Râo pơdưh Kon Ka Kinh
Thứ tư, 06:00, 20/08/2025 Nguyễn Thảo/VOV Tây Nguyên/Siu H’ Prăk pơblang Nguyễn Thảo/VOV Tây Nguyên/Siu H’ Prăk pơblang
VOV.Jarai - Amăng krah kual phun mơ̆ng kual djă pioh jua suă rŏng lŏn tơnah Kon Ka Nừng, Đang glai dêh čar Kon Ka Kinh (tơring čar Gia Lai) jing anih anom hmâo lu mơta ra mơnong yôm phăn, hrŏm hăng anun hmâo tom anô̆ gal prong kơ pơlar tuai čuă lăng glai klô pơkĕ hrŏm plơi pla hăng bôh thâo đưm ƀơi anai. Ră anai, tơring čar Gia Lai glăk amăng ƀrư̆ pok pơhai akô̆ bruă pơgang hăng mă yua djơ̆ phiăn hơdôm nua yôm phara, anăp nao ngă brơi Kon Ka Kinh jing anih nao hmư̆ hing truh tuai čuă ngui amăng lŏn ia hăng mơ̆ng dêh čar tač rơngiao.

Grŭp hyu mă bruă Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Gia Lai hrŏm hăng khua pơ ala kơ Gơnong bruă bôh thâo – Bơkơjăp drơi jăn hăng tuai čuă ngui, lu anom bruă wai lăng tuai čuă ngui phrâo hmâo tal hyu lăng, hơduah ĕp Đang glai dêh čar Kon Ka Kinh. Kơnong ataih mơ̆ng Jơlan mrô 19 hơdôm rơwang km, mơ̆ng anih weh mut kual mă bruă čar mơ̆ng đang glai, anih anom kah hăng yak truh sa anih anom phara: hơdôm tal phun kyâo sui thun (phun kyâo hrăi) ha rơtuh thun, jua čroh ia rô čơčruak pơhrua hrŏm hăng jua čim mơñi, đang rok kyâo lu mơta hrŏm hăng ayuh hyiăng rơ-ơ̆ hyom, gah đuăi tơlơi ngañ rơbañ, tơlơi pơmin, bruă mă rim hrơi. Nao dơlăm hloh, grŭp ƀuh pŭ rơsa rơbat hyu ƀong rok, kra hua păk yôl mơ̆ng than anai hơdai nao than adih, hơdôm drơi djruah rơbat hyu ƀơi rơ-gôp tơ-ui kyâo glai tha. Nao čuă Đang glai lŏn ia Kon Ka Kinh tal anai, ơi Phạm Anh Tuấn – Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Gia Lai pơtŏng sit:

“Đang glai lŏn ia Kon Ka Kinh lĕ kông ngăn yôm glai klô hmâo brơi laih ƀu kơnong kơ Gia Lai ôh mơ̆, dô̆ brơi kơ Việt Nam hăng rŏng lŏn tơnah dong. Hrơi anai, grŭp hyu mă bruă hmâo djop hơdôm gơnong bruă hăng anom bruă wai lăng tuai čuă ngui gum hrŏm hyu pel ĕp pioh ĕp jơlan pơgang rah, ngă tui rah anô̆ yôm tuai čuă ngui, hrŏm hăng anun jak iâo gơyut gơyâo jar kơmar nao hơduah ĕp lăng glai klô klă hiam anai”.

Hăng kual lŏn giăm truh 42.000 ektar glai klô hơđăp, rơnoh pơgang lŏn giăm truh 94%, Kon Ka Kinh lĕ bơbung sang mơ̆ng rơbêh kơ 1.700 djuai rok kyâo hăng giăm truh 900 mơta djuai hlô mơnong, amăng anun hmâo hơdôm djuai yôm phăn kah hăng hua jŭ meng kơñĭ, kueñ tơkai ƀơƀhôl, kyâo hngô 5 pok hla sui thun ƀudah bơnga hơtai rơman kim tuyến. Anai ăt lĕ anih pơphun mơ̆ng lu ia krông prong gah kual Dap Kơdư kah hăng ia Pa, Đăk Pne, ia Ayun, ngă hơđong ayuh hyiăng rah, pơgang rah akŏ ia hăng ngă dưm kơnar glai klô kơ sa kual prong prin.

Ƀu kơnong kơ anih hmâo kông ngăn yôm phăn, Kon Ka Kinh dô̆ djă pioh gru pơđom pioh gru grua đưm hăng Kual ngă hơkrŭ K10 amăng rơnuk blah ayăt Mi. Amăng hơdôm thun anun, “glai pơgang ling tơhan, glai guang dar ayăt”. Kual jum dar mơ̆ng đang glai lŏn ia lĕ anih anom dô̆ hơdip mơ̆ng djuai ania Bahnar hăng bôh thâo đưm phara ha jăn mơ̆ng sang rông, gru grua čing hơgor, băn ao mơñam hăng hơdôm phiăn jơnum ngui tui phiăn juăt glai klô čư̆ siăng. Abih bang hơdôm bôh than pơjing rai anih anom hiam, glai klô kơdrưh kơdrom hăng djơ̆ hrŏm pran jua kiăng khăp, anô̆ dô̆ đưm hơđăp hmâo lu tơlơi ruai kơ ñu. Ơi Trần Việt Anh – Khua Khul wai lăng tuai čuă ngui tơring čar, pơsit, abih bang hơdôm nua yôm anun, amra jing hơdôm gơnam pioh kơ tuai čuă lăng phara ha jăn pơ̆ anăp anai:

“Ƀing gơmơi amra pơjing hơdôm tour phara ha jăn pơkĕ hrŏm tuai čuă ngui ia rơsĭ hăng čuă lăng glai klô, bơhmutu ñu tour 4 hrơi 3 mlăm, hăng 2 hrơi ƀơi Quy Nhơn hăng 2 hrơi ƀơi Gia Lai, pioh tuai čuă lăng rah ia rơsĭ, lông lăng rah anô̆ hiam mơ̆ng glai klô rah. Hơdră pơkĕ hrŏm anai amra ngă phrâo, pơjing pran ngă pơhưč kơ tour mơ̆ng Gia Lai, ngă pơhưč wot tuai amăng lŏn ia pô hăng dêh čar tač rơngiao”.

Găh yŭ tơhnal lăng mơ̆ng mơnuih juăt ƀơi anăp hăng bruă pơgang, ơi Ngô Đức Thắng – Khua Đang glai Kon Ka Kinh, čang rơmang ƀơi anai amra pơđĭ kyar jing anih anom nao čuă lăng glai klô, kơjăp phik. Tui hăng ñu, tơlơi anai ƀu kơnong kơ djru pơgang glai klô hăng djă pioh gen yôm phăn mơ̆ng djop djuai hlô mơnong, rok tok kyâo pơtâo ôh mơ̆, ñu dô̆ mă yua hơdôm anô̆ gal phara ha jăn, pioh Kon Ka Kinh ƀu kơnong kơ anih djru kơsem min gah lu mơta ra mơnong ôh mơ̆, ñu dô̆ dưi gum hrŏm hăng hơdôm đang glai lŏn ia Cát Tiên, Cúc Phương, Ba Bể, Cát Bà... hăng bang hyu amăng hla kak tuai čuă ngui.

“Pơ̆ anăp anai, ƀing gơmơi amra pơtrut kơtang wai lăng, pơgang pioh rơnăk lui anih anom hiam, anô̆ yôm glai klô pioh kơ bruă pơgang; hrŏm hăng anun kơtưn gum hrŏm hăng hơdôm anom bruă čuă ngui pơjing sa dua mơta anih anom, gơnam tam hăng anom mă yua djru kơ tuai; lông lăng sa dua tuor – jơlan hmâo tơhnal pơtô juăt, kơsem min; lăi pơhưč gru rup đang glai truh hơdôm bôh sang hră, anom kơsem min. Ƀing gơmơi ăt amra pơjing hră pơ-ar, rơwang bruă pioh ba tơbiă tuh pơplai ngă giong anom mă yua, djru klă hloh kơ tuai čuă ngui”.

Ơi Phạm Anh Tuấn – Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Gia Lai lăi lĕ, amăng krah tơlơi pơplih ayuh hyiăng hăng ƀiă tui hlô mơnong rok tok kyâo pơtâo, hơdôm blah glai klô kah hăng Kon Ka Kinh jing anih yôm phăn ƀu kơnong kơ mơ̆ng Gia Lai ƀudah Việt Nam ôh mơ̆, ñu jing kông ngăn mơ̆ng ană mơnuih dong. Pơ̆ anăp anai, hrŏm hrŏm hăng bruă pơgang kơjăp, tơring čar amra đing nao hlâo ngă giong kual pơkă, ngă anom mă yua, mơ̆ng jơlan mut nao truh hơdôm anih tuai čuă lăng, nao hrŏm hăng pơgang anih anom glai klô hăng ngă tui tơpă hơdôm tơlơi pơkă pơgang ƀơi Đang glai klô Kon Ka Kinh:

"Blung hlâo, ƀing gơmơi amra pel ĕp abih bang bruă mă, mơ̆ng kual pơkă truh pơphun ngă tui. Pơkă hlâo đing nao ngă anom mă yua hlâo – jơlan mut, kual jăng jai pioh kơ tuai čuă lăng; tơdơi kơ anun pơkă glăi kual amăng đang glai, pơdŏng anih anom nao klă hiam, ƀu ngă pơplih anih anom hiam ƀudah bơdjơ̆ nao bruă mă mơ̆ng kual ayuh hyiăng glai klô. Tuč rơnuč lĕ pơphun čơkă tuai djơ̆ tơlơi pơkă, pơhlôm tơpă tơlơi rơkâo pơgang pơhlôm mơng kual glai anai”.

Kon Ka Kinh jing asar keo yôm phăn amăng krah glai klô Dap Kơdư. Pơgang pơgăn ngă tui nua yôm anih anom anai ăt lĕ djă pioh glăi mơn kơ pơgi kơdih anai sa kông ngăn yôm mơ̆ glai klô brơi hmâo djru brơi laih kơ ană mơnuih./.

Nguyễn Thảo/VOV Tây Nguyên/Siu H’ Prăk pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC