VOV4.M'nông: Nkô̆ “Mât ndray, mpư n'hao rnoh khlay văn hoá way ơm uĕh lăng bah ăp nuĭh rnoi mpôl đê̆ nkre đah hun hao pâl nđaih" mpeh Đề án mbrô 6 bah bôk nău kan rnoh tât gưl neh dak hun hao wăng sa rêh jêng nkual ƀon lan nuĭh rnoi mpôl đê̆ n'hanh mpeh  yôk yang lvang năm 2021- 2030 dơi uănh năl lah ngoăy tâm ăp nkô̆ khlay, n'glêh an tât nău dơi bah âk rnoh tât kan wăng sa-rêh jêng kon nuĭh. Ta du đêt n'gor, kônh wa ăp rnoi mpôl đê̆ hŏ gĭt mât uĕh rnoh khlay văn hoá drăp ndơ ntlơi an tay nkre đah hun hao wăng sa, rgop tâm rnôk rdâk njêng ƀon lan mhe n'hanh nău hun hao bah ăp n'gor. Rnôk bôk nău kan gưl neh dak dơi an ƀư ngăn, pah kan mât ndray văn hoá nkre đah hun hao wăng sa ton mbra nsĭt tay ăp nău rgâl uĕh.

Rnăk yuh Triệu Thị Thoa ta xã Hợp Tiến, nkuâl Đồng Hỷ, n'gor Thái Nguyên, bar pe năm aơ way ka choh bok ao way ơm bah nuĭh Dao. Mô dơn pă tăch an kônh wa ta xã, ăp ndơ geh ƀư bah yuh Thoa hôm dơi nkoch mbơh ta trang mạng xã hội gay âk nuĭh gĭt tât. Ndơh nsoh way ơm bah nuĭh Dao ta aơ dơi kônh wa dŏng tâm ăp rnôk geh nar khlay, ngêt sa têh n'hanh lĕ ma tâm nău rêh ăp nar.

Du blah bok ao kơt aƀaơ dôl nsoh dja lah tăch 6 rkeh prăk. Lah, uĕh lơn ri mbra lah ntơm bah 7- 8 rkeh prăk. Dŭt thuk ân tât 5 rkeh prăk đŏng.

Đah nău way ơm rnăk wâl âk rơh ƀư đông y, ntơm bah jê̆, nô Triệu Văn Tiến ta xóm Bãi Bông, xã Hợp Tiến hŏ dơi u che trêng nti tay ăp nău ntil dak si way ơm. Tât năm 2016, lôch rnôk dơi nhih pah kan dơi kan pă an si ƀŭt, nô Tiến pơk jrô but săm ji ma dak si đông y ta rnăk wâl. Ngoăy tâm ăp nău dŭt n'hâm ŭch bah nô Tiến rnôk ƀư dak si đông y ta ntŭk. Lah nău rdâk tay tơm dak si ŭm way ơm, gay nkoch n'hơ mpeh văn hoá way ơm. Rhŏ an ŭm dak si ta rnăk nô Tiến hŏ wăch rgum dơi nău uănh khlay dŏng bah âk nuĭh. Nău nsĭt geh wăng sa bah nău geh văn hoá ta ntŭk bah kônh wa ta aơ lah nău dŭt uănh khlay tâm rơh lăp rgum.

Ntơm bah rnôk gâp lôch nti ƀư dak si săm ji n'hanh dak si an bu ŭm ta jay, gâp geh bồn si n'hanh jrô ŭm na nê̆. Ndrĭ ri tât rnôk dja lah hun hao wăng sa đah rnăk gâp đăp mpăn đŏng. Aƀaơ hŏ geh ndeh ôtô gay hăn. Nhih jay ri nâp uĕh, oh kon hăn nti ăp tŏng tâm bah ri aơ nơh.

