Yua anun, kiăng pơhlôm tơlơi suaih pral kơ mơnuih blơi yua, bruă pơhlôm klă gơnam dưi hmâo gong gai ăt kah hăng gơnong bruă ia jrao tơring čar Daklak đing nao.

Hăng tơhnal gơñăm nao pơhlôm gơnam ƀong huă amăng pơkra, sĭ mơdrô, blơi mut hăng mă yua gơnam ƀong huă; kơtưn wai lăng, pơgăn hmao tlôn bruă pơkra, sĭ mơdrô gơnam ngă mă ča, gơnam ƀu klă hiam; pơhlôm tơlơi dưi yua kơ mơnuih blơi yua; pơgang pơgăn tơlơi ruă măt gơnam amăng tal Tết tui phiăn juăt Quý Mão hăng Jơnum ngui Bơyan bơnga 2023, lơ 6/12, Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Daklak hmâo mă yua laih kơčăo bruă mrô 236 pok pơhai bruă pơhlôm klă gơnam ƀong tal Tết tui phiăn juăt 2023 kơ mơnuih ƀôn sang ƀơi tơring čar kiăng plai ƀiă hmâo tơlơi ruă măt gơnam ƀong amăng tal Tết tui phiăn juăt Quý Mão hăng Jơnum ngui Bơyan bơnga 2023. Hrom hăng anun kơtưn pel ĕp, pơlir gơnong bruă mơng tơring čar truh pơ̆ să phường, đing nao hơdôm mơta gơnam arăng blơi lu amăng tal Tết hăng Jơnum ngui hmâo tơhnal amra bơdjơ̆ nao prong, iâu pơhrui đut hlah hơdôm glông pôr pơhing lăi pơthâo hơdôm tơlơi pơkă mơng tơlơi phiăn gah pơhlôm gơnam ƀong huă ăt kah hăng hơdôm tơlơi thâo amăng ruah mă, răk pioh, pơkra hăng blơi yua gơnam truh hăng mơnuih ƀôn sang. Kiăng bruă pel ĕp ba glăi bôh tơhnal, Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar jao kơ Gơnong bruă ia jrao git gai, gum hrom hăng Gơnong bruă đang hmua hăng pơđĭ kyar ƀôn lan, Gơnong bruă sĭ mơdrô hăng hơdôm gơnong bruă bơdjơ̆ nao pơphô brơi Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar pơdŏng 3 grŭp pel ĕp pơlir gơnong bruă, pơphun pel ĕp ƀơi plơi prong Buôn Ma Thuột hăng 7 bôh tơring glông hmâo grŭp Ea Hleo, Krông Năng, Krông Ƀuk, Čư̆ Kuiñ, Mdrak, Krông Bông, Krông Ana. Hơdôm grŭp amra pơphun pel ĕp hơdôm anih anom pơkra, sĭ mơdrô gơnam, blơi gơnam ƀong huă, sĭ gơnam ƀong mơñum, gơnam ƀong ƀơi jơlan glông, đing nao amăng hơdôm anih anom pơkra, sĭ mơdrô djop mơda gơnam dưi mă yua lu amăng tal Tết tui phiăn juăt Quý Mão hăng Jơnum ngui Bơyan bơnga kah hăng: Mơnong hlô hăng hơdôm añăm mă mơng mơnong hlô, ƀiêr, tơpai, gơnam mơñum hmâo kôl, ia mih, ƀañ, mư̆t, kĕo, añăm hla rok, hơbơi pơtơi, bôh troh, gơnam pơƀâo… hăng hơdôm anih anom sĭ mơdrô gơnam ƀong mơñum. Amăng anun, hơdôm grŭp mơng tơring čar đing nao pel ĕp hơdôm anih anom pơkra, tơnă hơbai, sĭ mơdrô, blơi mut gơnam ƀong huă lĕ anih phun prong, hơdôm bôh sang čơ phun, siêu thị, anom sĭ mơdrô prong. Hăng hơdôm anih pơkra gơnam ƀong huă găp ƀrô hăng anet, anih anom pơkra tơnă hơbai gơnam ƀong mơñum biă ñu yua kơ gưl tơring glông hăng să pel ĕp.

