Ù tiah dờng ơnàng, niam, trồ tiah mrềt, tiah lòt nhơl do gam prap lời wơl uă phan bơna bơh yau pơgồp bal mờ rài kis bơh làng bol kòn cau ală jơi bơtiàn kòn cau Tây Nguyên dê, geh mat sơnđan là “Ƀòn K’Ho Cil”.

Bơh Gùng dờng 27, tàm Sơnĕ 3 Cửa Rừng, weh mut tàm Gùng càr 725 lòt ƀòn dờng Dà Làc. Gùng lòt kuĕt rơkuê jat gùng kơh tàm gùl suơn kơphê dờng ơnàng mờ brê nho tơlir niam ngan. Tŭ tus thôn 4, xã Tà Nung, ƀòn dờng Dà Làc, càr Lâm Đồng rùp hin “Ƀòn K’Ho Cil” niam ngan mờ ală sèng hìu rơng bơh yau rơkàng hìu geh tìm mờ kiă bơrkuh jù, niam ngan tàm nggùl dà tơlir bơkào nha gơs niam.

Cau tờm bơh tiah lòt nhơl hàng niam do là ùr bơklau bi Liêng Hót Thái Hòa mờ bi K’Đức Tuấn (kòn cau K’Ho). Bi Liêng Hót Thái Hòa pà gĭt, nhai 4 nam 2020, hìu bơnhă sơnđờm lam lơh tiah lòt nhơl do. Tơnơ̆ 1 nam lơh,  ƀòn dờng Dà Làc “giă ù gơguh uă ngan”, mpồl lơh sa kă bro gah ù tiah hìu đam kờñ blơi rlau 50 tơmàn đong, mơya hìu bơnhă kung ờ gŏ tăc sơl. Jơh bal 2 nă ùr bơklau kung gam lơh ngan jơh nùs càn priă Ngân hàng nàng bơcri lơh tiah lòt nhơl jat jơnau kơlôi sơnơng bơh sơn rờp dê.

Bi Liêng Hót Thái Hòa, đơs: “Gơwèt mờ ală bơta ù tiah geh lài den ùr bơklau añ lơh nền lơh broă lơh lòt nhơl do mờ jơnau kờñ ràng tơlik wơl, prap gàr wơl bơta niam chài bơh yau bơh jơi bơtiàn kòn cau he dê. Prap lời wơl ală phan ngui bơh yau bơh kòn cau dê nàng rơnàng oh kòn kòn sau tơnơ̆ do in gĭt bơh rài ồng mò he dê geh cing, yăng, geh ñòng. Ală phan ngui mờng kuèng hơ̆ neh geh bơh rài ồng pàng den tŭ do mìng prap lời wơl nàng rơnàng tơnơ̆ do in gĭt bè bơta kwơ niam chài jơi bơtiàn he dê”.

Ơm tàm tiah niam ngan “Ƀòn K’Ho Cil” geh lơh tàm tiah kơh, gơtùi sền gŏ jơh dùl ù tiah dờng ơnàng. Kềng gah dòr bơnơm là mìr kơphê, tiah đah đơm jơng bơnơm là hiòng dà croh Cam Ly kah yau, tàm pơn jat tai ală ƀlàng sre kai ntùng, ngài ngài là ală dòr bơnơm nho tơlir niam ngan. Bi K’Đức Tuấn pà gĭt, tàm bă ù ơnàng 600 thơk vuông, hìu bơnhă neh bơcri lơh rlau 7 tơmàn đong nàng bơt bơtàu phan bơna, blơi phan bơna, jòi tơrgùm uă phan ngui niam chài bơh ală ƀòn lơgar bơh làng bol ală jơi bơtiàn kòn cau Tây Nguyên dê.

Bi K’Đức Tuấn, đơs: “Bơh chờm den añ kung bal mờ pơ ùr bơyai bal pơgap 1 nhai, ring bal lơh tiah ơn prap cing, yăng, phan ngui bơh yau òr bơh jơi bơtiàn kòn cau K’Ho dê. Tài bơh tŭ do ală phan ngui bơh yau bơh kòn cau K’Ho dê neh rơ hời roh tĕ, ờ gam geh prap gàr wơl uă tai. Tŭ neh geh bơta kơlôi sơnơng bè hơ̆ den añ lùp ală cau kwèng tam kơnhoàl Dam Rong, kơnờm khi jòi, tơrgùm wơl ai he in ală phan ngui bơh yau bơh làng bol kòn cau he dê. Añ dờp priă lài, tŭ lơi jòi tơrgùm geh ală phan bơna kờñ geh den he rơ̆p mù tàm hơ̆ nàng jun pơndiang rê tàm do. Ai hìu rơng do den añ geh gơ̆p bơyô tàm càr Dăk Lăk kơnờm jòi gĭt ƀà. Priă bơh tơl hìu rơng do là pơgap bơh 300 tus 400 tơlak đong”.

