VOV4.K’ho- Broă lơh “Tơl xã dùl phan bơna” (đơs lơyah là broă lơh OCOP), gam geh càr Dak Lak lơh ngan lam lơh jat. Do geh sền là bơta gơn kơnờm nàng bơtàu tơnguh lơh sa suơn sre, [òn lơgar bơtàu tơnguh, lơh geh êt ngan rlau jơh là tơl xã geh dùl halà uă phan bơna tờm geh bơta pràn tàm pơn ndrờm bal, lơh tus broă bơt bơtàu mat phan kă bro, tam klăc bal rề ơnàng lơh sa mờ tăc phan bơna lơh geh bơh suơn sre tờm. Broă lơh do kung geh càr Dak Lak geh uă bơta kơ\p gơn geh đơs là bơta pràn pa, pơgồp bơnah tam gơl rài is làng bol dê, pơgồp bal bơta pràn lơh mhar tu\ tơngai bơt bơtàu [òn lơgar pa mờ jơnau kờ` tơrmù r[ah kơ\ kơl tàm càr dê.

Mờ bơta mùl go\ “ mìu den ngơr bam dà, trồ tơngai den duh uă ngan”, Buôn Đôn là dùl tàm ală kơnhoàl ro kơnra`, trồ tiah ờ niam ngan rlau jơh càr Dak Lak dê. Mờ uă ngan ală broă lơh tam phan mờ ròng phan, mơya uă nam do, Buôn Đôn ờ hềt ngan ngồn lơh geh cồng nha mờ broă lơh lơi; tam bùm blàng den cồng nha tơn hào ờ uă, lơh kòi sre den nam geh nam ờ, tam prìt den kòp tu lơh aniai uă lơh phan bơna ờ tơl khà tăc mờ lơgar ndai…

Nam 2017, tơnơ\ ală broă lơh tơrlòng lài mờ kơlôi sơnơng drà kă bro, bi Khuất Duy Tuấn, tàm xã Ea ~uôl, kơnhoàl Buôn Đôn crơng gơs Công ty TNHH Phú Quý sùm tam plang mờ lơh tinh dầu plang. Tơnơ\ 2 nam mut lơh, bi Tuấn đơs ngan: plang gơ kờ` ngan mờ ù tiah kal ke Buôn Đôn dê. Sơlơ trồ duh bè Buôn Đôn, plang sơlơ geh uă tinh dầu. Tinh dầu plang ca`, plang Java geh tơl bơta nàng gơ gơs là phan bơna pơn rơ is bơh ală xã tàm Buôn Đôn dê.

Dơ\ 1 drà kă bro kơ\ kơl jap. Dơ\ 2 den bơsong broă lơh ai làng bol tàm tiah do in. A` kờ` tam klăc bal nàng lơh rơndap broă lơh tơrmù r[ah tàm tiah do. Tàm tu\ công ty gam pal blơi nha plang bơh ală tiah ndai bè Ea H’leo, Ea Kar pơn diang rê den priă jền pơn diang uă ir den tu\ mut lơh ờ geh priă cồng. Plang ờ gơ rơwah ù, tiah lơi kung gơtùi tam lơm, bè hơđơm m[ur tờm điều, hơ đơm m[ur tờm kroăc, kuết kung gam gơtùi tam sơl, den tàng bè hơ\ tam uă plang tàm Buôn Đôn geh tơrmù priă jền pơn diang.

                     Ka kao Nam Trường Sơn tàm dùl broă lơh hòi jà kă bro geh năc sền gròi

Là mpồl lơh broă geh phan bơna geh ai tơmut tàm broă lơh “ Tơl xã dùl phan bơna” bơh càr dê tơngai bơh nam 2018 – 2020, Công ty trách nhiệm hữu hạn ka kao Nam Trường Sơn, xã Ea Na, kơnhoàl Krông Ana, càr Dak Lak, gam lơh ngan tam gơl pa broă lơh sa, tơnguh uă bơta niam phan bơna dê nàng di pal mờ ală jơnau kờ` bơh broă lơh dê. Tu\ do, pah nhai công ty lơh gơlik 5 tấn ka kao neh gơ gơs phan kă bro tac tàm drà kă bro tàm lơgar mờ tăc mờ lơgar ndai.

Bulah ală phan bơna lơh bơh ka kao bơh công ty dê li la uă ngan, bơta niam phan bơna dê bơkah mờ niam, di pal mờ jơnau kờ` tàm drà kă bro. Mơya, jat ồng Trương Ngọc Quang, Kuang atbồ công ty đơs là, kal ke tu\ do là ală broă lơh tàm tơr bo\ bal đah khà lơh gơlik mờ jơnau kờ`, tam jàu công nghệ, lơh broă bal lơh sa, broă lơh drơng ala đah ală mpồl lơh sa kă bro tàm tiah do dê gam ờ hềt pràn. Den tàng bè hơ\, broă tus bal tàm broă lơh “ Tơl xã dùl phan bơna” geh sền là bơta buơn geh kuơ ngan ai phan bơna ka kao bơh công ty dê.

