VOV4.M’nông: Tâm khay 9 mhe aơ, Bộ Nông nghiệp n’hanh Phát triển Nông thôn sơch n’gor Gia Lai gay [ư nău way tăch n’gluh ndơ chanh rse n’hanh cà phê lor bôk năp t^ng nău tâm ton dah ro\ng tăch rgâl Việt Nam – Châu Âu (way kuăl lah EVFTA). Nău dja an saơ trong hăn têh bah du đêt ndơ geh [ư tuch tăm ta n’gor. Nău khlay lah Gia Lai ân uănh kloh ăp ntul rlong ndơ\ luh, dôl ngăch n’hao nău dơi kan mât bôk n’hanh [ư njêng, rgâl mhe công nghệ nkret njêng gay jêng ntu\k gu\ nâp kalơ ntu\k tăch rgâl EU.

Gia Lai a[aơ geh 94 rbăn ha cà phê, âk 1/6 le\ rngôch rnoh hvi neh tăm cà phê lam dak.  Ta n’gor geh âk ntu\k tăm cà phê hvi ntơm bah 10 tât 30ha, ntuh kơl ăp to\ng rêng, dơh an nău mât chăm cà phê t^ng ăp rnoh di ma ăp ntu\k tăch rgâl khăch khoch dăn đă. Wa Thái Như Hiệp, Kruanh Hội đồng Quản trị Công ty TNHH Vĩnh Hiệp (Gia Lai)- doanh nghiệp lor bôk năp ta n’gor mât chăm cà phê di rnoh kloh ue\h Hoa Kỳ, USDA, nkret njêng luh cà phê môi, cà phê phin lha đaih n’hanh cà phê mpli ntô l^r L’amant, tăch n’gluh tât EU, năl lah: Nu^h [on lan kan lo\ mir Gia Lai du\t ngăch ngăr, jêng rgâl mhe du\t ngăch gay ndrel doanh nghiệp bên đah ăp nău ton mhe bah hiệp định EVFTA:

“Tăch n’gluh ri ân geh ăp ndơ geh [ư dơn ngoăy, du\t âk, du\t săk kah. Ăp nu^h tăm cà phê ta Gia Lai geh nău g^t r[ah êng du\t ngăch, bu mbra rgâl t^ng rơh mhe, t^ng nău tâm ton gay khân păng bên n’hanh ngăch lơn.”

Rlău ma cà phê, chanh rse lah tơm tăm geh âk ta Gia Lai đo\ng, đah rlău 3000ha rnoh âk geh 84.000 tấn. Nchrăp năm 2025, rnoh hvi neh dja ho\ hao nklăp 10.000ha. A[aơ, tâm rgop đah [on lan kan tăm chanh rse ta ăp nkuâl Chư Prông, Mang Yang, Đăk Đoa dơi njêng. Ta  n’gor, ho\ [ư krêp j^r êng rnoh khlay ndơ geh [ư chanh rse, đah nău tât râng bah ăp doanh nghiệp rlong tăm- pă an ntil, ăp ntu\k mir tăm hvi n’hanh rnăk [on lan, tât nhih máy nkret njêng do\ng công nghệ ue\h mhe. Ndơ geh [ư dak chanh rse kât bah Gia Lai, ho\ dơi n’gluh ăp ndơ tăch lor bôk năp tât EU t^ng Hiệp định EVFTA. Wa Lưu Trung Nghĩa, Giám đốc Sở Nông nghiệp n’hanh Phát triển Nông thôn lah rjăp: Gia Lai dôl t^ng [ư âk trong nkra gay ndơ geh [ư chanh rse bah n’gor jêng ndơ ntơh măt ntoh lư bah Việt Nam:

“Êng đah chanh rse, mpôl hên ntro\ng aơ lah tơm tăm khlay, mpôl hên rdâk njêng ntu\k ncho\ng g^t tơm luh chanh rse ta neh Gia Lai. Nkô| nău ndơ\ luh lah hun hao jo\ jong. Jêng lah geh nă\u tât râng bah doanh nghiệp, nu^h [on lan, le\ rngôch ăp ding ndrel ns^t geh wa\ng sa da dê. Tâl bar lah ân geh ntil ue\h jêng an t^ng nkual, geh rêng [ư tuch tăm tâm di, mât chăm t^ng di rnoh dak bah dih kơp dơn. Chanh rse Gia Lai lah hun hao jo\ jong mbra ntơh măt an chanh rse Việt Nam.

Gia Lai lah n’gor geh rnoh neh du\t hvi Tây Nguyên. Hun hao tuch tăm công nghệ mhe nkre đah công nghiệp nkret njêng ho\ dơi Đảng bộ n’gor sơch lah ngoăy tâm ăp rnoh tât kan tơm bah năm kan 2020- 2025. Tâm nê, tiêu, cà phê, chanh rse dơi ntro\ng lah ăp ndơ geh [ư tơm. Tâm bah ri aơ nơh, ăp n’gâng kan bah n’gor ho\ rdâk njêng n’hanh t^ng [ư âk đề án gay dăp rgum tay tuch tăm, hun hao jo\ jong ăp tơm tăm khlay, nchih săk mbơh g^t tơm neh luh an 11 ndơ geh [ư tuch tăm , tâm nê geh chanh rse n’hanh cà phê.

Bol ma EU lah ntu\k tăch rgâl du\t khăch khoch mpeh rnoh nâp ue\h  n’hanh kah khlay ndơ geh [ư, geh âk nău way mpeh mât njrăng ntu\k gu\ rêh, đăp mpăn lam rêh jêng kon nu^h tuch tăm n’hanh tơm luh bah ndơ geh [ư…Yơn le\ ma doanh nghiệp n’hanh ăp nhih pah kan mât uănh ngih dak mpeh tuch tăm ta n’gor nsing nơm tâm nău dơi bah he da dê. T^ng wa Lê Huy Toàn, Chi cục trưởng Chi cục Mât uănh kah ue\h ndơ tuch tăm si gle- tui ka n’gor Gia Lai, âk năm aơ tuch tăm ta n’gor geh âk nău khoah n’hanh mô geh trong r[o\ng na nê| mpeh săk geh. A[aơ, ăp trong rong dơh n’hanh tâm nchâp đă bah EU ho\ kơl nkô| nău dja jêng kloh rvah lơn:  

“Rnôk [ư t^ng di rnoh, săk păng nơm ho\ r[o\ng trong an nu^h [on lan kan lo\ mir nơm mât njrăng ue\h neh ntu, [oi t^ng tơm luh, đăp mpăn geh ndơ do\ng nsum an nu^h kan, mât rgum kloh le\ ndo\k nja ndơ tuch tăm, lôch nkret njêng klêh sreh, nkra ue\h tâm ban.”

Lah n’gor geh rnoh neh du\t hvi Tây Nguyên, săk geh ndơ tuch tăm ho\ dơi năl. Ăp nău tâm nkol du\t lhăt bah hiệp định EVFTA ndrel ntu\k tăch rgâl têh EU, lah suan mpet, lah nău ntru\t nsôr gay tuch tăm, nkret njêng, tăch rgâl ndơ tuch tăm  đo\ng, jêng rnâng kan, ue\h mhe da dê. Ăp njuat hăn tât way bên kan ho\ dơi n’gor tor luh đo\ng, ntơm trong gay [on lan ndrel doanh nghiệp hăn tât, [ư săk geh, trong dơh soih jêng ngăn ngăn./.

 Nu^h rblang: Điểu Thân