VOV4.Mnông- Ăp năm dăch aơ, biăp, kao n’hanh tom sa play geh uănh lah ăp ntil ndơ tăm geh nău dơi bâh n’gor Gia Lai tâm nău hun hao tuch tăm. N’gor lĕ dôl geh njoat ƀư tĭng nău mpŏng kan hun hao pah kan tăm biăp, kao n’hanh tơm sa play tât năm 2030, mpŏng tât năm 2040 gay ma geh njoat n’hao nău khlay pah kan biăp, kao, play sa. Bâh nĕ, n’hao nău khlăy wăng sa ta du rnoh neh, njêng ăp nău kan pâl nđaih tich tăm, nta tay nău pah kan. Gay ma dơi ƀư geh săk rnglăy ntrong kan aơ, n’gâng kan tuch tăm n’hanh ăp ntŭk dôl ntrôl dăng hun hao lĕ mpeh rnoh neh nkre ma rnoh geh, ngăn lah uănh khlăy tâm rgop pah kan tĭng nău geh.

Ntuh kơl bôk năp gay ma tăm rpŭng kho đah rnoh prăk ƀư rlău rhiăng rkeh prăk lah nău nchrăp kan bâh nô Nguyễn Đình Thanh, ta thôn Hồ Nước, nkuăl têh Chư Sê, nkuăl Chư Sê, n’gor Gia Lai. Gay ma dơi geh njêng ntŭk tăm rpŭng kho geh rnoh hvi 1 rbăn met vuông rnăk vâl nô lĕ dŏng prăk kan bôk năp lah 260 rkeh prăk gay ma rvăt ntil rpŭng kho Nhật Bản, rdâk njêng ngih jal n’hanh trong dĭng dak ntruh êng. Rnoh prăk bôk năp ntuh ƀư âk yơn nău geh nsĭt tay âk đŏng. Râng geh 1 sào rpŭng kho an nău geh 3 tấn play, ăp năm tăm geh 4 yan. Đah rnoh khlăy tăch bâh 40 tât 60 rbăn prăk/1kg, lôch ăp rơh lêh play rnăk vâl nô Thanh geh rnoh geh mbơm oi.

“Gâp rĭ neh mô âk, cà phê rĭ jŏ năm lĕ ranh mô gĭt ndơ tăm gay ma nsĭt tay nău geh âk an rnăk vâl. Tăm rpŭng kho rĭ bâh nău mbơh tơih gĭt bâh jŏ yơn ê hŏ geh dơi ƀư. Mhe nơh lĕ rlong tăm 1 sào đah nău kơl an bâh ntŭk kan mât kơl tuch tăm nkuăl rĭ saơ tơm tâm di đah nkual neh aơ”.

Ta nkuăl Đăk Pơ, n’gor Gia Lai, âk doanh nghiệp lĕ tâm rgop đah ƀon lan kan lŏ mir gay ma ƀư âk ntil biăp nsĭt tay nău geh wăng sa âk, tăch an dak bah dih hăn let âk n’gor, nkuăl ƀon têh. Ntoh lư kơt hợp tác xã n’hanh dịch vụ An TRường Phát nkuăl Đăk Pơ lĕ geh tâm rgop đah rhiăng rnăk ƀon lan tăm biăp ta 2 xã Cư An, Tân An. Na nê̆, HTX tâm ton kan pă rvăt 17 ntil biăp, play, bum an 7 doanh nghiệp tâm n’hanh bah dih n’gor, đah rnoh tăch rvăt rlău 30 tấn/khay. Ndrel đah nĕ, HTX mpŏng an ƀon lan kan lŏ mir pah kan tay, n’hao rnoh neh tăm biap bum, play mbra dơi geh mât jŏ lơn, n’huch rnoh neh tăm biăp sa n’ha. Wa Nguyễn Tuyết Hoa, kruanh HĐQT, Giám đốc, HTX tuch tăm n’hanh dịch vụ An Trường Phát, nkuăl Đăk Pơ, Gia Lai an gĭt.

“ HTX An Trường Phát tâm rgop tăm biăp đah ƀon lan, ntŭk tăch rgâl dĭng ŭch geh rĭ he ndơ̆ dĭng nĕ. Yor kơt nĕ ma nău ŭch bâh HTX lah mhâm ƀư an geh đă n’gâng kan, ăp ntŭk kan ntoh rup ntoh ngơi, n’hanh ăp ntŭk kan bôk năp an geh tâm rgop kơl tay mhâm ƀư gay ma ăp ntŭk kan an geh rvăt biăp bum play đah rnoh khlăy, đăp mpăn an ƀon lan rĭ mơ an ƀon lan geh nău rêh đăp mpăn”.

Wa Nguyễn Trường- Kruanh UBND nkuăl Đăk Pơ, ntŭk geh nkual tăm biăp âk, tơm sa play âk ta Gia Lai an gĭt, Đăk Pơ aƀaơ geh rlău 6 rbăn ha neh tăm biăp. Nkuăl dôl ƀư ăp njoat kan gay ma rdâk njêng nău nto “Biăp Đăk Pơ”. Lah dơi geh kơp dơn, aơ mbra lah nău dơh nơih gay ma ta ntŭk pơk hvi rdâk njêng ntŭk tăm biăp nâp nâl tâm ban kơt an ndơ geh ƀư tăch an dak bah dih.