Tàm Dak Lak geh uă ngan phan bơna pơn rơ bè bơta niam neh geh cau ngui sa tàm lơgar mờ lơgar ndai jờng rơ uă ngan. Mơya ờ hềt sền ngăc bè broă bơt bơtàu ală rùp să gơ wèt mờ tơl phan bơna dê, mờ tơl nă cau tu\ bơt bơtàu den kal ke ngan. A` kơlôi là broă lơh tơl xã dùl phan bơna là bơta kơ\p gơn, bơta gơn kơnờm nàng dong ală anih kă bro kung bè hìu bơnhă làng bol lơh sa kă bro, cau dùl nă să in geh jơnau tơng^t mờ geh gùng dà broă lơh di pal nàng bơt bơtàu geh ală phan bơna di pal mờ jơnau sồr, bơh hơ\ ngai sơlơ bơtàu tơnguh mờ tam klăc bal lơh gơs dùl mpồl bơtàu tơnguh bal bè phan bơna hơ\. Jat a` kơlôi den broă lơh OCOP kuơ màng mờ geh kuơ ngan.

       Tam plang nàng lơh tinh dầu là bơta kơ\p gơn bơtàu tơnguh lơh sa tàm tiah kal ke Buôn Đôn

Jat khà kờp, Dak Lak tu\ do geh 27 phan bơna geh bơta pràn, gơ wèt 6 mpồl phan bơna. Tàm hơ\, mpồl phan ngui sa geh: gar tiêu, ka kao, plai bơ, sầu riêng, pơ ò, biăp, plai đo, phan lơh bơh lơ we, sur, ka tầm, ka lăng, chả ka thát lát. Mpồl phan hùc tàm hơ\ geh: kơphê mờ phan lơh bơh kơphê, ce thảo mộc Xuân Sang, ce mãng cầu, mắc ca, plai màk. Mpồl thảo mộc geh: sơnơm Ama Kông, rơm^t, tinh hương nhu, tinh dầu plang. Mpồl biài bơr teh mờ phan may soh geh biài tà` ồi kòn cau. Mpồl lơh niam bơka hìu đam- phan lời kir sơnrai geh gle, đơr, kla. Mpồl nhơl chờ [òn lơgar geh: Tiah nhơl chờ sinh thái Troh Bư, Mpồl nhơl chờ nhrùh dà Thủy Tiên, mpồl nhơl chờ lơh sa suơn sre, bơta niam chài rơgơi [òn lơgar Ea Kar, Nhơl chờ mpồl bơtìan 7 [òn làng bol kòn cau tàm Ea Kar, Nhơl chờ sinh thái tàm tiah sền gàr phan brê bơnơm geh is Ea Sô.

                        Sầu riêng phan bơna geh đơs là bơta pràn bơh uă tiah tàm Dak Lak dê

Ồng Nguyễn Hữu Vinh, Kuang atbồ Chi cục bơtàu tơnguh [òn lơgar càr Dak Lak dê pà g^t, sền gah lơh sa suơn sre là gah lơh sa tờm “ Rơndap broă lơh OCOP Dak Lak tơngai bơh nam 2018-2020,  gùng dà broă lơh tus nam 2030” tơrgùm lơh jat broă lơh rơndap tap sèng lơh sa, rơndap tap sèng wơl lơh sa suơn sre nàng kờ` bơtàu tơnguh lơh sa tiah [òn lơgar, tơnguh priă lơh geh, tơnguh rài kis ai làng bol in, lơh jat geh cồng nha mpồl broă lơh lơh sa mờ lam lơh sa tàm broă lơh dà lơgar dê bè bơt bơtàu [òn lơgar pa.

Broă lơh OCOP là dùl tàm ală kơnòl mờ gùng dà broă lơh bơh broă lơh [òn lơgar pa dê. Den tàng bè hơ\, phan bơna OCOP kung pơgồp bal mờ broă lơh bơt bơtàu [òn lơgar pa bơh tiah do dê. Tu\ do ală tiah kung gam tơrgùm lam lơh jat broă rơndap lơh, geh 27 phan bơna OCOP ală tiah neh cih mat dan lơh. Gơ wèt mờ ală phan bơna gơ ơm tàm OCOP den phan bơna hơ\ geh dong kờl bơh broă lơh OCOP. Bè phan bơna 3 sơma` den geh dong kờl gơ hòi gơ jà kă bro mờ ală phan bơna do den tu\ tăc tàm drà kă bro geh drà kă bro dờp. Bơta niam mờ bơta kloh niam ờ do ờ dă phan ngui sa uă rlau nàng tus bal tàm drà kă bro.

Mờ uă ngan bơta pràn, bơta kuơ bè ală phan bơna lơh sa suơn sre, phan lơh mờ tê, càr Dak Lak gam lơh ngan lam lơh jat geh cồng nha broă lơh “ Tơl xã dùl phan bơna” nàng kờ` bơtàu tơnguh lơh sa tiah [òn lơgar, rơndap tap sèng wơl phan lơh geh bơh suơn sre, lơh jat geh cồng nha jơnau kờ` bơt bơtàu [òn lơgar pa; tơnguh uă cồng nha lơh sa, bơta pràn tàm pơrlòng bơh ală phan bơna tờm bơh càr dê, dong làng bol tơnguh uă priă lơh geh, tơrmù r[ah kơ\ kơl jap.

Cau mblàng K’ Hạnh