VOV4.M’nông – Đah trôk nar uĕh nđik, wăr năm, Đà Lạt-Lâm Đồng nơih âk đah hun hao nkra njêng lŏ mir công nghệ mhe, tâm nĕ nkao lah tơm tăm nsĭt tay săk rnglăy nău geh âk an ƀon lan. N’hŭch bah nău kan ndơ aơ lah nău tâm rgop nkra njêng hôm e đêt, ntŭk tăch ndơ knŭng tă bah nuĭh hăn rwăt jêng săk rnglăy nkra njêng mô âk. N’hêl na nê̆ âk ntrong kan an saơ, lah geh tâm rgop đah doanh nghiệp têh, nuĭh kan lŏ mir tăm nkao mbra geh săk rnglăy wăng sa âk n’hanh nâp nâl lơn.

            Rnôk bah năp, bôl ntŭk tăch ndơ bah ăp ntil ndơ lŏ mir ta ntŭk tăch mâp âk nău rgâl yor khuch bah srê Covid-19, yơn nău tăm nkao bah rnăk wâl Huỳnh Đình Phước, ta phường 8, nkual ƀon têh Đà Lạt (Lâm Đồng) lŏ mô mâp du ntil nău jêr. Ntŭk tăch ndơ bah 3.000m2 rnoh neh tăm nkao tâm jay bil bah rnăk hôm e dơi mât đăp mpăn.

             Wa Huỳnh Đình Phước an gĭt, geh săk rnglăy aơ lah knơm râng tâm ntrong kan tâm rgop tăm nkao đah công ty Dalat Hasfarm. Mô knŭng lôch nău jao nău dơi an rnoh khlay ndơ an ăp nuĭh rwăt ma rnoh ndơ, uĕh bah nkao n’hanh du ntŭk kan rnoh neh tăm dơi hao saơ na nê̆, nsĭt tay nău geh âk n’hanh đăp mpăn lơn dŭt âk nkôp đah bah năp.

            “Bah năp nĕ gâp ƀư n’hanh tăch luh bah dih an ntŭk rwăt jêng nău geh mô đăp mpăn, yor rnoh khlay pơng dŭt thuk. Hôm ăp công ty ri saơ rnoh tăch pơng đăp mpăn lơn jêng gâp saơ tâm rgop nkra njêng đah khân pơng ri geh sa, yor du gâl ƀư đah công ty khân pơng geh ntŭk tăch jêng gâp knŭng jao ndơ, du gâl ƀa ƀă lah an he nău geh âk oi nkôp đah ƀư tăch êng bah dih”.

Tâm ban nĕ đŏng, gĭt saơ săk rnglăy rnôk tâm rgop nkra njêng njêng, wa Nguyễn Hữu Tiến, ta phường 7, Tp Đà Lạt janh râng n’hanh n’hao rnoh neh tăm tâm jay bil bah 1.000m2, tâm nĕ dŭt âk tăm 2 ntil nkao koh n’ging lah cúc n’hanh cẩm chướng gay pă an Dalat Hasfarm. Wa Tiến an gĭt, rnôk râng tâm ntrong kan tâm rgop nkra njêng đah công ty aơ, wa n’hanh rlău 100 rnăk êng lĕ mô hôm rvê mĭn nău tăm moh ntil nkao, trong njrăng n’gang srê m’hâm ƀư, ndơ tăch moh an nuĭh, ma knŭng rgum tăm an uĕh tĭng sam ƀŭt nchăm ndơ lah dơi. Knơm nĕ, rnoh nsĭt rnglăy bah rnăk wa tŏng ăp đăp mpăn geh rlău 600 rkeh prăk du năm.

“Đah tơm ntil ri dơi pă bah ndơ mô geh bu tuh, hôm đah kỹ thuật ri tâm ăp pơh công ty geh đă nuĭh kan jŭr tâm mir đah nuĭh ƀon lan uănh nđôi bu tuh n’hanh ndơ̆ trong mkra. Aƀaơ, srê ta tơm nkao ta Đa Lạt dôl geh jêr jŏt, yor rĭ gay n’hao săk rnglăy tơm tăm dŭt ŭch geh âk rmôt kỹ thuật tâm ban kơt bah công ty aơ gay tâm rgop đah nuĭh ƀon lan joi trong mkra tam”.

