VOV4.M’nông – T^ng rnoh kơp bah Ntu\k uănh nđôi kop ji n’gor Dak Lak, tâm 11 khay năm 2020, lam n’gor le\ geh 7 nu^h kh^t yor ji ndrăng. Le\ rngôch ăp nu^h aơ lah so ndrăng kăp n’hanh mô chuh vaccine njrăng n’gang bah kơi ne\. Aơ lah nău ji tâ tưp khlach le\ geh bah jo\ yơn nău wât njrăng n’gang ji bah nu^h [on lan mô âk, âk rnăk mô uănh, thơ tha tâm nău chuh njrăng ndrăng an so meo n’hah mô hăn but uănh rnôk geh so, eo kăp.

Nu^h ntưp ndrăng n’hanh kh^t tal 7 lah nu^h bu klô, 40 năm deh, rnoi Êđê, gu\ ta thôn Cư H’Lâm, xă Ea Pốk, nkuăl Cư M’gar, n’gor Dak Lak.

Nar 11/9/2020, nu^h kh^t geh so kăp ta nglău ty me đah ma n’hanh ty luh mham, jêh ne\ le\ dông so kh^t. Nu^h ji mô hăn chuh vaccine ndrăng. Nar 2/11/2020, ntoh đah ăp nău ndrăt, klach dak, klach srê, klach u\nh, loăt ol jêng rnăk wâl ndơ\ ngih dak si nkuăl Cư M’gar but uănh. Ta aơ, ăp nai dak si nchroh ji ndrăng n’hanh ndơ\ ngih dak si nkual Tây Nguyên dâl. Nar 3/11/2020 nu^h ji play nuih mô mpât ndal, kh^t. N’glôn jih kh^t: ji ndrăng hao ndal.

Ji ndrăng yor kaman ndrăng [ư. Ji tâm tưp bah nu^h aơ tât nu^h ri bâh dak diu mpa rong ndrăng tă bah ntu\k têl kăp mô lah le\r ntu\k sôt. Le\ rngôch ăp nu^h geh ndrăng lah yor so, eo kăp, du đêt nu^h yor ăp mpa êng kăp kơt rêt, dôk, đe…

Jêh rnôk lăp tâm săk nu^h, kaman ndrăng mbra hăn bah ntô kar bah lơ ntô mô lah soan tâm ăp sre thần kinh ngoại biên, tât klo nting n’hanh rngôk. Nar kân ji bah đêt nar tât đêt khay n’hanh geh jong tât du năm, nu^h ntưp nău ji ndrăng geh ăp nău ntoh kơt: Ji mô lah chiăt ta ntu\k kăp, sôt, duh, o\k r’ah, ji bôk jo\ bah 2-4 nar; klach dak, u\nh n’hanh klach nteh n’gôr; way klach, rvê tâm săk…

A[aơ ji ndrăng mô geh dak si săm tam. Le\ tât hao nău ndrăng, nu^h ji mbra kh^t mô jo\ jêh ne\. Yor nê, gay njra\ng n’gang ji ndrăng, nu^h [on lan an uănh [ư t^ng ue\h ăp trong mkra bah kơi aơ:

- Chuh njrăng n’gang ndrăng an so, meo ăp khay t^ng nău đă bah ngih pah kan thú y

- Mô m’ơk lêng so meo bah dih trong. Lah m’ơk lêng an nsru\t mbung pơng.

- Mô pâl, rlo\k so, meo, lơn lah mô an kon se jêt gu\ êp mpa rong aơ.

- Rnôk geh so eo koăch, kăp, nău bôk năp lah an rao ntu\k sôt đah xa [u bah dâng mpoi dak hoch na nao bah 15 tât 20 mn^t. Aơ lah trong mkra bôk năp tam ngăn gay njrăng n’gang ji ndrăng. Jêh ne\an ntu\k sôt [ah n’hanh tât dâl ngih dak si gay dơi mkra. A[aơ, chuh vaccine njrăng n ‘gang ji ndrăng lah du trong ngoay dơm gay njrăng dêr kh^t nu^h.

- Mô dơi săm êng ji ta jay đah ăp ntil dak si [on lan do\ng./.

Nu^h rblang: Y Sưng Phê Ja