amăng bruă mă, ƀu pơdơi gir run hrăm hăng ngă tui gru hơdip hiam klă mơng Wa”.

Ơi Điểu Mbrâng, djuai ania M’nông lĕ mơnuih arăng đăo gơnang amăng ƀon Dak R’Mon, să Dak R’Moan, plơi prong Gia Nghĩa, tơring čar Dak Nông. Ơi Điểu Mbrâng phrâo anai jing sa amăng 27 čô mơnuih amăng plơi prong Gia Nghĩa nao Jơnum khua mua Jơnum min djop djuai ania mơnuih mơnam Việt Nam tơring čar Dak Nông tal V, rơwang thun 2024-2029. 55 thun ngă tui tơlơi čih pioh mơng Wa Hô, ơi Điểu Mbrâng brơi thâo, neh met wa amăng plơi pla lêng kơ djă pioh tơlơi pơtô mơng Wa. Neh met wa amăng plơi pla lêng gum pơgôp, đăo gơnang nao tơlơi git gai mơng Ping gah, wai lăng mơng gong gai. Neh metw wa ăt gir run mut hrŏm amăng hơdôm tơlơi pơplông, pơtrut pơsur, sit biă ñu amăng pơsur man pơdong plơi pla phrâo. Lu sang anŏ pơyơr lŏn, djru  hrơi mă bruă kiăng kơ djru man pơkra hơdôm ară jơlan. Hrăm, ngă tui Wa Hô, neh met wa amăng tơring čar dak Nông lêng gum pơgôp, mut hrŏm pơjing plơi pla lŏn ia hiam klă.

“Wa Hô lêng pơdah pran khăp pap ƀu-eng hăng neh met wa ƀơi kual Dap kơdư hăng neh met wa lêng kơ djă pioh tơlơi pơtô mơng Wa Hô. Hrăm, ngă tui gru hơdip mơng Wa, neh met wa lêng gum pơgôp, mut hrŏm, đăo gơnang nao Ping gah, Kơnuk kơna. Neh met wa amăng djop plơi pla amra gir run bơwih ƀong huă, pơjing plơi pla, lŏn ia jai hrơi hiam klă”.

Amai Ham, 35 thun, lĕ sa čô mơnuih apăn bruă amăng Jơnum min djop djuai ania mơnuih mơnam să Chư Á, plơi prong Pleiku, tơring čar Gia Lai. Hơdôm thun rơgao, ñu ƀu pơdơi hrăm hăng ngă tui tơlơi pơmĭn, bruă mă, gru hơdip mơng Hồ Chí Minh, lêng kơ lăng tơlơi dưi kơ mơnuih ƀôn sang lĕ prong hloh. Hăng pran gơgrong hloh, ñu juăt hyu pơtrut pơsur, pơtô pơblang kiăng neh met wa đăo gơnang nao tơlơi črâo trun, hơdră bruă mơng Ping gah hăng kơnuk kơna. Ñu juăt pơbưp, lăi glăi tơlơi tơña mơng mơnuih ƀôn sang hăng pơtrut pơsur ƀing gơñu pơyơr lŏn pơkra jơlan, ngă tui hơdôm hơnong pơkă amăng man pơdong plơi pla phrâo. Yua anun, ñu hơmâo pơgôp ngă pơplih tơlơi pơmĭn, pran gum pơgôp amăng plơi pla. Laih dong ñu ăt hơmâo neh met wa kiăng khăp, pơpŭ bơni hăng jing mơnuih ba gru amăng bruă hrăm hăng ngă tui tơlơi pơmĭn mơng Khua mir sir Hồ Chí Minh ƀơi ƀon lan. Ñu brơi thâo:

“Kâo lêng kơ pơtrut pơsur mơnuih ƀôn sang ngă hơdôm bruă hiam klă, thâo djru tơdruă hăng anăm hmư̆ tui hơdôm tơlơi pơčut pơčao mơng ƀing ngă sat. Amăng hrơi ngă yang pơprong anai, kâo pơtă neh met wa hlă hla kơ kiăng pơdah pran khăp kơ lŏn ia hăng hơdor tơngia ƀing mơnuih djai pơsăn drơi jăn kiăng pơklaih rơngai lŏn ia, kiăng ƀing ta dưi hơmâo tơlơi hơdip trơi pơđai, yâo mơ-ak ră anai”.