“Mpeh đah ăp rnăk ƀon lan tăm biăp, nkuăl lĕ ntĭm đă ăp ntŭk kan way kan tâm rgop đah ăp xã Tân An, Cư An lah ăp ntŭk tăm biăp tơm ta nkuăl ntĭm đă ƀon lan rgum pah kan mpeh ăp ntil biăp sa bum, sa play, sa tơm. Mhe nơh, UBND n’gor lĕ njêng rmôt pah kan rmôt kan Zalo gay ma ƀư ăp ntrong kan mbơh tơih, tâm rgop tăch rvăt ndơ bum mbo. Aơ lah du ntŭk pah kan geh săk rnglăy ndơ̆ du đê̆ ntil ndơ biăp play ta ntŭk n’hanh du đê̆ ndơ tuch tăm êng, joi gĭt mpeh ntŭk tăch rgâl, ntŭk tăch biăp nđir ta ntŭk bâh ƀon lan kan lŏ mir.

Tĭng ƀư Đề án tăm rơ̆ jêng âk biăp, kao ta n'gor Gia Lai tât năm 2030 n'hanh rƀŏng tât năm 2040, n'gâng kan dơi kan ta ntŭk hŏ rdâk njêng trong nchrăp na nê̆. Êng tâm năm 2021 mbra tăm hvi nklăp 34 rbăn ha biăp ăp ntil tâm nê rgum tăm ăp ntil biăp săk kah âk. Phóng viên Radio nău ngơi Việt Nam hŏ geh rơh tâm ôp đah wa Đoàn Ngọc Có, Groi giám đốc Sở Nông nghiệp n'hanh Phát triển nông thôn n'gor Gia Lai mpeh nkô̆ dja.

- Hơi wa, mhe aơ nơh Sở Nông nghiệp n'hanh Phát triển nông thôn hŏ geh trong nchrăp an ƀư tăm rơ̆ jêng âk biăp, kao ta n'gor Gia Lai ndrĭ may mbra an gĭt tâm trong nchrăp dja ri n'gâng kan tuch tăm bah n'gor mbra rgum tâm moh gâl kan gay đăp mpăn an ƀư ăp trong nchrăp kan dŭt uĕh mêh?

Wa Đoàn Ngọc Có: Nsing kalơ Nghị quyết X bah Ban chấp hành Đảng bộ n'gor ri Sở Nông nghiệp hŏ nsŏng kơl UBND n'gor an dŏng đề án hun hao biăp, kao ta n'gor tât năm 2030 n'hanh rƀŏng tât năm 2040. Gia Lai geh dơh uĕh mpeh neh ntu, trôk nar gay tăm rơ̆ jêng ăp ntil biăp kao tâm ban kơt tơm sa play đŏng. Nkre wăch rgum ntuh kơl đah ăp nhih máy nkret njêng ta n'gor gay njêng luh ăp ndơ geh ƀư săk kah uĕh di rnoh tăch n'gluh, njêng luh tơm biăp, kao âk ta n'gor. Êng tâm năm 2021 mbra tăm hvi tay nklăp 34 rbăn ha biăp ăp ntil tâm nê rgum tăm rơ̆ âk ăp ntil biăp săk kah uĕh. Tăm rgum tĭng rnoh di Vietgap, Globogap, hữu cơ n'hanh nkre đah công nghệ tŏ mpêt nkrem dak mhe gay tŏ biăp gay đăp mpăn săk jêng âk tâm ban kơt kah uĕh đŏng. Nkre đah nău tăch biăp tât ăp ntŭk miền trung kơt Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định. Nkre tăch hăn tât nkual ƀon têh Hồ Chí Minh n'hanh Hà Nội n'hanh du gâl tăch n'gluh tât Trung Quốc n'hanh ăp dak lam ntŭr neh.  

Mpeh kao, Gia Lai mbra pơk hvi tât kêng dŭt năm aơ rnoh hvi neh tăm tât 135 rbăn ha đah ăp ntil kao khlay gay rhŏ dŏng an rnôk tết Nguyên Đán n'hanh ăp nar lễ. Đah tơm sa play let năp tay tât Gia Lai lah êng n'hanh Tây Nguyên lah nsum ân jêng nkual rgum tơm sa play yor geh neh ntu têh hvi tâm di đah ăp ntil tơm sa play nsĭt tay rnoh khlay âk.

- Ơi wa gay tĭng ƀư geh nău dơi trong nchrăp dja ri may mbra an gĭt ăp trong an tăm ta ăp nkuâl mbra mhâm ƀư gay tâm rgop tuch tăm du trong dơh uĕh mêh?

Wa Đoàn Ngọc Có: Lor bôk năp he ân dơi lah n'gâng kan tuch tăm tâm rgop kan nsum lhăt đah n'gâng kan ta ntŭk ôp uănh tay ăp tŏng lam lĕ rngôch, uănh năl tay rnoh neh dơh uĕh n'hanh trôk nar tâm di bah tĭng nkual. Nsing kalơ nê geh trong nchrăp na nê̆ gay he tăm tĭng ntil tơm, tĭng ntil biăp kao, tơm sa play tâm di đah trôk nar, neh ntu ta ăp nkuâl gay mât uĕh ndơ săk geh âk bah n'gor, nsĭt tay rnoh khlay hun hao bah n'gâng kan tuch tăm let năp tay mbra ngăch lơn n'hanh geh njuat hun hao uĕh lơn rđĭl đah ntơm nơh. Lơn lah mbra njêng luh ăp rnoh khlay tăch n'gluh nsĭt rnoh geh wăng sa âk lơn an n'gâng kan tuch tăm, rgop tâm nău hun hao wăng sa, rêh jêng kon nuĭh ta n'gor.

- Ơ, dăn lah uĕh wa!

Nuĭh rblang: Thị Đoắt