VOV4.M’nông - Ta nkual ƀon têh Đà Lạt, n’gor Lâm Đồng geh du “Đền Thờ Kđăch Hùng” dơh uĕh, dơi ăp nuĭh ƀon lan ach o rdâk ƀư ôp nsơr bah ăp năm 30 bah rach năm 20. Rlău 80 năm bah năp, ntŭk aơ geh âk nău rngot đah nuih n’hâm bah kon nuĭh neh Việt rƀŏng sĭt Neh dak.

          Đền thờ Quốc Tổ ta 76 Nguyễn Thị Nghĩa, Phường 2, Đà Lạt, n’gor Lâm Đồng geh bah rnôk ăp nuĭh Việt bah ăp ntŭk ăp nkual neh dak tât ta aơ rdâk njêng nău kan. Che Cường 92 năm deh an gĭt: Tâm bri nđik, Đền Quốc Tổ lah ntŭk rgum nsum mpôl, lah ntŭk nsing nơm brah yang huêng phan, ƀư răm nuih n’hanh kônh wa ntŭk ngai. Du hê nuĭh du ƀon tơm, ăp nuĭh ach o, kônh wa rêh tâm rgum, tâm yô̆ tâm rŏng nkô̆ nău rnoi mpôl tâm uănh kơt nuĭh bên.

          Bôk năp “Đền Hùng” knŭng lan jay kđar jêt; jêh năm 1975, đền dơi ndâk ƀư tay kloh uĕh tĭng jay đền thờ way ơm. Mpông pêr lăp đền ndring đah rplay sam ƀŭt “Đền thờ Quốc Tổ”. Jay đền 3 rwa geh mpông me 4 păng, 2 mpông kon rwang 2 ding. Chor đền ntă ngói, ta nklang geh nkao sen nking rnơl thờ saơ trôk bah lơ; uănh bah trong lăp dơh saơ bản đồ Việt Nam, cờ Neh dak dơi nglăp mpơl n’hanh nău ntĭnh ntăn bah Kruanh dak Hồ Chí Minh nkah ntĭnh kon sau mât njrăng rƀay tay nău way ơm: “Ắp kđăch Hùng lĕ geh soan ndâk njêng neh dak, Wa mon he an ndrel mât sŏk neh dak”. 4 n’gâng bah năp jay lah 4 ntrong rplay sam ƀŭt Việt: “Quốc Tổ Hùng Vương nhân nghĩa hào hùng xã tắc quốc tôn hùng khí”, “Dak geh tu si geh tơm nuĭh geh u che, neh dak geh Kđăch Hùng rdâk njêng”, “Gia tiên Lạc Việt trí tâm lỗi lạc, giang sơn gia bảo Lạc Hồng”, “Nhân còn nghĩa, trí còn tình, sống còn công lý, non sông kon dân chúng”.

Tâm đền, ban thờ Tổ ta nklang dơi nglăp uĕh rjăp đah ntrong rplay sam ƀŭt “Việt Nam Quốc Tổ” mpeh bah lơ phù điêu bản đồ Việt Nam nglăp tâm gâr kông Đông Sơn yôk ta mpir.

Jay đền dơi ƀư an kloh uĕh ryơk tŏng ăp đah nkô̆ nău khlay bah pơng

          Jay đền jêt, dơh uĕh, yơn geh nkô̆ nău lap, nkre ƀư brah ăp Kđăch Hùng, nkre ƀư brah ăp nuĭh hăn lor, ăp tahen lĕ khĭt, ăp nuĭh roh nkre re, mât neh dak, nuĭh janh dăng rklaih đăp mpăn rnoi mpôl, ăp nuĭh lĕ khĭt yor nău khlay têh, yor nău rêh bah rnoi mpôl.