  Ơi Phạm Thế Hoan, Kơ-iăng Khua pel ĕp gah Gơnong bruă đang hmua hăng pơđĭ kyar ƀôn lan tơring čar Daklak – Khua grŭp pel ĕp gơnam hơdjă pơhlôm pơlir gơnong bruă mrô 1, brơi thâo:

 “Rơgao kơ pel ĕp lĕ kah hăng abih bang hơdôm bôh sang anô̆, khul grŭp rim mơnuih pơkra gơnam sĭ mơdrô gah pơphlôm klă gơnam ƀong ngă tui klă hơdôm tơlơi pơkă amăng tơlơi phiăn. Khă hnun hai, hrom hăng anun hmâo sa dua anih anom ngă soh lĕ ƀing gơmơi pơphun pơsir tui tơlơi pơkă. Pơkĕ hrom hăng pel ĕp ƀing gơmơi amra lăi pơhing tơlơi pơkă kơ tơlơi phiăn pơhlôm gơnam ƀong huă hăng pơtô brơi hơdôm anom pơkra gơnam pơhlôm klă gơnam ƀong tui tơlơi pơkă. Rơgao kơ anai, kâo ăt rơkâo mơn mơnuih ƀôn sang tâ̆o hloh ruah hơdôm gơnam hmâo anăn păn pơkra rơđah, hmư̆ hing klă, anăm blơi ôh gơnam sĭ hyu ƀu hmâo anăn păn, anih anom pơkra. Hăng anih anom pơkra gơnam sĭ ăt rơkâo mơn ngă tui hơdôm tơlơi pơkă amăng tơlơi phiăn anô̆ pơhlôm klă gơnam ƀong”.

  Hrom hăng bruă pel ĕp kiăng kơtưn bruă pơhlôm klă gơnam ƀong, hơdôm bôh ƀirô wai lăng dô̆ gum hrom hăng hơdôm gưl gong gai pơtrut kơtang lăi pơhing, lăi pơthâo hơdôm tơlơi pơkă amăng tơlơi phiăn bruă pơhlôm klă gơnam ƀong, hơdôm tơlơi pơkă kơ anô̆ pơhlôm klă amăng pơkra, tơnă hơbai, sĭ mơdrô gơnam ƀong, pơkă kơ phak tơhmal hăng prăk gah pơhlôm gơnam ƀong, hơdôm tơlơi pơkă amăng tơlơi phiăn gah bruă pơgang, pơgăn sĭ mơdrô dŏp, gơnam ngă mă ča, ngă hla tui, gơnam ƀu klă hiam, gơnam ƀu rơđah phun akha, anih anom; lăi pơhing kơ anô̆ sat, ƀu klă mơng bruă mă yua jrao pơgang phun pla lom pla añăm; jrao kom mă yua amăng rông hlô; put jrao, jrao kinin amăng rông akan hơdang; anô̆ sat mơng bruă mă yua gơnam ƀu pơhlôm klă pioh kơ tơlơi suaih pral. Lăi pơhing hyu pơđĭ tui bôh thâo, bruă mă, ngă tui pơhlôm klă gơnam ƀong amăng tal Tết tui phiăn juăt Quý Mão hăng Jơnum ngui Bơyan bơnga 2023. Pơtă mơnuih ƀôn sang hmâo kơčăo bruă blơi prăp hăng mă yua gơnam ƀong djơ̆ ăt kah hăng ruah blơi hăng tơñă hơbai gơnam ƀong pơhlôm, ƀu blơi gơnam ƀu rơđah phun akha, hmâo gru nam ƀâo ih, mơxăm, čăt pơmao, răm ăt kah hăng anăm blơi, rak pioh lu gơnam đơi ôh amăng hrơi têt kiăng bĕ mă yua gơnam ƀu phrâo, rơngiă hĭ anô̆ bơbuă ñu. Hrom hăng anun, kơtưn bruă pel ĕp gah pơhlôm hơdjă gơnam ƀong, pơsir tơpă hơdôm tơlơi ngă soh...

 Hăng sa amăng hơdôm sang sĭ mơdrô gơnam ngă tui na nao djop hơdôm tơlơi pơkă kơ pơhlôm gơnam ƀong amăng pơkra, tơnă hơbai gơnam ƀong, yă Nguyễn Thị Nguyệt – Khua anom pơkra čả, giò Bà The, plơi prong Buôn Ma Thuột, Daklak lăi pơthâo:

 “Anih anom pơkra gơnam Bà The sĭ gơnam mơng rơnuk amĭ ama truh kơ ră anai năng ai ñu 40-50 thun laih, ră anai lĕ kâo tŭ mă. Rim thun sit truh tết lĕ mrô gơnam kiăng blơi yua lu samơ̆ ƀing gơmơi ƀu djơ̆ yua anun mơ̆ đuăi tui mrô ñu. Anih anom gơmơi leng kơ mă añăm hlô klă pioh pơkra. Hăng mơnuih mă bruă, khom tui hơdôm bôh thâo gah pơhlôm klă gơnam ƀong, pơgang tơngan, gôm adung mơbah lom hơtuk riă. Anih dưm gơnam hơtuk hơbai khom hơdjă. Gơnam akă tơsă, gơnam tơsă ƀu pioh hrom ôh kiăng pơhlôm hơdjă yua kơ bruă rơnăk jing yôm phăn biă. Bơ̆ hơdôm gơnam pơƀâo lom mă yua khom ngă tui tơlơi pơkă mơng Ding jum ia jrao".

Gơnang ngă tui khut khăt hơdôm bruă mă kơtưn pơhôm gơnam ƀong hơdjă, anun truh ră anai tơlơi sĭ mơdrô, gơnam tam akô̆ thun 2023 ƀơi plơi prong Buôn Ma Thuột lăi ha jăn hăng đơ đam tơring čar Daklak lăi hrom hơđong na nao, anô̆ klă gơnam dưi wai lăng kơjăp; hơdôm anih anom pơkra gơnam leng kơ dưi pơsit hră pơ-ar tŭ yap djop tơhnal pơkă pioh pơhlôm gơnam hơdjă; mơnuih mă bruă dưi prăp brơi gơnam pơgang, gơnam pơgang tơngan, bơnal gôm adung mơbah lom mă bruă, ƀu pioh ba truh tơlơi ruă măt, ƀu hơdjă pơhlôm gơnam ƀong amăng plơi prong.

Ta amra ƀuh, bruă kơtưn pel ĕp, wai lăng gơnam tam hlâo, amăng hăng tơdơi kơ tal Tết tui phiăn juăt Quý Mão hăng Jơnum ngui Bơyan bơnga ƀơi tơring čar hmâo djru ngă hơđong nua gơnam, pơgăn, pơsir hmao tlôn hơdôm gơnam ƀu klă, ƀu pơhlôm hơdră ƀơi anih sĭ mơdrô. Khă hnun hai, rim mơnuih bôn sang jing mơnuih blơi yua thâo, ruah mă gơnam ƀong hmâo phun akha, anăn păn pơkra, pel ĕp tŏng ten plăng gơnam, khut khăt mơtăm ƀu dưi blơi yua gơnam ƀâo ih, čăt pơmao… kiăng pơhlôm tơlơi suaih pral kơ drơi pô, sang anô̆, kiăng djop mơnuih, djop sang hmâo sa Tết tŭ yua, pơhlôm klă.

