Trồ neh rơhiơm mho, ồng Hrun, kòn cau Bahnar, kis tàm ƀòn Kon Chrah, xã Hra, kơnhoàl Mang Yang àñ ñhơ̆t tềng ngkời, kuĕ mpồl kơnrồ rê tàm wàng. Ồng đơs là, mpồl kơnrồ hìu ồng neh dong kờl hìu ồng klàs mờ rơƀah: “Lài ngan añ càn 30 tơlăk đong nàng blơi kơnrồ. Hìu añ ròng geh mpồl kơnrồ. Tus tŭ do, añ càn tai 50 tơlăk đong nàng tam kơphe, ngai lơi añ kung lòt ê kơnrồ, kơnờm mờ hơ̆ nàng geh priă tơm mờ sền gàr sơnka kơphe, tus kàl tơnhào añ tơm priă. Hìu añ chờ hờp ngan tài geh brồ guh tàm rài kis. Hơ̆ sồng ƀòn rơwah añ in klàs mờ rơƀah. Añ kơ̆p kờñ oh mi tàm ƀòn kung lơh ngan càn priă nàng bơtàu tơnguh lơh sa hìu nhă”.
Tàm càr Gia Lai, kơnhoàl Mang Yang là dùl tàm ală kơnhoàl geh gal làng bol kòn cau, geh tus 61% khà kờp làng bol. Tàm hơ̆, rơlao 80% hìu làng bol kòn cau gơwèt hìu rơƀah mờ ndrờm mờ rơƀah. Mò Hoàng Thị Lan Anh, Phó Củ tịc UɃÑZ kơnhoàl Mang Yang pà git, kơnhoàl do gam sền kwơ tàm broă dong kờl hìu rơƀah geh càn priă bơh ală anih lơh broă sa priă cồng ờ uă nàng bơcri tàm broă lơh sa; mờ lơh jăt ală broă tơn jơh hìu sèt, dong kờl bơsram sră..., dong kờl cau rơƀah brồ guh is: “Broă lơh bơh kơnhoàl dê tàm broă tơmù rơƀah là rơwah mpồl cau geh tơl pràn nàng lik klàs mờ rơƀah lài nàng tơrgùm bơta pràn jăt bơta geh ai lài bơh đang mù tus hờ đơm; tơrgùm tàm tiah kal ke den geh ai lài rơlao nàng dong kờl làng bol brồ guh di jăt mờ ală tiah geh ƀuơn. Ală cau geh pơnrơ jăk bè lơh sa kă bro kung geh yal mblàng sùm, ală mpồl geh mpồl hìu rơƀah geh lòt bơsram broă mờng chài bơh ală cau tàm kơnhoàl, tàm xã ndai, ha là bơsram bơdìh kơnhoàl, bơdìh càr nàng làng bol rê git tàm broă lơh sa, geh nùs nhơm pin dờn nàng brồ guh, klàs mờ rơƀah”.
Bơh tŭ Broă lơh jăt jơnau kờñ dà lơgar tơmù rơƀah kơl jăp geh lơh tàm gùt lơgar, mờ broă lơh ngan dong kờl bơh Dà lơgar, càr Gia Lai neh lơh ndrờm bal uă broă lơh; hòi jà geh uă bơta pràn, tơrgùm priă lơh jăt uă broă lơh, rơndăp broă lơh, ai geh bơta niam nàng hìu rơƀah, ndrờm mờ rơƀah geh càn priă, tơnguh priă geh, tơnguh rài kis. Jăt mờ hơ̆, geh uă jơnau kờñ geh ai neh lơh gơs, geh ờ uă khà broă geh lơh sơrlèt mờ broă rơndăp lơh geh ai bơh tơl nam, tàm hơ̆ uă ngan là khà broă tơmù hìu rơƀah bal mờ tơmù rơƀah tàm làng bol kòn cau. Bơh nam 2018 tus nam 2022, kờñ tơmù rơƀah kơl jăp tàm tiah làng bol kòn cau, càr Gia Lai neh lơh jăt ai rơlao mờr 18 rơbô hìu rơƀah, hìu ndrờm mờ rơƀah in càn rơlao 5 rơbô 400 tơmàn đong bơh priă dong kờl cau rơƀah dê nàng bơcri tàm broă lơh sa. Càr ai jơnau kờñ tàm 3 nam tus, pah nam tơmù 2% khà hìu rơƀah mờ tơmù 3% hìu rơƀah là kòn cau.
Nggùl nhai 9 nam 2023, UɃÑZ càr Gia Lai neh bơyai lơh sền wơl, mờ ai geh Broă rơndăp lơh sồ 2059 bè broă lơh jăt Broă lơh jăt jơnau kờñ dà lơgar dê Tơmù rơƀah kơl jăp tơngai bơh nam 2021 tus 2025. Jăt mờ hơ̆, càr geh dong kờl lơh pa mờ lơh niam wơl hìu ai ờ uă ngan 2 rơbô hìu rơƀah, hìu ndrờm mờ rơƀah in; gàr niam ai 98% hìu rơƀah geh ngui dà sàng kloh niam; jơh ală kơnòm dềt geh lòt bơsram di sơnam... Mò Nguyễn Thị Thanh Lịch, Phó Củ tịc UɃÑZ càr Gia Lai pà git tai: “Ală broă lơh mờ bol añ gŏ geh cồng nha hơ̆ là pal pơgồp bal mờ jơnau kờñ tàm mpồl bơtiàn làng bol dê. Bè dong kờl bè phan tam mờ bơto sồr tơn bè broă tam mờ ròng phan bè lơi; broă lơh gơrềng bal tus mờ tơmù rơƀah dơ̆ bàr là gàr niam, prăp gàr cing mồng mờ ai ơruh pơnu ală kơnòm dềt, ală oh mi tus bal ală broă lơh chờ bè ală broă lơh ờs mờng bè tàñ ồi yau, lơh bè lơi nàng broă tàñ ồi yau ờs mờng lơh gơs uă bơta phan kă bro rơlao tai nàng yal, den kung geh dong kờl làng bol in geh broă lơh, ai geh priă tàm rài kis mpồl bơtiàn”.
Jăt broă rơndăp lơh bơh UɃÑZ càr Gia Lai dê, bơh tŭ do tus nam 2025, càr geh lơh 7 rơndăp broă tơmù rơƀah kơl jăp. Tàm hơ̆ tơrgùm tàm broă tam gơl broă lơh sa, ai geh rài kis lơh sa kơl jăp tàm tiah làng bol kòn cau. Jăt mờ hơ̆, càr geh dong kờl lơh pa mờ lơh niam wơl hìu ờ uă ngan tus 2 rơbô hìu rơƀah, hìu ndrờm mờ rơƀah in; gàr geh 98% hìu rơƀah geh ngui dà sàng kloh niam; jơh ală kơnòm dềt tàm kơnhoàl rơƀah geh lòt bơsram, geh sră ƀảo hiểm y tế... Nàng jơnau kờñ tơmù rơƀah kơl jăp lơh geh cồng nha, càr geh tơrgùm tàm 7 rơndăp bơnah broă lơh là: Dong kờl bơcri priă bơtàu tơnguh phan bơna lơh sa mpồl bơtiàn kơnhoàl rơƀah; geh uă bơta broă lơh sa, bơtàu tơnguh broă tơmù rơƀah; dong kờl bơtàu tơnguh lơh sa, tơnguh phan sa bơkah; bơtàu tơnguh bơto broă lơh, lơh broă kơl jăp; dong kờl hìu ơm ai hìu rơƀah, hìu ndrờm mờ rơƀah tàm ală kơnhoàl rơƀah; yal tơngit mờ tơmù rơƀah bè jơnau tơngit; tơnguh uă bơta pràn, jăt sền sền wơl broă lơh mờ ală broă dong kờl ai hìu rơƀah, hìu ndrờm mờ rơƀah in.
Viết bình luận