Bi Xuân, kòn cau Bahnar ơm tàm ƀòn Groi Wêt, xã Glar, kơnhoàl Đăk Đoa, càr Gia Lai là dùl tàm ală hìu bơnhă lam lài tàm ƀòn bè tam kơphe jat tơl khà Rain Forest. Bi pà git, he pal tam gơl broă tam tŭ suơn kơphe neh kra, 1 lồ mờ nggùl kơphe mìng tơnhàu geh 3 tấn kơphe gar pah kàl. Bơh tŭ bi tus bal broă lơh tam kơphe jat tơl khà Rain Forest tàm nam 2020, suơn kơphe neh gơs niam, sền gŏ loh làng ngan. Tus bal broă lơh, bi Xuân geh pơlam bơta chài klah ntê kơphe, ròng ñhơt hơ đơm mƀur kơphe nàng gàr khà sùh iò ù in mờ ngui kơmhò kơphe jơm gơs phơng, mờ rơcang sơndră kòp tu sa aniai mờ cế phẩm siñ họk. Mờ broă lơh do, priă tă lơh gơmù mờr 20% pơndrờm mờ lài mờ ai cồng nha tơnhàu geh mờr 5 tấn kơphe gar: “Tus bal broă lơh do lài ngan cèng wơl tiah kis sàng goh, niam bơnĕ, să tờm he là cau lơh den geh kuơ tơn ai pràn kơldang să jan he in. Dơ̆ 2 là he kờñ wèt tus bơta niam ờdo ờdă ai phan lơh gơs ai mpồl bơtiàn in tŭ ngui kơphe. Bơdìh mờ lơh gơlik kơphe sàng goh, añ mờ làng bol tàm ƀòn kơp kờñ kơphe cau Bahnar dê lơh gơlik den geh lơh niam rlau nàng geh dùl phan bơh làng bol kòn cau Bahnar tàm Glar lơh gơlik. Bơh hơ̆, phan bơna geh tac tàm ală tiah, geh tŭ là tàm lơgar ndai, jờng rơ gar kơphe cau Bahnar dê”.

Ndrờm bè hơ̆ sơl, kàl tam kơphe pa do, bi Uê ơm tàm ƀòn Tươh Klah, xã Glar geh 2 lồ kơphe tus bal broă lơh kơphe geh sră cơng tàng. Jat bi Uê yal, lài do, priă blơi phơng, priă ơpah cau jì nhơt, ƀồm dà, pik jơh mờr 100 tơlak đông pah nam. Bơh tŭ tus bal broă lơh, priă tă lơh neh gơmù uă ngan. Bơdìh hơ̆ tai, tŭ pik, bi rơ wah ală plai dum nàng tơnguh bơta niam gar kơphe dê. Kàl pa do, hìu bơnhă bi tơnhàu geh mờr 7 tấn kơphe gar, kờp jơh priă tă lơh sơngka sền gàr bi gam priă cồng rlau 150 tơlak đông. Bi Uê yal: “Tŭ là cau lam lài tam gơl den kung kal ke ngan, mơya tŭ lơh geh cồng nha den bơta añ kơlôi tàm nùs là bơto làng bol lơh jat he. Añ sền gŏ dùl bơta là lơh kơphe sàng goh kung geh kuơ pràn kơldang să jan in, bơta kuơ lơh geh kung gơguh uă, pơgồp bơnah tơn jơh jơgloh tơrmù rƀah”.

Kàl lơh kơphe 2022- 2023, Hợp ták xã lơh sa suơn sre mờ broă drơng ala Lam Anh lơh bal mờ 36 hìu bơnhă làng bol (tàm hơ̆ 24 hìu bơnhă là làng bol kòn cau Bahnar) lam lơh broă lơh suơn chi tam gơl tam phan jat tơl khà Rain Forest mờ bă ù mờr 70 lồ. Broă lơh ờ mìng dong ală suơn kơphe gàr sùm cồng nha tơnhàu, tơnguh bơta niam mờ gam tơnguh cồng nha lơh sa tàm dùl bă ù. Ồng Lê Hữu Anh, Kwang atbồ Hợp ták xã pà git, broă lơh gơlik kơphe geh bơta niam uă gam lơh gơlik bơnàng jă nàng hợp ták xã lam lơh niam rlau, lơh gơs mat kă bro. Tŭ do, Hợp ták xã neh geh kơphe ƀòk geh bơta niam uă cèng mat kă bro Slarland, geh dờp tơl khà phan OCOP 3 sơmañ bơh Gia Lai dê: “Tŭ mờ hìu bơnhă làng bol kòn cau tam gơl lơh gotùi kơphe sàng goh, lơh phan nàng lơh gơlik phan niam, lơh gơlik kơphe pơr măi, kơphe ƀòk geh bơta niam uă kung là dùl bơta ƀuơn nàng tơnguh bơta kuơ niam ngan rlau jơh ai phan bơna làng bol in. Hợp ták xã kung kơlôi sơnơng mờ rơhời lam lơh broă kă bro điện tử, ai phan kơphe hợp ták xã dê mut tàm anih kă bro mờ geh broă rơndap lơh tac phan nàng lơh bè lơi khà tac sơlơ uă den sơlơ geh kuơ, cèng wơl bơta kuơ ai làng bol lơh broă sa”.

Mò Giang H’Hom, Phó Củ tịc Ủy ƀan Ñân zân xã Glar đơs: Broă ngui ală tơl khà dunia tàm broă tam kơphe là bơta tam gơl dờng ngan tàm gah lơh kơphe tàm xã, lơh gơlik phan niam ai mpồl bơtiàn in, tơnguh cồng nha lơh sa, gàr kloh niam tiah ơm kis. Bơta tam gơl niam ngan do gam lơh gơ rề tus ală gah ndai, pơgồp bơnah tam gơl mờng kwèng kơlôi sơnơng, broă lơh bơh làng bol dê: “Lài do ờ hềt geh rơndap broă lơh gơs ròt bơta kuơ kơphe 4C, den làng bol kung gam ngui bơta chài bơh yau, ờ lơh geh cồng nha, mơya bơh tŭ geh broă lơh ròt bơta kuơ do den làng bol kung ngui khoa họk kỹ thuật tàm broă lơh sa den ală hìu bơnhă neh tam lài hơ̆ geh priă jền ờ uă, mơya lơh jat ròt bơta kuơ den neh geh cồng nha lơh sa uă. Xã kơp kờñ ròt bơta kuơ lơh geh ờ mìng is tàm xã, mờ kơp kờñ broă lơh do geh uă rlau tai nàng dong tờm kơphe làng bol dê geh kuơ rlau, dong tơn jơh jơgloh tơrmù rƀah”.

Bơdìh mờ xã Glar, ală tiah tam kơphe lơh bal, lơh gơlik mờ tac phan jat gùng dà hữu kơ tàm pơdar gam geh rề ơnàng làm gùt kơnhoàl Đăk Đoa mờ jơh gùt càr Gia Lai. Ală broă lơh bal do neh dong tàm tơrbŏ priă jền mờ pràn jak cau lơh broă sa, hợp ták xã mờ mpồl lơh sa kă bro dê, dong gah lơh kơphe gàr kơ̆ gơnoar broă lam lài tàm bơtàu tơnguh lơh sa, tơn jơh jơgloh tơrmù rƀah mờ sơn đờm ai lơh bal – bơtàu tơnguh ală gah lơh phan ndai tàm tiah ƀòn lơgar tàm Gia Lai.