VOV4.M’nông - Tâm 3 khay bah năp, ta Dak Lak lĕ geh 250 nuĭh kon se ntưp jâng ty mbung, hao 2,5 tơ̆ nkôp đah rơh aơ năm 2020. Dôl klach rvê, lĕ geh 1 hê khĭt yor nău ji aơ n’hanh âk nuĭh rgâl hao mbăn. Ta năp nu nău jêr jŏt bah ji jâng ty mbung, nău kan dak si n’gor Dak Lak dôl dŭt n’hâm ƀư ăp trong gay nking n’gang nău ntưp rêng bah kop srê.
Dôl mât chăm kon bu ur 15 khay deh geh ji jâng ty mbung ta khoa nhi Tổng hợp ngih dak si Đa khoa nkual Tây Nguyên, nô Nguyễn Văn Trang ta nkuăl Krông Pách, n’gor Dak Lak an gĭt: nklăp du pơh bah năp, kon bah nô geh duh săk, jêng rnăk wâl lĕ leo mon hăn but uănh ta jrô bŭt uănh êng bah dih. Ta aơ, nai dak si nchroh mon geh nău ji jâng ty mbung n’hanh mbơh ntĭm rnăk wâl an leo mon lăp ngih dak si gay săm ơm. Jêh 4 nar săm ta Khoa nhi Tổng hợp Ngih dak si Đa khoa nkual Tây Nguyên, tât aƀaơ, nu nău bah mon lĕ đăp mpăn:
“Jêh rnôk lăp ngih dak si nkual ri nai dak si but uănh nchroh mon geh ji jâng ty mbung ta rnoh mbăn. Mon duh dŭt âk, mpôl hên dŏng dak si ndal. Nu nău săk bah mon dŭt ŏk rgănh, nhĭm mro, mô ngêt mô sa. Aƀaơ săk jăn bah mon lĕ dơi oi hôm. Mpôl hên dŭt ji ŏk n’hanh rvê”.
Ndrel tâm ban nău mĭn đah nô Trang, nô Đỗ Trần Diệu ta nkuăl têh Buôn Hồ, n’gor Dak Lak an gĭt: rnôk saơ mon geh duh săk, ji mbung n’hanh luh âk rplay, ntoh rplay dak ta ty rnăk wâl hăn rwăt dak si an mon ngêt yơn mô saơ hŭch jêng lĕ leo mon hăn but uănh ta jrô but uănh bah dih. Rnôk gĭt kon geh ji jâng ty mbung, rnăk wâl lĕ leo mon hăn Ngih dak si Đa khoa nkual Tây Nguyên gay săm n’hanh ƀư tĭng ăp trong puh rao kaman gay njrăng n’gang kop srê:
“Jêh rnôk ngêt dak si 3 nar mon mô saơ hŭch, jêng rnăk wâl lĕ an mon lăp ngih dak si nkual Tây Nguyên. Tâm jay geh du mon rlău du năm deh. Jêh rnôk gĭt nău ji aơ klach n’hanh dơh ntưp rêng jêng rnăk wâl jêh an mon hăn but uănh lĕ nkhah êng mon n’hanh puh rao kaman tâm jay”.
