VOV4. M’nông: Đah trong ƀư gŭch gâm mha êng bah nuĭh Rđe, puăch sŭr lai prung, hôl ma dĭng ngâr bah n'gor Dak Lak mhe rhơn n'hao êng săk lăp tâm Rmôt 100 ndơ sa kah mha êng bah Việt Nam năm 2020-2021. Ndơ sa mhe geh n'hôl ƀô kah, rmŭ, chĭnh yơn mô r'ăl, an saơ ndơ sa Dak Lak ndơn tay ăp nău uĕh blău ndơ sa bah ăp mpôl ƀon lan rnoi mpôl đê̆ ƀon tơm ta ntŭk, n'hanh gŭch gâm tâm di đah nău rêh mhe aƀaơ.

Nkre ngăch ti tâm pot puăch sŭr đah ăp ndơ ƀô kah hŏ ơm nchrăp lor, wa Trần Thị Kim Liên, Nuĭh kan n'gon trău ta nkual Pâl nđaih Ko Tam (nkual ƀon têh Buôn Ma Thuột, n'gor Dak Lak) an gĭt, ndơ sa dja g

eh ăp ndơ gâm tơm lah puăch sŭr lai rke n'hanh ăp lha si bri êng ƀa ƀă. Tâm nê, ndơ pot ntĭt êng lah mbrăch jrai, tiêu rêh, gir rsâm n'hanh lha klôih n'glang. Ăp lha gir rsâm mbra rgâl tĭng khay đŏng, tă bah tăm an hon jêng êng da dê. Tĭng wa Liên, ndơ sa dja mô kâp ƀư âk jêr ir yơn păng ân ƀư ndê na nê̆, ăp ntil ndơ ân rêh uĕh, kơp lĕ ma dĭng ngâr ân hôm rêh mhe đŏng:

“Puăch lah ân kah, puăch rêh, geh lĕ ma ngi, ma mblăy ma ntô tâm ban n'hanh rêh ri mơ kah. N'hanh dĭng ngâr ân rêh, rnôk geh năch đă ƀư ri ôi he ân hăn sreh dĭng ngâr, rnôk nê ngâr mhe sreh ri ngâr păng hôm njŭng, ƀô kah n'hanh rnôk prung puăch ri păng ƀô kah ngăn. Lôch nê he tê̆ boh mbrăch gir, rsâm ơm nchrăp lor".

Lôch tâm pot lam n'hanh an jŏ nklăp 15 mnĭt an păng lăp lĕ boh mbrăch, puăch sŭr tâl tâm dĭng ngâr, bôk dĭng ân nkhêt ma lha prit n'hanh prung ta ŭnh rnga mô lah tâm lò áp suất duh tâm nklăp 1 mông.

 Đah dĭng prung ta ŭnh rnga, rnôk prung puăch dŭt nău khlay. Gay der bah ŭnh sa, nuĭh prung ân gŭ chăm gay ndăch dĭng, geh kơt nê̆ puăch sŭr prung mơ sĭn tâm ban. Rnôk saơ ntô dĭng prung bah dih rgâl jêng êr ŭnh sa ô̆, ƀô kah puăch sŭr n'hôl lam bah dih hŏ dơi tôk sa hôm. Puăch sŭr prung ma dĭng ngâr rnôk uănh rphit tâm ban ma puăch sŭr gâm hôl ma glah, yor dơi prung ma dĭng ngâr jêng puăch sŭr nkre ƀô lah nkre rmŭ, ntô rbăk chĭnh, puăch ngi ri đêt r'al. Mblăy puăch sĭn mô geh krêp ƀô n'huk ŭnh, buh si ônh, mô ir sơh kro yor suăt dak. Puăch sŭr dja dơi sa lĭp nkre đah boh mbrăch juh n'hanh gĭr rsâm. Nău hăng bah mbrăch n'hanh ƀô kah bah puăch njêng ndơ sa kah an năch. Yuh Nguyễn Thị Hoài Bão, ta thị trấn Quảng Phú, nkuâl Cư Mgar, n'gor Dak Lak, rnôk rlong sa ndơ dja uănh năl:

“Ndơ sa geh du nău mha êng bah Tây Nguyên, n'hôl ƀô dŭt kah. Ăp boh mbrăch gir rsâm bah nuĭh Rđe lăp tĭng mblăy puăch jêng rnôk sa mbrơi ngăn, jêr nkoch ngăn, tâm nê geh ƀô mblăng geh, cha yong geh, găr tiêu geh, lôch nê lĕ ma ƀô kah bah du đêt lha tơm si ma dơn geh nuĭh ƀon lan Tây Nguyên mơ geh”.

Tĭng wa Nguyễn Thị Ngọc Anh, kruanh Hội đồng quản trị công ty Du lịch sinh thái, văn hóa cộng đồng Ko Tam, puăch sŭr rke lai prung ma dĭng ngâr dơi ƀư tĭng nău way ndơ sa ăp nar bah nuĭh Rđe ta Dak Lak n'hanh dơi tâm pot đah ăp lha si ơm geh, yor kơt nê̆ ma ndjôt tât n'hôl ƀô kah ntĭt êng ta aơ. Lơn lah, puăch sŭr lai lah tơm ndơ ƀư jêng ndơ sa ntĭt mha êng, yor puăch sŭr lai dơi yơng ntil bah sŭr ƀon n'hanh rke bri. Ndrel đah rnôk ƀư gâm ndơ sa lah lĕ ma du rêng nău nkoch mpeh văn hoá n'hanh mât njrăng ntŭk gŭ rêh. Yor kơt nê̆ ma mhe aơ, puăch sŭr lao hôl, prung ma dĭng ngâr ta nkual pâl nđaih Ko Tam hŏ dơi mpôl kan Kỷ lục Việt Nam sơch lăp tâm rmôt 100 ndơ sa kah mha êng Việt Nam năm 2020-2021.

“N'gor nkoch mbơh ăp ndơ sa kah bah Dak Lak hao n'hanh Viện Kỷ lục hŏ đă nuĭh jŭr uănh năl di tay dŭt âk tơ̆ lôch nê geh nău mbơh n'hanh n'glêh an mpeh ndơ sa Puăch sŭr lai prung ma dĭng ngâr. Êng ndơ sa dja gâp dŭt rhơn yor mpôl hên geh ăp nău nkoch n'hanh mpôl hên mĭn luh rnôk ƀư pâl nđaih lah njêng luh du ntil ndơ sa kah mha êng ta nkual n'hanh ân mât ndray ăp ntil ma trôk neh an geh ta neh dak he".

Ndrĭ, ndrel đah mƀêt prung dơi lăp tâm rmôt 100 ndơ sa kah mha êng Việt Nam (lvang năm 2011 – 2016), tât aƀaơ n'gor Dak Lak hŏ geh 2 ntil ndơ sa lăp tâm Rmôt  100 Việt Nam. Ndrel đah nê, tâm ăp năm dăch aơ, ăp ndơ sa dơi ƀư bah ăp tơm biăp ơm geh bah nuĭh rnoi mpôl đê̆ ƀon tơm ta ntŭk kơt trău blân tăng, pot blân tăng rêh n'hanh ka khô, ăp ndơ sa bah djêl, biăp nse… ntoh nar lơn ma âk tâm ndơ sa bah ăp jay rhŏ ngêt sa n'hanh dơi năch ŭch rŏng sa. Ntơm bah ăp ntil biăp n'hanh trong gŭch gâm tĭng nău way ơm, âk nuĭh tơm n'gon trău hŏ geh nău rklă tâm di gay ndơ sa tâm di đah bâr sa bah năch, njêng nău âk mpưm bah ăp ntil ndơ sa ma hôm mât dơi ăp nău uĕh êng tâm ndơ sa bah ƀon lan rnoi mpôl đê̆ ta ntŭk./.

Nuĭh rblang: Điểu Thân