Săk lah ndrĭ, yơn nău tâm rgop tăm nkao tĭng săm ƀŭt nchăm ndơ ta Lâm Đồng hôm e kơp tĭng nglău ty. Wa Phạm S, Groi kruanh UBND n’gor Lâm Đồng dôl ntĭm rđau ăp ngih pah kan dơi kan n’hanh Hiệp hội nkao Đà Lạt ndăn n’hao trong kan tâm rgop, hăn uănh, ntop kơl doanh nghiệp ndâk njêng trong tâm rgop pă manh n’hanh tăm nkao tĭng trong lŏ mir công nghệ mhe n’hanh thông minh:

“Nău geh ta du ha bah nău kan nkao lah âk ngăn tâm lĕ rngôch ăp ntil tơm tăm. Yor nê nău kan nkao bah Đà Lạt aƀaơ, lah he ƀư nkra njêng du trong tâm ban ri dĭng lĕ nău khlay nkra njêng mbra dâk tal 2 bah kơi nău kan ndơ cà phê. Yor rĭ, tâm năm tât rgum uănh, pă tĭng rmôt, rgâl ntil nkao tâm di, rgâl tay nkra njêng, nkre kơt dŏng lŏ mir công nghệ mhe, lŏ mir thông minh gay m’hâm ƀư an săk geh n’hanh uĕh nkao geh âk lơn. N’hanh mpla nsơ ndơ nkao Đà Lạt, aơ lah ndơ ntil mpơl êng, dơi tâm rlong n’hanh râng tâm nău khlay lam ntŭr neh dŭt uĕh tâm năm tât”.

Aƀaơ rnoh neh nkra njêng lŏ mir kơt dŏng công nghệ mhe ta Lâm Đồng geh rlău 60 rbăn ha, geh 20% rnoh neh tuch tăm, geh 40% khlay lĕ nău kan lŏ mir. Tâm nĕ, rnoh neh nkra njêng lŏ mir công nghệ mhe ta nkual ƀon têh Đà Lạt geh bơi 7 rbăn ha, geh 64% rnoh neh lŏ mir, nsĭt geh rĭng rlău 400 rkeh prăk/ha/năm; jêng 27 trong nău khlay tâm rgop đah nuĭh ƀon lan n’hanh doanh nghiệp, ndơ tăch tăm bah trong tâm rgop rlău 42%. Gay mât uĕh ndơ geh, jâng nsan bah n’gor, n’gâng kan ƀon lan n’hanh nău kan dơi kan ta Lâm Đồng an n’hao lơn tay ăp bôk nău kan, trong mkra gay ntop kơl nuĭh ƀon lan, doanh nghiệp, HTX hun hao lŏ mir công nghệ mhe, lŏ mir thông minh; jêng ăp trong tâm rgop nkra njêng nsum, gay ntrôl hun hao nkra njêng, nkret njêng n’hanh tăch ndơ; n’hao ndâk njêng ăp ntrong kan “rgŏ jă blău” tâm ndâk njêng ƀon lan mhe; ntơm n’hao nău rêh nuĭh ƀon lan.

Tâm rgop tăm kao tĭng nău nchăm đă nsĭt tay nău geh wăng sa đăp mpăn an nuĭh ƀon lan n'hanh doanh nghiệp. Yơn lah, tă bah tăm ntoh bah âk nkô̆ jêng nău tăm âk kao bah ƀon lan kan lŏ mir Đà Lạt – Lâm Đồng hôm âk geh nău khoah, mô hŏ tâm di đah săk geh n'hanh nău dăng bah he. Ta năp nău ngăn geh dja, Hiệp Hội kao Đà Lạt – ntŭk geh nău rgop khlay tâm ntrŭt ntrôl ngăch hun hao kao jŏ jong mbra geh ăp trong rƀŏng n'hanh trong nkra ntop kơl ƀon lan kan lŏ mir, doanh nghiệp mhâm ƀư? Wa Nguyễn Văn Bảo, Groi kruanh Hiệp Hội kao Đà Lạt rblang nkô̆ nău dja ma rơh tâm ôp đah PV Đài TNVN way gŭ kan ta Tây Nguyên:

- Ơi wa Nguyễn Văn Bảo! Hiệp Hội kao Đà Lạt hŏ moh geh ăp trong kơl ƀon lan kan lŏ mir n'hanh doanh nghiệp tăm hvi, n'hao âk tâm rgop kan nsum n'hanh pơk hvi ntŭk tăch rgâl mêh?