Nai dak si but uănh an nuĭh ji jâng ty mbung
Tiến sĩ, nai dak si Trần Thị Thúy Minh, Kruanh khoa nhi Tổng hợp Ngih dak si Đa khoa nkual Tây Nguyên, bah bôk năm tât aƀaơ, Ngih dak si lĕ wơt dơn n’hanh săm an 130 nuĭh ji kon se ntưp ji jâng ty mbung n’hanh ăp nar bah năp na nao kơp dơn ăp nuĭh kon se ntưp ji jâng ty mbung mbăn. Nai dak si Minh an gĭt: Ji jâng ty mbung way mâp ta kon se bah dâng 5 năm deh, lơn lah kon se bah dâng 3 năm deh. Nău ji dŭt dơh ntưp. Kon se way ntưp kaman ƀư ji jâng ty mbung rnôk mâp đah dak muh, dak diu, mbung, dak bah ăp rplay mŭn dak n’hanh ăch bah nuĭh ntưp ji mô lah ăp ndơ ntưp kaman aơ kơt ndơ pâl, nsưng, ntŭk nhŭp ty mpông.... Rnôk ntưp ji, kon se mbra geh nău ntoh kơt, sôt, ji mlông dơ̆, rtoh luh, ntoh rplay dak ta ty, mpang jâng mô lah bŭt. Đah ăp nuĭh mô mbăn, ji dơi bah êng 2-3 nar. Yơn lah, du đêt nuĭh ji geh mbăn, mô dơi săm ơm khuch tât rngok n’hanh n’glơi an du đêt nău ji êng an kon se kơt ji ntô rngok yor kaman, môr rngo.
“Ji jâng ty mbung rgâl dŭt ngăch n’hanh mông nar rgâl mbăn way geh nklăp 48 mông ntơm bah rnôk kon se ntưp ji. Pơng rgâl dŭt ngăch, he knŭng geh đêt mông gay mĭn ngă nău dơm, yor nê he an saơ ngăch lah nău dŭt khlay. Yor nê rnôk geh saơ mbăn ri an lăp ngih dak si dâl”.
Tĭng nai dak si Lê Phúc, Groi kruanh Ntŭk uănh nđôi kop ji n’gor Dak Lak. Tâm 3 khay bôk năm 2021 lam n’gor kơp dơn 250 nuĭh ntưp ji jâng ty mbung, hao rlău 2,5 tơ̆ nkôp đah năm 2020. Dôl lah, Dak Lak lĕ kơp dơn du hê kon se khĭt yor ntưp ji jâng ty mbung ta phường Ea Tam, nkual ƀon têh Buôn Ma Thuột. Ta năp nău jêr jŏt bah ji jâng ty mbung, Ntŭk uănh nđôi kop ji lĕ tâm ôp tâm nchră an N’gâng kan dak si tâm rgop đah N’gâng kan ntĭm nti ntĭm rđau an ăp ngih sam ƀŭt ƀư tĭng uĕh trong kan njrăng n’gang srê tâm ngih sam ƀŭt. Bah meng nĕ, Ntŭk kan lĕ tâm rgop đah ăp ntŭk kan, nău kan geh tât ntơm uănh nđôi trong kan njrăng n’gang kop srê jâng ty mbung ta ăp ngih sam ƀŭt, tă bah nĕ ntrŭt đă, nkah ntĭnh ăp ngih sam ƀŭt uănh trong kan njrăng dêr kop srê.
“Nău khlay njrăng ji jâng ty mbung lah he an m’hâm ƀư an pơng ngêt duh sa sĭn, tal 2 tay lah an m’hâm ƀư pơng n’hao trong kan rao ty đah dak kloh n’hanh sa ƀu di trong. Tal 3 tay lah an ƀa ƀơ rao puh kaman ntŭk gŭ âm, ngih wâl, ndơ pâl kon se... Rlău ma nĕ rnôk kon se ntưp ji jâng ty mbung an uănh nđôi na nê̆ lah geh nău ndrăt săk, trong mham hăn ngăch ri an ndơ̆ kon se tât ngih dak si gay dơi mât uănh, ntĭm mbơh trong săm an đăp mpăn”.
Ndrel đah nsrôih bah nău kan dak si tâm nău saơ n’hanh săm ji jâng ty mbung, nuĭh ƀon lan an n’hao gĭt wât, tâm nĕ nău bôk năp lah an tŏng ăp răk rao tâm ngêt sa n’hanh gŭ âm gay njrăng n’gang srê an tam.
Nuĭh răk rblang: Y Sưng Phê Ja
Viết bình luận