VOV4.Jarai - Hơdôm hrơi jê̆ hăng anai, hrom hăng đơ đam dêh čar, sa dua bôh anih anom ƀơi kual Dăp Kơdư hmâo laih hơdôm anih klin ngă bơbrah klĭ ƀơi pŭ hlô rông (rơmô – kơbao). Ră anai, gơnong bruă ia jrao, gong gai plơi pla hăng mơnuih ƀôn sang hơdôm anih anom hmâo klin ngă glăk pok pơhai hơdôm jơlan pơsir khop kiăng plai ƀiă klin lar tưp hyu pioh pơhlôm pŭ hlô rông.

Tui hăng tơlơi pơhing mơng Anom wai lăng bruă rông hlô hăng bruă ia jrao hlô mơnong tơring čar Kontum, anih klin ngă bơbrah klĭ dưi thâo tañ hloh amăng krah blan 5 phrâo rơgao ƀơi pŭ rơmô mơng dua bôh sang anô̆ mơnuih ƀôn sang ƀơi plơi Điek Tem, să Ngọc Tem, tơring glông Kon Plông hăng 3 drơi rơmô hmâo tơlơi ruă. Tơdơi kơ anun năng ai ñu 10 hrơi, anom bruă ia jrao hlô mơnong glăk čih djă pioh dong 2 anih klin ngă hăng 2 drơi rơmô hmâo tơlơi ruă ƀơi plơi Rắc, să Ia Xiêr, tơring glông Sa Thầy hăng thôn 3, să Ia Dom, tơring glông Ia Hdrai. Tơdơi kơ thâo hơdôm anih klin ngă, Anom hmâo pơrai lui 5 drơi rơmô djơ̆ klin, hrom hăng anun guang dar kual pơgăn klin. Khă hnun hai hăng abih bang pŭ rơmô 105.000 drơi, akă hmâo tlâ̆o jrao pơgang hlôm hlâo ôh, tơlơi ruă amra lar hyu prong biă ƀơi rơmô, kơbao pơ̆ tơring čar Kontum glăk prong biă. Ơi Hà Thanh Lâm, Khua Anom wai lăng klin ruă, Anom wai lăng bruă rông hlô hăng ia jrao hlô mơnong tơring čar Kontum brơi thâo:

“Hăng hơdôm anih anom glăk hmâo klin lĕ mơnuih mă bruă gah Anom gum hrom hăng mơnuih juăt bruă ia jrao hlô mơnong mơng Anom đang hmua hăng gŏng gai să anih hmâo klin ngă lăi pơhing, pơsur, pơtô brơi kơ mơnuih ƀôn sang thâo tơlơi klin ngă ƀơi plơi pla pô, să pô hăng hơdôm jơlan gah pok pơhai tui tơlơi pơkă. Anun lĕ rơmet agaih, jah agaih rok, rôm, kuăi huĕt đing hnoh pơđoh ia kiăng plai ƀiă kơman găm ngă sat kơ hlô rông. Tơdơi kơ anun pruih ia jrao pơdjai kơman, arong hlăt hăng pơtô brơi neh wa wai lăng na nao, kiăng thâo tơlơi klin ngă ƀơi pŭ hlô rông mơng pô”.

Sa drơi rơmô djơ̆ klin bơbrah klĭ ƀơi tơring glông Kon Plông, tơring čar Kontum.

Ƀơi tơring čar Gialai, anih anom giăm hăng tơring čar Kontum, amăng hơdôm hrơi rơgao hmâo laih 4 anih klin ngă bơbrah klĭ hơbit ƀơi rơmô, kơbao pơ̆ 3 bôh tơring glông hăng glăk hmâo tơhnal lar hyu prong. Ayong Đơng, ƀơi plơi Brếp lĕ sa amăng hơdôm bôh sang anô̆ mơnuih ƀôn sang blung a pơ̆ să Đăk Djăng, tơring glông Mang Yang, tơring čar Gialai hmâo pŭ rơmô djơ̆ klin bơbrah klĭ. Lơ 27/5, ñu thâo hmâo 4 amăng mrô 20 drơi rơmô pô ƀlĕ ia adung, ia mơta, ƀơi drơi ñu brô đĭ khil khul kah hăng ƀlĕ bor, samơ̆ ƀu hmao pơjrao, ngă 2 drơi rơmô djai hĭ.