Mơng pran khăp kơ Wa Hô, laih dong pioh glăi mơng tơlơi găn rơgao tơnap tap mơng kual plơi pla gru grua ngă hơkrŭ, ayong A Lấu 38 thun, djuai ania Sêdang, dŏ amăng să Măng Bút, tơring glông Kon Plông, tơring čar Kon Tum ăt ƀu hŭi jơlan ataih yah hăng tơlơi tơnap tap amăng sang anŏ ăt gir run hrăm tui. Ră anai, ñu lĕ sa čô mơnuih apăn bruă amăng să Măng Cành, tơring glông Kon Plông. Ayong  Lấu pơsit tong, kơnong hơmâo Ping gah, hơmâo wa Hô kah dưi ba glăi tơlơi trơi pơđao, jơlan glông hiam hruaih, ba gơnam ia jrao, bruă pơtô pơjuăt….tơl mơnuih djuai ania Sêdang ƀơi să Măng Bút. Yua anun dưi mă, pran tuh rơyuh gum pơgôp man pơdong plơi pla, ayong A Lấu lêng kơ gir run amăng bruă pơplih bruă mă, laih dong gir run pơhrăm mă pô hăng ngă tui gru hơdip mơng wa Hô:

“Ngă tui tơlơi jak iâu “Hrăm hăng ngă tui tơlơi pơmĭn, bruă mă, gru hơdip mơng Hồ Chí Minh”, ƀing apăn bruă amăng să, plơi pla hăng abih bang mơnuih ƀôn sang lêng kơ ngă tui khut khăt. Rĭm thun, amăng plơi pla lêng kơ pok pơhai bruă hrăm tui hăng tơlơi djuai ania ƀiă, ngă kơ neh met wa tañ hluh hơdôm boh tơhnal hơmâo pơsur ngă tui. Amăng tơlơi hơdip kơ mơnuih ƀôn sang amăng plơi pla kơnong gơnang nao ngă hmua, tơlơi gơgrong mơng ƀing apăn bruă lĕ črâo ba, pơtrut pơsur neh met wa gum pơgôp, đăo gơnang nao tơlơi črâo trun mơng Ping gah, ngă tui tơlơi pơtô mơng Wa Hô, neh met wa hơmâo hrăm tui lu tơlơi phrâo, hluh rơđah dong kơ boh than pơđĭ kyar bơwih ƀong huă amăng sang anŏ”.

Anai lĕ kual ngă hơkrŭ amăng rơnuk blah ayăt Mi, ƀuôn Pa, să Čư̆ Prao, tơring glông Mdrak, tơring čar Dak Lak hơmâo pơplih tong ten amăng plơi pla djuai ania ƀiă…ngă pơđĭ kyar tơlơi hơdip mơda. Amăng plơi pla ră anai hơmâo giăm 200 boh sang anŏ, rơbêh 800 čô mơnuih, djop sang anŏ lêng kơ hơmâo tivi, rơdêh thut, măi telephôn rơgơi; hơmâo yua glông hrĕ apui lơtrik dêh čar, abih bang čơđai amăng plơi pla lêng kơ hrăm hră. Ƀuôn Pa phrâo tuh pơ alin man pơkra 6 ară jơlan hăng glông rơbêh 6 km, tŭ mă 1,2 km ring bruă “Bơngač jơlan plơi pla” yua Khul hlăk ai tơring čar Dak lak gum hrŏm hăng Khul mơnuih mă bruă mut phung kông ti apui lơtrik Dak Lak djru brơi. Ơi Y Tuân Ksơr, khua git gai Ping gah ƀuôn Pa brơi thâo:

“Hlâo adih mơnuih ƀôn sang tơnap tap biă mă, mơng apui lơtrik, jơlan glông. ră anai yua mơng hơdôm hơdră djru mơng Kơnuk kơna, amăng plơi pla hơmâo laih apui lơtrik, jơlan glông, ia jrao, sang hră, plơi pla glăk jai hrơi pơplih phrâo. Mơnuih ƀôn sang đăo gơnang, hmư̆ hăng ngă tui tơlơi pơtô mơng Wa Hô, ngă tui klă hơdôm tơlơi pơkă amăng tơlơi phiăn mơng Ping gah hăng Kơnuk kơna”./.