Tết thun phrâo čơdơ̆ng truh laih, hrơi mông kiăng blơi yua lu mơta mơnong ƀong huă lu hloh amăng thun. Anai yơh hrơi mông juâ̆t hơmâo tơlơi ruă nuă măt mơnong ƀong huă, yua kơ anun, djop mơnuih khom kơđiăng pơgang mă pô sit blơi yua mơnong ƀong huă kiăng huăi măt djơ̆ mơnong ƀong huă, đah mơ̆ng ƀong mơñum ngui ngor mơak,  hiam drơi jăn thun phrâo. Anai lĕ, tơlơi pơtă mơ̆ng ơi ia jrao chuyên khoa II Trịnh Hồng Nhựt-Kơ-iăng khua sang ia jrao prong kual Dap Kơdư lăi nao tơlơi pơhing măt mơnong ƀong huă hăng hơdră pơgang.

-Rơkâo ơi ia jrao brơi thâo mơ̆ng pơpă juâ̆t hơmâo tơlơi truh măt mơnong ƀong huă amăng bơyan têt ?

-Ơi ia jrao Trịnh Hồng Nhựt: Tết lĕ hrơi mông blơi yua mơnong ƀong huă lu, mơnuih ƀôn sang juâ̆t pơmin hrơi têt jing hrơi  ngă yang thun phrâo anun ƀu gưt hyu blơi gơnam tam ôh, kơnong blơi prăp lui hlâo kơ têt lu mơta mơnong ƀong huă. Tơdah pơgang pioh ƀu djơ̆ hơdră lĕ amuñ yơh mač kman mut tơma amăng mơnong ƀong huă, sit ƀong amra ngă ruă kian, măt mơnong ƀong huă. Hơdôm gơnam ƀong huă kah hăng añăm mơnong, añăm mơnong akan....mơnong ƀong huă dŏ asăt mơtah ƀudah hơtŭk aka ƀu tơsă ten kah hăng mơnong pơkra ming anŏ lŭk mơtah gỏi, ƀong drah mơñum ia boh čroh aka ƀu pơrơgoh kman, pơkra ming ƀu ten amuñ biă mă hơmâo  mač kman.

-Tơlơi mưn ƀuh ñu ruă măt mơnong ƀong huă anun hơgĕt lĕ ơ ơi ia jrao ?

-Ơi ia jrao Trịnh Hồng Nhựt: Hơmâo lu mơta ngă rai tơlơi măt mơnong ƀong huă, ruă kian pơtah čroh. Tui hluai anŏ jing mơ̆ng mơnong ƀong huă laih anun ñu ƀu lăp hăng phara ba drơi jăn mơnuih pô ƀong huă, kơnong hơdôm mơnit đôč laih ƀong, ƀơi anŏ hơmâo mơnuih ñu sui dua klâo hrơi kah ruă. Tơlơi bơkơnăl ƀuh ñu lu biă mă lĕ ƀlĕ pơtah. Lơ̆m ƀing ta ƀong gơnam hơgĕt thơ, ñu mưn amlưn đok, hao pơtah. Tơlơi kiăng mơ̆ng ƀlĕ pơtah lĕ, drơi jăn ta bong glăi hăng anŏ sat mơ̆ng rơngiao mut tơma amăng kian pruăi. Dua lĕ ruă kian pơtah čroh.

Lơ̆m anŏ sat, ia sat mut amăng kian pruăi, jing mơnong ta ƀong ƀu hơdjă rơgoh anun truh pơ hlung asơi, hlong asơi mah lăng ƀu djơ̆ ñu hlong brơi pơtơbiă pơ rơngiao mơtam tơdah mơnong ƀong anun trun nao truh pơ pruăi mơda ta amra ruă amăng anih jum dar mơsăt, ruă sui ƀrư̆, hnang blung ruă kian, juă glai mơ-ia, eh drah, ia kơhñor ƀudah pơ-iă amăng drơi jăn truh duăm ayuăm, rơngiă ia amăng drơi jăn. Tơlơi mưn pơkŏn dơ̆ng juă glai eh hơmâo drah, hăng eh mơ-ia kơñĭ hơmâo tom drah ba truh thu ia amăng drơi jăn, kơtang hloh ngă kơ ta truh kơhñăk, ƀu hơdor dă tah, tơnap suă jua, bơbeč truh lu mơta pran hơtai amăng lăm drơi jăn hăng ba truh djai mơtam tơdah ƀu hmao pơjrao djơ̆.

