VOV4.M’nông: N’gor Quảng Nam (kâng n’har đah n’gor Kon Tum) lah ntu\k geh rnoh nu^h mpôl đêt Cơ Tu rgum gu\ rêh âk ngăn. Ăp nău ue\h văn hoá kơt mprơ lý, njroh tân tung da dă, tu\r ch^ng… Ơm krêp dêh đah nău rêh gu\ âm, tuch tăm bah nu^h [on lan. Âk bu ranh [on Cơ Tu le\ geh soan rgum joi, rdâk [ư ăp nău khlay văn hoá bah rnoi mpôl nơm.

          Bôl le\ rlău 70 năm deh, yơn nteh khèn bah bu ranh [on Bhling Hạnh ta thôn Công Dồn, xă Zuôih, nkuăl Nam Giang, n’gor Quảng Nam ăp tơ\ uh nteh răm tâm yôk nor têh. Kônh wa ta aơ kuăl wa đah săk kuăl dêh bên “huêng brah bah yôk bri”. 15 năm deh, bu ranh [on Bhling Hạnh râng cách mạng. Jêh nar [on tơm rklaih đăp mpăn, wa s^t [on tơm n’hanh râng pah kan tâm nău kan dak si, tư pháp jêh ne\ dơi nsing nơm săch [ư kruanh Uỷ ban MTTQ Việt Nam xă Zuôih 10 năm mro. Tâm ăp năm khay pah kan, tât ăp [on thôn wa ua\nh saơ jay Gươl mô geh ch^ng mpla, mpôl kon se ri mô g^t nău khlay văn hoá rnoi mpôl nơm, du nău ch^ng mô dơi tu\r đo\ng. Wa rngot ngăn!

          Năm 1998, nkuăl Nam Giang, n’gor Quảng Nam nt^m rđău ndâk njêng du xă du rmôt ch^ng. Bu ranh [on Bhling Hạnh tât ăp jay tâm thôn, tâm xă rgo\ jă kônh wa m^n joi, mâp prăp ăp ndơ uh tu\r way ơm kơt ch^ng, gâr, đơn Abel jêh ne\ ndâk njêng du rmôt ch^ng moh lah Công Dồn. Yor wa le\ rgâl ăp nău njroh tu\r ch^ng n’hanh rhơn lễ hội way ơm hăn tu\r âk ntu\k kơt nkual [on têh Hà Nội, Đà Nẵng, Cần Thơ, Tây Ninh. Bu ranh [on Bhling Hạnh rhơn răm, tâm ăp tơ\ hă tu\r ne\ lah rmôt ch^ng Công Dồn geh âk huy chương ăp ntil:

          “Bah jêt yor jay ach o jêng mô geh gâr ch^ng gay tu\r. Tâm ăp rơh lễ hội bah [on gâp mư dơi pah pâl. Tât a[aơ, du nar mô djăt nteh bah gâr, ch^ng, bah khèn, bah a luốt lah gâp mô dơi [ư du ntil kan. Nău nteh răm lah huêng bah rnoi Cơ Tu, lah nău ro\ng tâm nău rêh dơi u che mât ndray trêng nt^m tay rlău âk rơh jêng an mât ndray tay”.

Bu ranh Y Kông go\ đơn Abel ntil ndơ pâl way ơm bah rnoi Cơ Tu

          Bah nău nt^m bah bu ranh Bhling Hạnh, âk druh ndăm tâm xă le\ dơi tu\r le\ rngôch ăp nău ch^ng bah rnoi nơm. Nô Bhling Thái, ta xă Zuôih lah ngoay tâm âk druh ndăm ne\, an g^t:

          “Gâp du\t rhơn n’hanh lap rnôk hăn mpla nsơ, nkoch văn hoá rnoi Cơ Tu ta âk n’gor. Knơm nău nt^m du\t n’hâm n’hanh trêng nt^m nău u\ch văn hoá bah bu ranh Hạnh ma gâp le\ saơ văn hoá way ơm bah nơm ue\h n’hanh m’ak du\t âk”.

          Tâm rnôk mât ndray văn hoá bah rnoi mpôl Cơ Tu mô dơi mô nkah tât bu ranh [on Y Kông ta xă Ba, nkuăl Đông Giang, n’gor Quảng Nam. Le\ bơi 100 năm deh, bu ranh Y Kông rvê mro đah nău roh rui văn hoá way ơm rnoi Cơ Tu. Wa lah, ta nâm bri têh lâng a[aơ le\ roh du\t âk ăp chor jay Gươl mô lah jay môch t^ng nău way ơm Cơ Tu. Nău nkoch bri ndơn đah nău nchih tâm điện thoại mô g^t nkoch bri đah đơn Abel mô lah tâm ji nuih đah nău mprơ lý kơt u che kăl e tay

          Nău u\ch ro\ng đah rnoi mpôl le\ ntrôl wa Y Kông so\k prăk ndâk [ư jay Gươl ta neh bah rnăk wâl nơm [ư ntu\k an kon sau joi s^t. Tâm jay Gươl, bu ranh Y Kông mpla nsơ ăp ntil mboăt n’hâm way ơm kơt đơn lu\, n’hôm n’hanh âk bôr ch^ng. Âk năm bah năp, bu ranh Y Kông joi tât ăp ngih sam [u\t tâm nkuăl nt^m an ăp oh nti mprơ lý, tu\r ch^ng, g^t đah tu tơm bah rnoi mpôl nơm:

          “Gâp rwa\t n’hanh [ư jay kơt yăng, ch^ng, nah tanh jêh ne\ [ư gâr gay tu\r tâm ăp nsông nsao, tâm ôp. Mpo\ng u\ch bah gâp an mât ndray nău way ơm bah nu^h Cơ Tu”.

Bu ranh Y Kông ê nkra êng ăp ndơ do\ng t^ng nău ue\h nu^h Cơ Tu đah nău trah mon si

          Wa Đỗ Hữu Hùng, Groi Kruanh UBND nkuăl Đông Giang, n’gor Quảng Nam an g^t, a[aơ, nkual [on lan nu^h Cơ Tu tâm nkuăl knu\ng hôm đêt nu^h kơt bu ranh Y Kông g^t ê nkra n’hanh pâl âk ntil mboăt rlet. Nău nt^m ăp nău njroh, nău mprơ lý, tu\r ch^ng an rơh druh ndăm bah bu ranh Y Kông mô knu\ng rgop mât ndray ăp nău khlay văn hoá, ma hôm rgop [ư ue\h tay nău rêh nuih n’hâm bah nu^h rnoi Cơ Tu.

          “Bu ranh Y Kông le\ nt^m nti an rơh druh ndăm âk nău văn hoá ue\h bah nu^h Cơ Tu tâm ne\ geh tu\r ch^ng, njroh tân tung da dă n’hanh cheh tanh. Ăp năm dăch aơ, bu ranh [on geh âk nău nsrôih tâm nău nkoch trêng nt^m nti nău ue\h văn hoá trah mon bah [on lan nu^h Cơ Tu kăl e dôl roh mbrơi mbrơi./.  

          Nu^h rblang: Y Sưng Phê Ja