Broă lơh do neh dong kờl git nđờ rơbô hìu làng bol kòn cau klàs mờ rơƀah pah nam nàng pin dờn, lơh ngan lơh broă sa, brồ guh bơ̆t bơtàu rài kis ngai sơlơ niam rơlao.

Tê gam tơwès mờ căp ñhơ̆t tàm suơn, ồng Rơ Chăm Chon, deh nam 1977, kis tàm ƀòn Mrong Ngó 3, xã Ia Ka, kơnhoàl Chư Păh pà git: Konrồ me mờ gơnoar atbồ kơnhoàl dong kờl hìu nhă ồng tàm nam 2021 mờr deh kòn dơ̆ 2 den tàng pal sền gàr nền nòn. Kung jăt ồng Chon đơs, bal mờ dơ̆ dong kờl kơnrồ mờ ồng, gam geh 4 hìu ndai kis tàm ƀòn Mrong Ngó sơl, mờ hìu lơi kung neh geh tai 1 nơm kơnrồ. Mờ ồng Chon, kơnrồ tŭ do là phan bơna prăp gàr, tài hìu nhă ồng neh geh tai mờr 10 tơlăk đong pah nhai kơnờm mờ geh 2 nă cau pa geh rơwah mŭt lơh kông ñân còr bơsơ̆t kao su.

Ồng Chon neh pin dờn geh tơl bơta nàng drơng tàm broă lơh sa hìu nhă: “Dà lơgar neh pà añ in 1 nơm kơnrồ, 1 nơm hìu mờ ai tơl bơta niam nàng kòn bao añ mŭt lơh kông ñân còr bơsơ̆t kao su. Tơl nă cau 1 nhai kung geh bơh 4 tus 5 tơlăk đong. Dùl bơnah tă blơi phe sa, 1 bơnah priă blơi kơnrồ, phơng sih tàm suơn. Tus do, hìu nhă añ rơcang geh blơi tai măi ƀồm dà, sền gàr sơnka suơn kơphe, sền gàr niam nàng kơl jăp tàm rài kis”.

Gam tàm ƀòn Mrong Ngó 3, xã Ia Ka, kơnhoàl Chư Păh, mpồl cau chài lơh hìu ai hìu nhă lŏ Rơ Chăm Thuỳ, deh nam 1983 in, gam jal mhar lơh gơs hìu nàng di tŭ cau cau tờm hìu in wă rò satềp. Lŏ Thuỳ pà git, lŏ geh dong kờl 70 tơlăk đong bơh priă tơmù rơƀah, ùr bơklao lŏ càn tai mờ cau tàm jơi nòi 2 đah 40 tơlăk đong nàng lơh hìu ơnàng mờr 50 thơ̆k vuông. Hìu bŭ lah ờ hềt dờng ngan, mơya kloh niam mờ kơl jăp, hìu nhă neh iang nùs bè hìu ơm mờ geh ală jơnau kơlôi sơnơng pa tàm broă bơcri priă lơh sa, brồ guh kơl jăp tàm rài kis: “Añ geh hìu, añ chờ hờp ngan. Tàm ƀòn sùm sền gròi mờ tam pà bal, geh phan ha là geh bơta lơi cau kung pà hìu añ in. Tŭ do cau lơh hìu añ in niam nàng ơm, añ chờ hờp ngan. Tus do, añ lơh ngan lơh sre, lơh kơphe, bơsram bơh ală cau tàm jơi nòi tàm ƀòn nàng ờ hoan kal ke rơlao”.

