VOV4.Mnông- Rnôk ăp rơh sial puh sro\ nđik tât lơ ma hô, duh n’heng lah rnôk ăp rnăk tăm kao ta 2 xã An Phú n’hanh Trà Đa nkuăl [on têh Pleiku, n’gor Gia Lai ndăn mât chăm kao Tết. Nu^h [on lan mât tăm ta aơ le\ geh rlău 20 năm dăch bên đah nău kan tăm kao Tết yơn mô di lah ăp rơh geh nău dơi da dê.
Kao chu\t ta gri geh tăm du\t âk ta aơ lah lay ơn, huệ n’hanh du đê| rnoh neh kao cúc, kao ly. T^ng nău mbơh bâh nô Lê Thành Trung ta thôn 2, xã An Phú, nău kan tăm kao têt ta An Phú le\ geh rlău 25 năm hôm. Rnôk ne\, [on lan kanu\ng geh tăm ntil kao lay ơn ta ntu\k (hôm geh ntơ lah lay ơn pih) đah n’g^ng jê|, gleh, kao mau gu\r brâp, mbah kao l’hơ kơt lah kao pih. Klâp ma 15 năm dăch aơ, ntil kao lay ơn ta ntu\k le\ geh rgâl mhe săk tơm, hôm ntop tay lay ơn dak bah dih geh tơm n’hanh kao têh, kao mbâl, âk mau, nđâp ma lay ơn êr mpiăt yău njônh mau gu\r ta bôk mbah kao.
Rnôk biăp le\ rôk, neh le\ rlu klâp ma tâm 10 nar, bum ntil ăp ntil kao lay ơn, ly bâh Đà Lạt geh rvăt s^t. tât bôk khay 10 âm lịch ta nkual neh tăm geh rli ueh, [ư mbor mpli phân hữu cơ le\ ndum, ăp rnăk tăm le\ ntơm ju\r ntil. Lôch 1 pơh, ntơm hon luh neng bâh ta neh l’^t, tơm ntơm prêh, n’ha ntơm nđi\r hao jêng tâm duh sial. Kơt ne\ djăt ma poh phân, lôch bâh 80 tât 90 nar (t^ng ntil kao, trôk nar) lay ơn ntơm geh k^ch do\ng tăch.
Mât tăm kao do\ng Têt, rnăk vâl nô Trung tăm 5 sào tơm lay ơn, rlong tăm ta 300 met vuông neh kao ly. Tâm rnôk mât chăm, nô kanung đă 2 hê nu^h/nar, rơh tết r^ jă tay 12 nu^h kan tâm du nar an ăp nău kan k^ch kao, tâl ta du\ng, nchoăn ta ndeh. Kao lay ơn k^ch rôk âk tâm rnôk bâh bo\ng khăy tât 23 khay Chạp, du\t âk lah tăch an Hà Nội đah ndeh thung nđik nău jâk 1,4 tấn, dơi rdeng 80-tât 100 rbăn n’g^ng/tơ\ rdeng, lôch ne\ mơ tăch tât ăp n’gor kiau meng kơt lah Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hoà…râng geh, rnăk nô Trung geh klâp ma 30 rkeh prăk/sào, lôch n’hâp le\ prăk mât do\ng.
Nô Trung nkoch nău tă g^t kan: “Kao lay ơn tăm ta neh krăk, ntu\k trôk nar nđik, geh duh mbra geh luh kao ueh lơn đah nkual neh gu\r, neh mpli choih. Nău ueh kao geh ua\nh năl bâh nău jâk geh ta tơm, rnoh ueh dang kao, kao jo\ kro”.
Ta thôn 4, t^ng nău mbơh bâh wa Nguyễn Văn Long ta trong hăn let dâng lo\ An Phú têh hvi, sial puh [ư an nău duh nă oi. Le\ ta nklang nar ma hôm nha geh âk nu^h k^ch rôk kao, mât chăm kao. Wa Long an g^t, neh tăm ta aơ du\t tâm di gay ma tăm ăp ntil biăp, kao le\ văr năm. Rơh tết, ta ăp nkual neh prêh, [on lan tăm kao lay ơn, du đê| kao cúc du\t âk do\ng gay ma chu\t ta gri dơm.
Rlơ\ let xã Trà Đa, geh yuh Nguyễn Thị Quý- kruanh Hội nông dân xã leo trong, mpôl hên le\ tât ta dâng lo\ tăm kao bâh xã. Mâp đah wa Lê Đức Thắng ta thôn 5, geh [on lan rnê nsơm lah nu^h leo tơm tăm kao lay ơn bâh xã. Wa Thắng nkoch.
“Rlău 20 năm ba năp, geh nu^h nô rêh ta Đà Lạt an ntil bum n’hanh nti nău mât tăm, gâp rlong tăm 1 sào kao lay ơn. Nău geh du\t rhơn, ta neh mhe, rnoh tơm rêh rlău 90%. Kao hao du\t jêng, du\t ueh kơt kao tăm ta neh Đà Lạt đo\ng. bâh ne\ gâp pơk hvi nău kan, tăm ăp năm, nkre jă [on lan tâm [on tăm ndrel”.
Kao lay ơn ơm mô geh jêr tâm nău mât tăm, kơt lah mô geh nău bu tuh. Yơn lah, lah rgâl trôk nar t^ng trong trôk duh l’^t ndal ta bôk khay chạp bar pe nar lah kao mbra dang ơm tâm ndr^h mô geh nău dơi [ư an ueh tay.
Kơl an kao tết năm aơ, êng xã Trà Đa tăm geh 12,26 ha lay ơn, rgum âk ta 70 rnăk ta thôn 1 n’hanh thôn 5. êng rnăk vâl wa Đoàn Khắc Châu ta thôn 1, r^ tăm rlău 2 ha kao. Ăp rnăk êng kơt lah: Nguyễn Văn Thương, Mai Xuân Thương ndrel du\t ta tổ 1 tăm ăp rnăk 5 sào. Yan k^ch rôk kao, khân păng rgâl ndơ\ kao tât ăp ntu\k rvăt ta xã An Phú gay ma tăch an Hà Nội ma ndeh thung nđik.
Rnoh hôm e, bâh lôch nar nju\n che Táo 23 khay chạp, ăp nu^h tăch rvăt ăp n’gor kiau meng nsru\ng ndeh ta ăp trong bê tông dăch lo\, tâm mbơh rnoh tăch t^ng ăp nar lah rgum ndơ\ leo tăch. Rnoh [a [a\, kao geh [on lan tâm nkual tăch ta chợ ta Pleiku.
Nău kan tăm kao tết mô di ăp năm dơi geh da dê, geh năm mô jêng, geh năm geh âk, yơn nău răm rhơn ns^t tay ăp kao ueh ntơr ntop an năm mhe [ư an nu^h [on lan pah kan tăm kao ta Pleiku geh nău kan krêp dêh tât a[aơ.
Nu^h rblang: Thị Đoắt
Viết bình luận