“Sang kâo hmâo 4 drơi rơmô ruă. Blung a rơmô ƀlĕ bơbrah, kâo ƀu thâo ngă hiưm hơpă, kâo bơwih brơi kah hăng tơđar mơn, tơdơi kơ anun 2 drơi djai hĭ. Să hmâo pơtô brơi bơwih kơ rơmô ruă, krư̆ pha ra.”

Kơnong kơ hơdôm hrơi lom thâo rơmô ruă ƀơi 2 bôh plơi mơng să Đak Djăng, tơring glông Mang Yang, klin ruă bơbrah klĭ ƀơi pŭ hlô hmâo laih ƀơi 2 bôh să mơng tơring glông Đak Đoa hăng 1 bôh să mơng tơring glông Čư̆ Sê, hăng abih bang mrô hlô hmâo klin ruă lĕ 47 drơi. Lăi kơ bruă pơgăn klin anai, ơi Lữ Quốc Tuấn, Kơ-iăng Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Ia Pết, tơring glông Đak Đoa, Gialai brơi thâo:

“Pơphun dô̆ gak pel ĕp ƀơi hơdôm ară jơlan amăng krah plơi, să, pruih jrao pơdjai kơman ƀơi abih bang amăng să. Hăng hơdôm hlô rông, hơdôm sang anô̆ rông hlô hmâo rơmô ƀă kơman lĕ, să pok pơhai kơ grŭp hlăk ai, khul mơnuih ngă đang hmua pruih jrao 1 wot sa hrơi; hăng hơdôm bôh sang anô̆ hmâo rơmô akă djơ̆ klin lĕ pơphun pruih jrao pơgang 1 wot dua hrơi.”

Mơnuih mă bruă gah ia jrao hlô mơnong Gialai pel ĕp brơi pŭ hlô rông.

Ră anai, abih bang pŭ hlô rông mơng tơring čar Gialai lĕ rơbêh kơ 435 rơbâo drơi rơmô, kơbao mrô dŏng tal 2 đơ đam dêh čar ta; biă ñu lĕ rông raih daih, ƀiă,  kual neh wa djuai ania ƀiă. Bruă pơgang, pơgăn klin, pơgang pơhlôm mơng pŭ hlô rông hmâo bôh tŭ yua yôm phăn amăng pơđĭ kyar bơwih ƀong mơng mơnuih ƀôn sang. Yua anun, Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Gialai hmâo laih hră pơ-ar ječ kơ bruă pok pơhai hơdôm bruă pơgang, pơgăn klin ruă bơbrah klĭ ƀơi rơmô, kơbao amăng tơring čar. Kiăo tui anun, Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Gialai rơkâo hơdôm anih anom hăng gơnong bruă đang hmua ngă tui tơpă hơdôm bruă pơgăn klin lar hyu, blơi vaccine tlâ̆o brơi rơmô, kơbao, djru hăng pơrai lui hlô djơ klin, lăng tui kơjăp tơlơi hlô rông kiăng prăp lui hơdôm jơlan gah kiăng yua.

Ơi Dương Ngọc Thanh, Kơ-iăng Khua Anom ia jrao hlô mơnong Gialai lăi lĕ, anô̆ bơdjơ̆ nao tư̆p hyu klin ruă anai arong keč, ruai. Tơlơi anai hrom hăng phiăn juăt rông tlaih hăng ayuh hyiăng pơ-iă, jê̆ hăng anai jing hơdôm bôh than ngă klin bơbrah klĭ ƀơi hlô rông gluh đĭ prong. Ñu pơtă mơnuih ƀôn sang đing nao bơwih brơi pŭ hlô, tlâ̆o pơgang hlôm hlâo hăng vaccine kiăng pơgăn klin:

“Tơhnal lar tưp hyu klin ruă prong yua kơ arong, keč, ruai ba truh bơhmu tu ñu kah hăng ruai kơbao, ñu amra por hyu ataih, dŭi mơng rơmô anai truh rơmô adih. Tơlơi anai, hăng mơnuih rông rơmô, kơbao, biă ñu rơmô, khom bơwih brơi klă, gơgrong hlâo blơi vaccine pơgang hlôm hlâo, kiăng pơgăn klin. Lom hlô rông ƀuh hling hlang thơ khom lăi pơthâo mơtăm kơ gong gai kiăng gum hrom anom bruă gah hlô mơnong pơtô brơi pơsir.”

Siu H’ Prăk: Pô pơblang