          Bah ăp nar Đà Lạt nuĭh ƀon lah hôm e ƀah, Nar Giỗ Quốc Tổ 10/3 âm lịch ăp năm dơi kônh wa ƀư uĕh. Bah âk nar bah năp ăp me bơ̆, ăp yơ lĕ ƀư bánh chưng, bánh giầy, an nkao, play gay ƀư ndơ nsơr. Jêh nsơr lễ, nuĭh ranh, druh ndăm kon se bu ur bu klô mpoh nhang mbơh sơm an nău rêh hơm răm, neh dak đăp mpăn ăp jay uĕh lăng. Nău tâm rŏng ƀon lan, nău rŏng ƀon tơm, neh dak mô rlu dơi hao. Nuĭh ƀon lan tâm Tổ 11, Phường 12 lĕ đăp nuĭh ntoh măt hăn sĭt neh ƀon tơm-Phú Thọ wơt neh n’hanh dak bah Đền Hùng ta Phong Châu lăp ta aơ ƀư bàn thờ, kơt du trong gay nsĭt tay uĕh lăng.

          Wa Hoàng Thông (72 năm deh), lĕ an rlău n’gul nău rêh nơm hăn ndrel đah đền, bàn thờ mô geh mô mpoh nhang. Rnôk 8 năm deh (năm 1957), wa Thông tĭng me bơ̆ bah Huế tât ndâk njêng nău. Jay ta êp đền, mom bah wa lah nău pâl đah kon se ta jâng gung đền tâm ăp kêng măng sial khôm. Rnôk têh, ta năm 30, rlău ma nău ndrel ur tăch mât rong 4 nuĭh kon, wa Thông an mông nar kơl an wa Phước (nuĭh mât đền rnôk aƀaơ) koaih mpêh, mpoh nhang, nti ăp ƀư lễ, ƀư brah. Wa Phước lĕ roh, wa Thông ŭch êng dơn nău kan uănh đền.

Rlău 40 năm bah năp, đền thờ Quốc Tổ kơt jay tal 2 bah wa. Mô knŭng nar 10/3 âm lịch ăp năm, ma nău mpêh koaih kloh uĕh, dăp rêp ndơ, mpoh nhang ta bàn thờ Quốc Tổ dơi wa mât đah nău ntô̆ n’hao, nău ŭch. Dăch dêh đah đền, wa Thông mô dơn du prăk pah kan. Wa Thông mĭn, ăp Kđăch Hùng lĕ geh soan pơk an ndrô phan, ăp nuĭh janh dăng lĕ khĭt roh nting mham, ăp nuĭh bah năp nsơr an gay ƀư jêng neh dak, huêng nting rnoi mpôl, nău kan wa an nău rêh nơm mât chăm, mpoh nhang ntŭk ƀư brah, mpơl nău ryơk nkah gĭt nuĭh hăn lor, ri mô geh ndơ khlay.

Giỗ Tổ năm aơ kônh wa ƀư uĕh lăng, nuih n’hâm ryơk an. Mpôl nsơr ndơ lễ 6 nuĭh yor wa Thông ƀư tơm ôp brah phan. Gay lễ dơi ƀư tĭng di nău way nsơr lễ way ơm, wa Thông lĕ nti bah ăp che hăn lor, bah kho ao, mão, hài, tât nchih chúc văn, ƀư brah mpoh nhang, nsơr ndrănh, nsơr ndơ, ndâng kô mâk... Du năm đền ƀư 3 nar lễ têh: “Giỗ Tổ (10/3), Lễ tế Thu cầu an (16/7 âm lịch) n’hanh Lễ Tất niên (20/1), kônh wa tĭng nuih n’hâm rgop, ăp nuĭh n’gŭr răm da dê.

Kônh wa ta lĕ 3 tổ dân phố njok 2 đah trong Nguyễn Thị Nghĩa, Bùi Thị Xuân, nkual ƀon têh Đà Lạt du nuih n’hâm da dê đah đền Tổ. Ăp du nuih n’hâm ŭch, nchih n’hâm soan nkah gĭt ăp Kđăch Hùng, ndrel soan uănh mĭn tât nău ƀư brah yang huêng phan.

Nuĭh răk rblang: Y Sưng Phê Ja