Bơh nam 2016, tŭ Broă lơh dà lơgar tơmù rơƀah kơl jăp geh lơh, tus tŭ do, pah nam, ală hìu rơƀah tàm xã Ia Ka, kơnhoàl Chư Păh geh dong kờl git nđờ rơhiang tơlăk đong pah nam nàng lơh ală broă tơmù rơƀah. Nàng priă ngui lơh broă geh cồng nha, UɃÑZ xã neh pơgồp bal nền nòn mờ ală mpồl kwang bàng atbồ ƀòn, kờp hìu rơƀah, mblàng tài bè lơi gơwèt mờ bơta rơƀah mờ gơtìp rơƀah wơl bơh tơl hìu dê. Bơh tŭ hơ̆, lơh jăt broă lơh di pal mờ jơnau kơ̆p kờñ bè bơto broă lơh, pơlam tam gơl bơhiàn lơh sa, lơh hìu pa, pà kơnrồ ròng, pà măi mŏk lơh broă sa suơn sre... Gùng dà broă lơh bơh kơnhoàl dê là dong kờl làng bol ai geh rài kis lơh broă sa, tam gơl nùs nhơm kơlôi sơnơng, broă lơh nàng ai geh bơta pràn nàng ală hìu klàs mờ rơƀah kơl jăp. Ồng Rơ Châm Nglai, kwang atbồ ƀòn Mrong Ngó 3, xã Ia Ka, kơnhoàl Chư Păh đơs, lài do tàm ƀòn geh 21 hìu, neh gơmù 6 hìu rơƀah. “Ƀòn Mrong Ngó 3 geh rơlao 20 hìu rơƀah. Nam 2022 neh gơmù 5 hìu. Añ kơ̆p kờñ dà lơgar pơn jăt tai dong kờl làng bol hìu rơƀah geh hìu ơm, geh kơnrồ ròng, geh sơntìl phan tam nàng tơnguh bơtàu lơh sa, kơl jăp rài kis”.

Lơh jăt Broă lơh dà lơgar dê bè tơmù rơƀah kơl jăp, bơh nam 2016 tus nam 2022, càr Gia Lai neh tă rơlao 1 rơbô 400 tơmàn đong nàng lơh ală broă dong kờl, bơcri priă tơnguh bơtàu lơh phan bơna tàm ală kơnhoàl rơƀah mờ ală thôn, ƀòn. Khà priă do geh lơh mùl màl uă mpồl rơndăp broă lơh, bè dong kờl tơnguh bơtàu lơh sa, tơnguh bơta bơkah phan sa; tơnguh bơtàu broă bơto broă lơh, ai broă lơh kơl jăp; dong kờl lơh hìu ơm ai hìu rơƀah mờ hìu ndrờm mờ rơƀah... Cồng nha tơngai bơh nam 2016 tus 2021, gùt càr Gia Lai gơmù 15,75% khà hìu rơƀah. Kwơ màng, khà hìu rơƀah kòn cau gơmù bè ờs rơlao 5,33% tàm 1 nam... Ồng Phạm Trần Anh, Phó Kwang atbồ Sở Lao động, Thương biñ mờ Xã hội càr Gia Lai pà git: “Gah lơh broă, cau ling sồt să geh dan pơlam gơnoar atbồ, kấp ủy tàm ală tiah in bơ̆t bơtàu ală broă lơh mùl màl, dong kờl hìu rơƀah klàs mờ rơƀah. Mờ ngui cồng nha priă tă bơh dà lơgar dê; pơgồp bal mờ ală đah măt trận, mpồl lơh broă, cíñ trị, mpồl bơtiàn ală kấp nàng hòi jà geh ală bơta pràn bơh mpồl lơh sa kă bro, mpồl bơtiàn nàng bơcri priă ai cau rơƀah in tơnguh bơtàu lơh sa”.

Mờ broă lơh ngan uă, pràn kơl dang bơh ală kấp ủy mờ gơnoar atbồ ală tiah dê, bal mờ nùs nhơm git tam klăc bal, tus bal mờ lơh ngan bơh Làng bol, bơta rơƀah tàm càr Gia Lai gam mhar geh tơn jơh. Nam 2022 tìp uă ngan bơta lòng, mơya khà gơguh lơh sa càr dê kung gam geh mờr 9,3%, uă rơlao mờ jơnau kờñ broă rơndăp lơh geh ai. Bơta do pà gŏ, làng bol ală kòn cau tàm càr Gai Lai gam lơh ngan brồ guh geh cồng nha, lơh sa ngai sơlơ tơnguh bơtàu, rài kis ngai sơlơ gơguh uă rơlao.