Ùr bơklau bi Liêng Hót Thái Hòa mờ K’ Đức Tuấn pà gĭt, do là nam sơnrờp “Ƀòn K’Ho Cil” pờ mpồng wă năc lòt nhơl tus lòt sền mờ ơm rlô. Do là tiah ơm kis ing Homstay, năc lòt nhơl gơtùi cih mat dan ơm rlô wơl uă ngai tàm ală hìu rơng, sa ală phan sa bơh kòn cau K’Ho dê đơs is, làng bol kòn cau ală jơi bơtiàn kòn cau tàm tiah Tây Nguyên đơs bal. Hơ̆ là ală phan sa bơkah pơn rơ, bè: tơrnờm lơh mờ kañ nha, iar bơnơm sa bal mờ piang mbar prùng, poăc kơnrồ, poăc rơpu pơr tềng hơđang bơnhă ồs. Mờ ngan là phan sa pơn rơ mùl gŏ ngan bơh kòn cau K’ Ho dê là blơn bơtang gơm bal kơltau rơpu. Tàm ală ngai ơm kis ing, năc lòt nhơl geh sền gĭt ală broă lơh niam chài dròng cing jañ mồng, tus sền ală ƀòn lơgar bơh kòn cau K’Ho dê. Gơwèt mờ ală năc lòt nhơl lòt gan, gơtùi ơm còp “Ƀòn K’Ho Cil” nàng ơm rlô, sền ù tiah niam, cùp rùp lời kir sơn rai mờ hùc dà kơphê pơn rơ bơkah tàm suơn  tơn.

Mờ mat sơnđan “Ƀòn K’Ho Cil”, tiah lòt nhơl do tơngŏ nùs nhơm rềp mềl, kờñ gơboh năc bơh ùr bơklau bi Liêng Hót Thái Hòa mờ bi K’Đức Tuấn dê. Ngui niam bơta niam bơnĕ trồ tiah geh is geh lài bơh tiah bơdìh ƀòn dờng Dà Làc dê, pơgồp bal mờ jơnau kơlôi sơnơng prap gàr wơl ală bơta kwơ niam chài bơh yau bơh làng bol kòn cau dùl ết nă cau tàm tiah do dê, bi K’ Đức Tuấn pà gĭt rơ̆p pơn jat tai tam tai tờm chi mờ jòi tơrgùm tai uă phan bơna niam chài.

Bi K’ Đức Tuấn, đơs: “Tàm do den ală bơta ƀuơn ƀoài ngan rlau jơh là trồ tiah mrềt, ù tiah, brê bơnơm niam ngan. Tà Nung den trồ tiah mrềt bè Dà Làc, năc lòt nhơl bơh ală tiah ndai tus tàm do kờñ ngan sền bơkào mờ bơta niam bơnĕ bơh trồ tiah dê. Broă rơndap lơh là sơn rờp ngan prap gàr cing mồng, dơ̆ 2 là bơt bơtàu ù tiah niam jat jơnau kờñ wèt rê tàm tiah brê bơnơm geh is là tờm ngan, bè là: tam tai tờm chi, ală bơta bơkào. Lơh dùl tiah yal wơl ù tiah niam brê bơnơm lài do dê. Tŭ do, añ neh lơh geh 3 nơm hìu rơng, tus ndo añ rơ̆p pơnđơl pràn lơh ngan lơh tai bàr pe nơm hìu rơng tai”.

Tơn jơh jơnau cih do kung là jơnau đơs ngoh rơngăc bè cau chài bơceh jơnau cih K’ Đức Tuấn dê cih tàm pang Facebook “Ƀòn K’Ho Cil” bè do: “Tàm tiah lơi hơ̆, tàm ală dòr bơnơm, geh dùl tiah ring lơngai bè do... Ờ gŏ nggồr ơsĭ, ờ gŏ tàm gơ jă gơ jal, mìng geh ală trồ tơngai kàl prang mut tàm tơl nha dê. Tơl dơ̆ càl puh cèng bơta bô thồm bơkào dê, iăt sềm hoăc tềng hơđơm jơng trồ tơlir niam dờng ơnàng ờ gĭt lơh, ală hìu rơng lơh mờ dơm chi niam ngan ơm tàm nguùl ƀlàng bơkào bềng dà lĭp rơlir niam ngan; bal mờ ală phan sa bềng bơta bơkah brê bơnơm Tây Nguyên dê kung gam gơn ală gơ̆p bơyô tus sền gĭt mờ sa ală phan sa do”.