-Hơdră pơjrao măt mơnong ƀong huă hiư̆m lĕ ơi ia jrao ?

-Ơi ia jrao Trịnh Hồng Nhựt: Lơ̆m măt mơnong ƀong huă lĕ ƀing ta khom ngă hiư̆m pơtơbiă hĭ anŏ sat, ia sat amăng drơi jăn ƀơ̆i hlâo, tañ hloh klă hloh, ngă ƀlĕ pơtah, djong khuek ƀơi rơkông đok brơi ƀlĕ pơtah. Kơđiăng tơdah čơđeng ta hơmâo čơkâo dlông anăm khuek ôh amăng rơkông đok. Laih ta ƀlĕ hĭ pơtah amra thu ia amăng drơi jăn anun yơh pơhrua nao lu ia, mơñum ia dưm ƀiă hra, mơñum orezol, mơñum ia jrao men tiêu hoá, tơpung ngă rơ –ơ̆ kian pruăi. Ƀudah mơñum ia jrao pơdjai kman tui tơlơi pơčrâo ba mơ̆ng ơi ia jrao.

Khă hnun, hơmâo mơ̆n mơnuih ƀu gưt ƀlĕ pơtah, ƀu ngă tui tơlơi pơtô, ƀing čơđai muai, mơnuih truh kơhñăk...Tơdah mơnuih ruă duăm hlor pơ-iă drơi jăn na nao, pơtah lu, thu ia amăng drơi jăn khom ba nao pơ sang ia jrao jur srôm mơtam, anăm mă yua ia jrao ngă kong eh mơ-ia ôh. Yua mông anai, brơi bơtơbiă abih ia sat ngă măt amăng drơi jăn pơrơngiao.

-Kiăng pơhlôm pơgang măt mơnong ƀong huă amăng bơyan têt hiư̆m ta ngă ơ ơi ia jrao ?

-Ơi ia jrao Trịnh Hồng Nhựt:

Hơbin či hơtŭk ƀong huă lĕ nao blơi mă ba glăi pơkra ming anăm blơi pioh lui ôh

Ruah mă hăng răk lui klă mơnong ƀong huă, khom hơtŭk tơsă, riă hlor; tram ia hra, rao rơgoh kah hlâo kơ ƀong huă

Khom dưm phara mơnong ƀong huă dŏ asăt mơtah hăng mơnong ƀong huă pơkra ming mơ̆ng hlâo mơnong ƀong tañ. Amăn pioh hrom ôh.

Ming pơkra gơnam yua, khom rơgoh hơdjă thu ia

Rao tơngan hăng ia čơƀu pơdjai kman hlâo kơ pơkra ming mơnong ƀong huă laih anun hlâo kơ ƀong huă

Rao mơnong ƀong huă hăng ia rơgoh

Pơhơgơ̆m hĭ truă kơnăp gôm sir krep sit mơnong ƀong huă laih hơtŭk tơsă

Ƀong huă mơtam laih phrâo hơtŭk tơsă dŏ pơđao

Hơtŭk ten mơnong ƀong huă rơ-ot hlâo kơ ƀong

Anăm ƀong ôh mơnong ƀong huă pioh lui rơgao ha mlam ƀudah ƀâo mơ-ih

Hrom hăng anun kiăng kơđiăng: Rơnăk rơgoh sang anŏ gŏ uă, tơpur apui hơtŭk riă, ngă rơhaih anih dŏ tơnă hơbai. Anih mơsah djrưh juâ̆t hơmâo kman, virus, pơđĭ kyar tañ biă mă mut amăng drơi jăn ƀing ta.

-Hai, bơni kơ ih ơi ia jrao hŏ!