Wa Nguyễn Văn Bảo: Lah nkoch mpeh n'hao dăng tâm rgop kan nsum n'hanh pơk hvi tuch tăm ri he ân dơi lah tâm năm kan rlău aơ, Hiệp Hội kao Đà Lạt hŏ ƀư geh dŭt âk. Nău n'hao dăng tâm rgop kan nsum ta aơ, mpôl hên tâm rgop kan nsum đah ăp nuĭh tơm mir nsum, ăp Hợp tác xã nsum, tâm rgop kan nsum đah nuĭh tăm kao n'hanh ăp nuĭh tâm pă tăch ta nkual ƀon têh Hồ Chí Minh, tâm rgop kan nsum đah ăp nuĭh pă an ndơ geh ƀư lôch koh an ăp nuĭh tơm mir gay đăp mpăn uĕh rêh kao nar lơn ma uĕh. Lơn lah tâm rgop kan nsum đah ăp nuĭh tơm mir n'hanh nuĭh tăm kao nsum, mpôl hên hŏ joi tơm ntil, lơn lah ăp ntil kao cúc rgŏ jă ăp nuĭh ƀư yơng ntil kao cúc, ntil kao cát tường  kloh uĕh bah bu tuh, săk jêng uĕh gay pă an nuĭh tăm kao ta nkual ƀon têh Đà Lạt.

Mpeh nău tăch kao geh tăm ri mpôl hên ƀư rơh tâm mâp đah ăp nuĭh rvăt kao, tăch kao ta nkual ƀon têh Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, miền Bắc n'hanh ăp n'gor kiău ma gay pah kan đah nuĭh tăm kao gay joi ăp trong tâm boh na nê̆ đah ăp nuĭh tơm mir, nuĭh tăm, nuĭh pă an tơm ndơ tăch, nuĭh tơm rvăt. Du đêt doanh nghiệp aƀaơ ƀư jăp mât prăp lôch koh ri mpôl hên nkoch mbơh an khân păng tât pah kan na nê̆ đah ăp doanh nghiệp tăm kao, ƀon lan tăm kao gay ntĭm nti trong mât prăp lôch koh, lơn lah tâm nê dŏng ăp dak si mô khêh djơh an ntŭk gŭ rêh gay đăp mpăn an kao rêh jŏ lơn, uĕh lơn, tât ti nuĭh dŏng đăp mpăn săk uĕh lơn.    

- Hơi wa, bah meng ăp trong nkra kơt may mhe nkoch bah lơ nê, gay n'gâng kan kao Đà Lạt hun hao jŏ jong ngăn, tĭng may ân geh ndơ ntop kơl bah nhih pah kan dơi kan mêh?

Wa Nguyễn Văn Bảo: Aƀaơ, Hiệp Hội kao dôl geh du đêt jêr jŏt hŏ geh dŭt âk tơ̆ dăn đă đah ăp nhih pah kan mât uănh ngih dak gay kâp ntop kơl yơn mô hŏ dơi nkra. Ngoăy lah, kơp dơn rnoh khlay bah jay bil gay ƀon lan dơi dŏng rnoh khlay bah jay bil nê nchăm manh an ngân hàng gay geh tơm prăk. Nkô̆ nău dja khlay yơn dŭt jêr jŏt ma mpôl hên dăn đă âk tơ̆ ma mô hŏ geh nău dơi. Bar lah, ăp nuĭh tơm mir ân geh du rnoh neh hvi nê nơh gay dŏng tăm kao, ntĭt kơt jay kho, ntŭk nkret njêng ri neh nê ân lah neh tuch tăm, mô dơi rdâk ƀư jay, mpôl hên dăn rgâl jêng neh way dŏng, nău ŭch rdâk njêng ri mô dơi. Pe lah, rêng nchuăn rdeng, rêng Logistics dôl ƀư an rnoh khlay kao hŭch 30%, mpôl hên hŏ dăn đă đah n'gor n'hanh ăp nhih pah kan dơi kan ntop kơl mpôl hên rêng ƀư nchuăn rdeng kao an kônh wa dơi uĕh lơn. hôm kônh wa ŭch rdeng kao luh tât ntŭk tăch, lơn lah tăch n'gluh ri nău tuch tăm ân geh tâm ban n'hanh ân geh nău tâm rgop kan nsum, jêng ăp Hợp tác xã dăng ri mơ dơi ƀư, lah tĭng du hê êng nuĭh ri dŭt jêr jŏt.

• Ơ! dăn lah uĕh wa!

Nuĭh răk rblang: Y Sưng Phê Ja