Hôm ta nkuâl Định Hóa, ăp drăp ndơ văn hoá ntlơi an tay mô mpơl săk bah nuĭh Tày, nuĭh Dao tâm nkuâl dơi uănh lah ndơ geh ƀư pâl nđaih rlong gĭt đŏng, rnôk nkuâl dja rdâk njêng đề án mpeh hun hao pâl nđaih nsum mpôl nkre đah mât ndray, mpư n'hao ăp rnoh khlay văn hóa, lịch sử way ơm ăp rnoi nuĭh. Nkuâl nchrăp mbra njêng 3 ndơ geh ƀư pâl nđaih, lôch nê tĭng kơn njêng nău krêp dêh đah hun hao pâl nđaih nsum mpôl n'hanh mât ndray, mpư n'hao ăp rnoh khlay văn hoá, lịch sử ta nkuâl n'hanh tâm di đah trong rƀŏng nsum bah n'gor mpeh rnoh ŭch tât n'hao rnoh khlay bah n'gâng kan pâl nđaih. Wa Nguyễn Minh Tú, Kruanh UBND nkuâl Định Hóa, n'gor Thái Nguyên an gĭt:

Mpôl hên ntrŏng tơm mpôl lah nuĭh ƀon lan. Let năp tay mpôl hên mbra ntop kơl dŭt âk an nuĭh ƀon lan, ntop kơl bah nău rgâl nkra uĕh tay jay, nkra uĕh tay jay ăch chrach, lôch nê kơi năp nti tay an ăp rmôt nuĭh tâm ƀon lan. Ntĭt kơt gŭch gâm ăp ntil trău sa way ơm, mô lah ndơ nsoh, ndơ uh goh, ăp ntil nău njroh mprơ gay rhŏ dŏng an lam ƀon lan.

Tĭng Bộ trưởng – Chủ nhiệm Ủy ban dân tộc Hầu A Lềnh, tâm bah ri aơ nơh, săk tơm văn hoá âk ntil, âk mpưm bah ăp ƀon lan dja hŏ rgop mât uĕh suan dăng tâm rnglăp lam rnoi nuĭh, lah ngoăy tâm ăp ndơ n'hao ntŭk gŭ kan têh bah neh dak kalơ ntŭk kan lam ntŭr neh. Lah ăp săk geh ơm dơi mât dŏng uĕh, văn hóa mbra njêng luh tơm ndơ nkra ăp nkô̆ nău jêr jŏt êng ƀa ƀă bah ƀon lan.

Rnôk ƀư pâl nđaih nkual Tây Bắc, Trung du yôk yang mpeh Bắc, mpôl hên an saơ lah tơm ndơ văn hoá lah ndơ n'glêh an bơi 50% wăng sa. Hun hao wăng sa lah du gâl dơm, mât dŏng săk geh mpeh wăng sa lah nsum, tâm nê ăp săk geh mpeh hun hao wăng sa nê lah tơm ndơ bah văn hóa. Gâp mĭn lah ăp nkual êng ƀa ƀă tâm lam dak tâm ban kơt nê đŏng. N'hanh aơ lah du tơm ndơ ma he mô dơi ntlơi jăng.

Mât ndray văn hoá nkre đah hun hao wăng sa, n'hao nău geh wăng sa bah kônh wa rnoi mpôl đê̆ mbra lah ngoăy tâm ăp nkô̆ tâm bôk nău kan gưl neh dak tât hun hao wăng sa rêh jêng kon nuĭh nkual rnoi mpôl đê̆ n'hanh mpeh yôk yang lvang năm 2021-2030. Nău kan mât ndray văn hóa nkre đah hun hao wăng sa nklăp  mbra hôm dơi mât uănh tay đŏng tâm pơk hvi let năp tay gay tĭng ƀư lăp tâm ban 2 rnoh tât kan lah mât ndray n'hanh hun hao ta n'gor. Nău nê mbra rgop n'hŭch ach o ngăch, nâp dăng, ƀư bah mbrơi tâm ƀah mpeh săk geh nău rêh, rĭng geh tĭng bôk nuĭh bah nkual rnoi mpôl đê̆ rđĭl đah rĭng geh nsum bah lam dak./.

Nuĭh rblang: Điểu Thân