VOV4.Jarai - Thun 1999, Binh đoàn 16 ako\ pơjing [ơi să Quảng Tân, tơring glông Tuy Đức, tơring ]ar  Daknông, ha\ng bruă nga\ bơwih [o\ng huă ling tơhan, [ơi kual goai lon ia ha\ng Kur. Rơbeh 15 thun rơgao, khua mua, ling tơhan Trung đoàn 726, bruă nga\ pơđ^ kyar bơwih [o\ng huă, ngă hro\m ha\ng ping gah, gong gai plơi pla, pioh wai lăng kơja\p tơlơi rơnuk rơnua pơ goai lon ia. Bôh nik, Trung đoàn ngă hro\m ha\ng plơi pla, ngă hơđong pơ hdôm plơi pla ala [ôn mơnuih [ôn sang djuai ania [ia\ rai mơng kual kdưr, rai do\ ]a ]ot, phă dlai pơrai dlai kyâo ngă hơmua pla pơdai. Truh ră anai neh met wa [ơi să Quảng Trực, tơring glông Tuy Đức, hơmâo hơđong rit [ôn plơi, nga\ hơmua pla pơdai hđong, hơmâo lon nga\ hơmua, laih anun pơđ^ kyar bơwih [o\ng huă sang ano\. Ling tơhan Trung đoàn 726 hơmâo nga\ tui lu hơbo# bruă djru ba mơnuih [ôn sang ba glăi tu\ yua kah ha\ng pok jơlan nao rai, man pơdong hơdôm ring bruă bơwih brơi tơlơi hơd^p mơda mơnuih [ôn sang, nga\ tui hiam tơlơi nga\ hro\m nai ia jrao, mơnuih [ôn sang, pioh pơjrao brơi tơlơi duăm ruă mơnuih [ôn sang do\ pơkual goai lon ia ha\ng ara\ng. Rơgao bruă mă anai, tơlơi khăp kplah wah ling tơhan ha\ng mơnuih [ôn sang jai hrơi kja\p hloh, laih anu\n rup [o# mơta  ling tơhan wa Hồ ama\ng pran jua mơnuih [ôn sang hiam na nao.

            Tơdơi kơ hơdôm hrơi mơ-ak Tết tui phiăn juăt Bính Thân 2016, hơdôm hrơi anai, lu sang ano# [ơi să Quảng Trực, tơring glông Tuy Đức, tơring ]ar Daknông gum hrom laih mơnuih apăn bruă tơhan, ling tơhan Trung đoàn 726, Binh đoàn 16 mơ-ak pơ phun bruă đang hmua, bơwih brơi kơ phun kơ phê. Dưi hmâo tơlơi gum djru lon pla, ]ơkă Tết hrom, [ong Tết hrom, do# hrom, neh wa să Quảng Trực pơ phun bruă ngă đang hmua hăng pran jua hur har hloh.

            Tết thun anai, sang ano# ơi Thái Văn Thiện, [ơi thôn 13, să Quảng Trực, tơring glông Tuy Đức, tơring ]ar Daknông hmâo lu tơlơi mơ-ak hloh dua wot yua kơ thun blung a abih bang sang ano# dưi ]ơkă Tết amăng sang phrâo yua kơ Trung đoàn 726 djru pơdo\ng brơi. Ơi Thiện le\ sang ano# [un rin ]ơkă mă rơbêh kơ 2 ektar lon pla kơ phê mơng Trung đoàn jao, dưi tuh pơ plai pơjeh pla, kơmok pruai hăng ]râo brơi hơdră bơwih brơi, pla plah nao phun tiu... Tơdơi kơ Tết, ling tơhan Trung đoàn 726 djru hrom bruă. Ơi Thái Văn Thiện brơi thâo:

            “Thun anai puih kơđông pha brơi braih huă, braih `ar lu hloh kơ hơdôm thun. Prak ăt hmâo lu hloh mơn, laih anun ia rơmă, [o#t ngo\t, sik, ia măm, hra yap wot mơnong [ong juăt yua hrim hrơi amăng sang ano# thun anai Trung đoàn pha brơi [uh hơđong hloh, bơhmu hăng hơdôm thun neh wa mơ-ak hloh. Puih kơđông tơhan ăt pơ phun mơn tơlơi pah bôh lông, đă bôh lông laih anun jơnum ngui adôh suang bơkơja\p drơi jăn lăi hrom ăt djop djel mơn, neh wa mơ-ak biă.”

            {ơi Sang ia jrao Khul ling tơhan Trung đoàn 726, hơdôm hrơi anai, lu wot neh wa kual goai dêh ]ar nao pel e\p, pơjrao tơlơi duam ruă hăng dưi pha brơi đu] ia jrao. {ing apăn bruă tơhan, [ing ling tơhan mă bruă ia jrao Trung đoàn 726 do# nao tơl hơdôm bôh plơi pla ataih hloh, hyu pel e\p, pơjrao tơlơi duam ruă brơi đu] hăng ]râo brơi neh wa hơdră pơgang, pơgăn hơdôm tơlơi ruă amu` hmâo amăng bơyan phang kho#t. Ơi Điểu Đắc, [ơi [ôn Bu Prăng 2, să Quảng Trực ruai le\, hlâo dih sit duam ruă, neh wa khom găn rơgao jơlan ataih biă nao pơ\ kual krah tơring glông kah mơng hmâo anih pel e\p, pơjrao tơlơi duam ruă. Je# hăng anai, neh wa să Quảng Trực mơ-ak biă yua kơ să dưi tuh pơ plai pơdo\ng Sang ia jrao khul ling tơhan hăng gơnam mă yua djop [ia\ mơn; [ing apăn bruă tơhan, ling tơhan mă bruă ia jrao abih pran jua bơwih brơi tơlơi suaih pral kơ neh wa:

            “Lăi hrom pel e\p pơjrao tơlơi duam ruă [u kiăng pơ\ anih ataih dong tah. Rơdêh nao rai biă `u mơng Trung đoàn 726, laih anun djop măi mok pioh pel e\p pơjrao tơlơi duam ruă klă kơ neh wa. Pran jua mơng neh wa pô hăng Trung đoàn 726 kah hăng khul ling tơhan hăng mơnuih [ôn sang le\ sa tơlơi pơmin, kah hăng ia hăng akan, [ong huă, do# hrom hăng m[s, biă `u kah hăng [ing ơi ia jrao gah ling tơhan, hăng neh wa hă klă biă, neh wa hơdor tơngia kơ Trung đoàn biă.”

            Thượng uý, y sĩ Nguyễn Đoàn Dũng, Kơ-iăng Khoa Sang ia jrao Khul ling tơhan Trung đoàn 726, Binh đoàn 16 [ơi să Quảng Trực, tơring glông Tuy Đức, tơring ]ar Daknông brơi thâo: Jing anih anom goai dêh ]ar, kual ataih, asuek amăng tal Tết phrâo rơgao amra hmâo lu tơlơi klin ruă gluh đ^, biă `u ruă măt yua mơnong [ong [u klă, anun [ing apăn bruă, [ing tơhan mă bruă gah ia jrao djă pioh bruă do# gak hrơi mlăm, mơ-ak bơyan Bơnga ]ơkă Tết hăng neh wa, pơhlôm rah bruă pel e\p pơjrao tơlơi duam ruă, bơwih brơi tơlơi suaih pral m[s:

            “Drơi pô gơmơi le\ hơdôm ơi ia jrao, ling tơhan mă bruă ia jrao nao pơsur laih hăng ]râo ba neh wa hơdră pơgang, pơgăn tơlơi duam ruă hăng ]râo brơi neh wa nao pơ\ sang ia jrao Trung đoàn pioh pơjrao tơlơi ruă [u dưi gơnang nao kơ phiăn juăt sô hơđăp [u hmâo bôh tu\ yua ôh. Dua tlâo thun hăng anai neh wa ha pran jua đăo gơnang kơ [ing ơi ia jrao ling tơhan mơng sang ia jrao Trung đoàn 726. Hmâo hơdôm mơnuih ruă [ing gơmơi do# ba rơdêh hăng rơbat tơkai nao tơl plơi pla hăng pel e\p tơlơi duam ruă kơ neh wa, ]râo brơi neh wa hơdră pơgang, pơgăn tơlơi duam ruă hăng pơke\ hăng bruă hyu lăi pơthâo jơlan gah, hơdră bruă mơng Ping gah hăng Kơnuk kơna kơ neh wa, kiăng neh wa đăo gơnang kơ Ping gah hăng Kơnuk kơna, đăo gơnang kơ Khul ling tơhan, đăo gơnang kơ [ing ling tơhan [ơi kual goai dêh ]ar.”

            Hơdôm bruă mă mơng [ing apăn bruă tơhan, [ing ling tơhan Trung đoàn 726 dưi hmâo laih pran đăo gơnang, tơlơi ke\ ph^ hrom, mu\t hrom kơplah wah m[s hăng ling tơhan. Ơi Điểu Long, Khoa git gai Ping gah să Quảng Trực, tơring glông Tuy Đức pơsit: go\ng gai plơi pla hăng m[s lăng [ing apăn bruă tơhan, ling tơhan kah hăng mơnuih amăng sang ano#, mơ-ak hrom, tơnap hrom hăng pơtrut pơsur tơdroă pơdo\ng kual goai dêh ]ar jai hrơi pơdrong kơtang:

            “Neh wa [ơi anai mơ-ak biă ]ơkă mă pran jua hơdôm anom bruă puih kơđông pơdo\ng [ơi anai, biă `u Trung đoàn 726, puih pơgang goai dêh ]ar... Neh wa đăo gơnang biă kơ jơlan gah hơdră bruă mơng Ping gah, tơlơi phiăn mơng Kơnuk kơna, hur har mă bruă ngă đang hmua, mơ-ak thun phrâo amra ba glăi tơlơi ta#u yâu kơ neh wa, hơdôm bôh plơi pla amra hơđong pran jua ngă đang hmua hăng amra gum hrom ling tơhan [ơi anai djă kơja\p phao [ơi tơngan wai lăng amăng [ia\ lon goai dêh ]ar pô.”

             Hrom hăng ngă tui klă bruă bơwih [ong pơgang goai dêh ]ar, pơdo\ng glông bruă abih bang m[s pơgang lon ia [ơi hơdôm bôh să goai dêh ]ar pơ\ tơring glông Tuy Đức, tơring ]ar Daknông, Trung đoàn 726 lăng ba gleng nao bruă pơtô ba m[s, pơdo\ng lu hơdră bruă mă djru m[s, ngă tui klă bruă hơđong tơlơi hơd^p mơda mơnuih mơnam [ơi plơi pla. Pô hyu mă tơlơi pơhing phrâo Go\ng phun jua pơhiăp dêh ]ar Việt Nam do# mă bruă [ơi kual }ư\ Siăng hmâo laih bruă bơkơtoai hăng Thiếu tá Nguyễn Văn Huệ, Kơ-iăng Khoa git gai Trung đoàn 726, Binh đoàn 16 kơ tơlơi anai, rơkâo kơ ơi pang, yă dôn hăng [ing gơyu\t hmư\ hrom tui anai:  

-Ơ Thiếu tá, Nguyễn Văn Huệ, kơ ia\ng khoa g^t gai ling tơhan Trung đoàn 726, Binh đoàn 16, blung hlâo rơkâo kơ ih lăi pơthâo brơi mơnuih hơmư\ bro\, sa dua bruă mă yôm kơ puih kơđông?

-Thiếu tá Nguyễn Văn Huệ: Ling tơhan Trung đoàn 726, ako\ pơdong tui ha\ng tơlơi pơs^t mrô 768, thun 1999 mơng Ding jum ling tơhan dêh ]ar ta, ha\ng bruă mă le\ pơđ^ kyar tơlơi bơwih [o\ng huă mơnuih mơnam, wai lăng tơlơi rơnuk rơnua [ơi ngă puih kơđông. Ngă hro\m ha\ng go\ng gai plơi pla, pơdăp brơi plơi mơnuih [ôn sang rai do\ ]a ]ot, ngă hơđong tơlơi hơd^p mơda plơi pla mơnuih [ôn sang, djru ba bruă, kiăng pơhrui glăi prăk kak ama\ng sang ano\, pơđ^ tơlơi hơd^p mơda mơnuih mă bruă.... Ngă hro\m ha\ng ping gah, gong gai plơi pla mơnuih [ôn sang [ơi plơi pla ala [ôn, ako\ pơdong jơlan hdră wai lăng tơlơi rơnuk rơnua pơ kual goai lon ia. Ling tơhan hơmâo ngă puih kơđông [ơi 2 boh să Quảng Tâm hăng Quảng Trực, tơring glông Tuy Đức, tơring ]ar Daknông. Anai le\ kual plơi pla tơnăp tăp bia\ ma\, do\ [ơi  jơlan pơgoai  dêh ]ar Kur, hơmâo jơlan pơgoai lon ia ataih truh 20 km. Kual lon anai tơnăp tap, adai pơ iăng pơ iong. Dong mơng hrơi ako\ pơdong ha\ng kual lon  dưi hơmâo [irô jơnum min mơnuih [ôn sang tơring ]ar Daknông jao brơi wai lăng truh 4.500 ektar rưng kyâo dlai klô... Truh ră anai khul ling tơhan hơmâo j^ jah pla phrâo 791 ektar, ama\ng anun kơ phê truh 521 ektar, do\ glăi pla tiu, [ơr, mác ca.... Dong mơng hrơi ako\ pơjing truh ră anai, puih kơđông tơhan hơmâo iâu pơmut 120 ]ô mơnuih mă bruă, 525 boh sang ano\ jao brơi tơlơi mă bruă wai lăng rưng kyâo dlai klô, lu `u le\ sang ano\ mơnuih [ôn sang djuai ania [ia\ hơd^p mơda [ơi anai. Ră anai tơlơi hơd^p mơda mơnuih [ôn sang đ^ go# mo#, laih anun pơs^t mă bruă hăng puih kơđông ling tơhan laih...

-Têt thun phrâo Bính thân 2016, [rô djơ\ pioh brơi khua mua tơhan, ling tơhan do\ glăi ha\ng mơnuih [ôn sang do\ pơ goai lon ia ha\ng ara\ng, laih anun ngă tui jơlan hdră gum ba lu hơbo# bruă mơnuih [ôn sang?

-Thiếu tá Nguyễn Văn Huệ: Rơngiao kơ bruă mă ngă tui tơlơi wai lăng rơnuk rơnua, puih kơđông ling tơhan ngă tui hiam bruă iâu pơthưr, pơtô ba mơnuih [ôn sang [ơi anih ngă puih kơđông. Juăt ngă hro\m na nao ha\ng gong gai plơi pla, hyu pơtô pơblang, iâu pơthưr neh met wa, ngă tui hiam jơlan hdră mơng ping gah, tơlơi phiăn kơnuk kơna ta, pơtô ba mơnuih [ôn sang ana\m koh drôm kyâo dlai klô ôh. wai lăng hiam lon dlai klô. Hyu ]ua\ ngui na nao, laih anun [ơk pha gơnam tam brơi hơdôm sang ano\ tơnăp tap, ama\ng hơdôm hrơi ngă lơ phet prong, [o\ng têt thun phrâo.

Kiăng neh met wa mơak têt thun phrâo, puih kơđông tơhan [ơk pha lu gơnam tam hơdôm sang ano\ jao brơi tơlơi mă bruă, laih anun kông nhân mă bruă ama\ng ling tơhan. Rơngiao kơ anun hơdôm sang ano\, hơdôm mơnuih mut khul mă bruă, sang ano\ mă bruă ama\ng puih kơđong tơhan, djru ba dong 500 rơbâo prăk. Rơngiao anih ano\m tơhan hơmâo djru ba prăk bơni têt le\, 1 klăk 500 rơbâo prăk/sa ]ô kông nhân; 1 klăk prăk brơi sang ano\ hơmâo jao tơlơi mă bruă. {ơk pha hơdôm sang ano\ tơhan duăm ruă, sang ano\ hơmâo tơhan djai săn drơi brơi lon ia ta... Hro\m hơb^t mơak têt thun phrâo, puih kơđông djru ba tơlơi khăm, pơjrao duăm ruă, [ơk pha đu] ia jrao neh met wa do\ pơ goai lon ia. Puih kơđông, hơmâo khăm ha\ng pơjrao brơi rơbeh 800 wot mơnuih, abih băng prăk rơbeh 71 klăk prăk. Rơngiao kơ anun hyu pruih ia jrao pơgăn kơman ngă rai tơlơi duăm ruă, pơluk jrao brơi 275 blah musker brơi đu]... Rơngiao kơ anun, ngă hro\m ha\ng bruă hyu pơtô pơblang neh met wa ngă tui hiam jơlan hdră ping gah, tơlơi phia\n juăt kơnuk kơna, pơsur anur neh met wa mơak têt thun phrâo, triăng mă bruă, pơđ^ kyar tơlơi bơwih [o\ng huă [ơi goai lon ia ha\ng ara\ng.

-Bơyan bơnga phrâo truh, rơkâo kơ ih lăi lăng tơlơi pơmin bruă mă phun kơ puih kơđông tơhan hrơi blan pơ ana\p anai?

-Thiếu tá Nguyễn Văn Huệ: Tơlơi tơnăp kơ puih kơđong tơhan do\ pơ goai lon ia le\,  aka po\ng tơmeh pơgoai lon ia ôh. Kual lon pơ anai lu tơlơi dleh tơnăp tăp, mơnuih [ôn sang [u hrăm hră lu, tơlơi hơd^p mơda mơnuih [ôn sang pơ anai [un rin hin tơnăp tap. adai pơ iă phang khôt kơtang, kual lon thong kơdưr dleh tơnăp, nao rai dleh glăn, [u amu` ame\ ôh... Ama\ng hrơi blan pơ ana\p anai, bruă ngă phun puih kơđong tơhan pok prong lon, pla dong kyâo dlai, pla kyâo hơngo... Iâu thim dong pơmut brơi mơnuih ma\ bruă, djru ba lu mơnuih [ôn sang hơmâo bruă mă, laih anun iâu thim sang ano\ jao wai lăng dlai rưng, brơi tơlơi mă bruă, kiăng hơmâo hơđong bruă mă mơng puih kơđông. Laih dong nga\ hro\m ha\ng gong gai plơi pla, pơtrut kơtang hyu pơtô pơblang neh met wa nga\ tui hiam jơlan hdră ping gah, tơlơi phiăn kơnuk kơna , pơtô ba mơnuih [ôn sang mă bruă pơđ^ kyar bơwih [o\ng huă, pơđ^ tơlơi hd^p mơda mơnuih [ôn sang djuai ania [ia\ [ơi anai....

-Ơ lah, bơni kơ ih lu tơlơi ră ruai ha\ng jơlan hdră anai.

Siu H’ Prăk - Rơluch Xuân: Pô ]ih ha\ng pôr